00:57.8
doon sa mga banko. Kasi ang Banko Sentral ay tinatawag na BOB, Bank of Banks.
01:05.8
Kapag bumibili ang mga investors ng treasury bills or bonds sa gobyerno
01:12.0
ito rin ang interest rate na ibinabayad sa kanila.
01:15.4
So kapag kayo po ay may retail treasury bonds o bumibili kayo ng bills or bonds ng gobyerno
01:20.6
kayo po ay investor nyan. Umuutang ang gobyerno sa atin.
01:24.4
At yung interest rate nyan ay nakabase sa benchmark interest rate ng BSP.
01:29.2
So isa itong tinatawag na monetarist policy in contrast with what we call a fiscal policy.
01:36.6
So anong epekto sa ekonomiya kapag nagtataas ng interest rate ang Banko Sentral ng Pilipinas?
01:42.2
Ito daw ay nakakakontrol ng inflation dahil habang tumataas ang interest rate
01:48.4
napapabagal nito ang demand.
01:51.4
Meron kasi tayong law of supply and demand. Kapag tumataas ang demand,
01:58.8
tumataas din ang presyo. Kapag nasuslow down daw ang demand,
02:02.4
narireduce din ang presyo. Kaya daw nakokontrol ang inflation.
02:06.6
Nagkakaroon ng debt burden dahil tumataas ang cost o ang binabayalan natin na interest
02:13.6
sa pagbabayad sa utam.
02:15.6
Last 2021 ay nga sa mga 2% lang tayo. Ngayon 6.25% na ang laki nang itinaas.
02:24.6
So high cost of servicing notes.
02:27.6
Currency appreciation. It can attract foreign investors or OFW remittances.
02:33.2
Foreign exchange rate would be lower also kasi lumalakas ang piso
02:38.2
kapag tumataas ang interest rate.
02:40.2
Ano pa, there is also high probability of banks that they will pass on
02:46.2
the higher profitability of banks because they pass on the high interest rate
02:51.2
to the borrowers. Yung mayyaman na naman ang mga mayayaman.
02:55.2
Slower economic growth because it reduces consumer spending and business investments.
03:00.4
Kung maari ako, isa akong negosyante at balak ko mang-expand ng aking negosyo
03:06.4
pero kulang ako sa kapital. Mangungutang ako sa bangko.
03:09.4
Ngayon, dahil tumataas ang interest rate sa bangko ay ipagpapaliban ko muna yan.
03:14.4
Dahil nga mataas. At kapag ipinagpaliban ko ang aking pag-e-expand,
03:19.4
it will have an effect on our economy.
03:23.4
So focus tayo sa inflation control muna.
03:26.6
Ang nagiging efekto ng interest rate sa inflation.
03:30.6
Pumalo kasi sa 8.7% noong January at 8.6% nitong February
03:37.6
ang inflation natin sa Pilipinas.
03:39.6
Kaya nagtataas ang interest rate ang bangko sentral
03:43.6
dahil kapag nagtaas ng interest rate daw ay bumababa
03:48.6
ang demand sa mga products and services.
03:51.6
Yung law of supply and demand.
03:52.6
If demand is high, the price is also high.
03:55.8
If demand is low, the price is also low.
03:58.8
Kapag nagtaas ang interest rate, kaya ang sinabi ko kanina,
04:01.8
ako yung businessman, ipagpapaliban ko yung pag-utang
04:04.8
sa bangko para bumili ng equipment at mag-expand ng business ko
04:09.8
and that will slow down demand.
04:12.8
And if we slow down demand, yung presyo rin daw ay magsuslow down.
04:16.8
Ang ibig sabihin ba nito ay automatic na bababa ang presyo?
04:20.8
Hindi. It will take some time.
04:23.0
And dahil nandyan pa rin, ang inflation naman ay positive pa rin.
04:26.0
Ang ibig sabihin lang ay babagal yung pagtaas ng presyo
04:31.0
So kung dati ay 8%, 8.7%, mapababa natin to 6%, 4%,
04:36.0
at ang ideal kasi niyan ay 2%.
04:39.0
So higher interest rates, it slows down demand
04:43.0
and it will help reduce prices.
04:46.0
It will also help stabilize the overall price stability
04:51.2
So yan po yung epekto ng pagtaas ng interest rate
04:55.2
ng bangko sentral sa inflation.
04:58.2
Debt burden naman sa gobyerno.
05:01.2
Dahil tumasang interest rate,
05:03.2
kapag nangutang yung gobyerno sa atin,
05:05.2
mas mataas yung kanilang babayaran.
05:08.2
The cost of debt servicing for government increases.
05:11.2
At kapag yan yung nangyari,
05:13.2
di kakain yan doon sa budget natin.
05:16.4
At yung budget natin na pwede na sana
05:19.4
pang ayuda, pampagawa ng mga daan,
05:23.4
at tulay, pang edukasyon, pang universal healthcare,
05:27.4
nababawasan dahil sa pagtaas ng interest rate.
05:30.4
So it can lead to reduce government spending
05:33.4
and also reduce the budget for social services
05:36.4
and government budgets.
05:37.4
Kung magpapatuloy ang mataas na interest rate,
05:43.4
maaaring magtaas pa ng buwis ang gobyerno
05:45.6
kasi kailangan itong humanap ng pambayad
05:47.6
doon sa tumaas na interest rate.
05:49.6
So para punan din yung budget nito.
05:52.6
So yan yung epekto ng pagtaas ng interest rate
05:55.6
So mayroon ding bad effect sa kanya
05:57.6
kaya dapat talaga ay
05:59.6
minamanage niya ito ng mabuti.
06:02.6
Debt burden sa private sector,
06:05.6
Lalaki kasi ang bayarin sa interest
06:07.6
ng mga businesses sa kanilang utang
06:11.6
At kapag lalaki yung interest,
06:13.8
meron akong plano na magtayo
06:15.8
ng additional five branches this year.
06:18.8
At manghihiram ako sa bangko to fund that.
06:20.8
Pero kung ang interest rate ay
06:24.8
as against 4% before,
06:26.8
instead na five branches,
06:28.8
ay three branches na lang muna.
06:30.8
So ipinagpapaliban ng mga businesses
06:33.8
yung kanilang plano na palaguin
06:37.8
dahil sa paglaki ng interest.
06:39.8
So in the long run,
06:40.8
maaari itong magdulot
06:43.0
sa employment natin
06:45.0
dahil bumababa ang business growth.
06:47.0
Currency appreciation.
06:49.0
So lower exchange rate
06:51.0
naman ang epekto nito
06:53.0
sa mga OFW remittances.
06:57.0
ang marami sa atin,
06:59.0
mga may kapamilya na tatrabaho abroad
07:01.0
at pinapadalhan nila tayo.
07:03.0
Kapag lumalakas ang piso,
07:05.0
yung naipapalit natin na
07:09.0
o kaya mga rials na yan,
07:11.2
mas kakaunting piso yung makukuha natin
07:13.2
kasi malakas nga yung piso.
07:15.2
And that's one of the effects of
07:17.2
a higher interest rate.
07:19.2
Lower economic growth
07:21.2
kasi di ba 15% of our
07:23.2
gross domestic product is
07:25.2
powered by our OFW remittances.
07:31.2
ang piso, ay kakaunti
07:33.2
yung magkoconvert na pera
07:35.2
into pesos, at kakaunti ngayon
07:37.2
yung magagamit ng mga nandito sa Pilipinas
07:39.2
na pambili for consumption
07:41.2
which fuels our economy.
07:45.2
Yung currency appreciation,
07:47.2
theoretically, it can also attract
07:49.2
foreign investors. Pero
07:51.2
ang nangyayari kasi dito sa Pilipinas
07:53.2
ay yung mga foreign investors na na-attract
07:55.2
natin ay yung hindi yung mga
07:57.2
nag-iinvest para magtayo ng businesses
07:59.2
dito. Kundi yung mga nag-iinvest sa stock market
08:01.2
ang tawag natin dyan ay
08:03.2
hot money. So mostly
08:05.2
non-productive siya sa totoo lang
08:07.2
It doesn't create employment.
08:09.2
So it can potentially
08:11.2
increase employment, yung pagtaas ng
08:13.2
interest rate, if foreign investment
08:15.2
build their businesses here
08:17.2
pero problemado naman kasi ang ating
08:19.2
ease of doing business. Kaya hindi
08:21.2
sila nagtatayo ng business dito. So yun
08:23.2
dapat ang i-address, hindi yung pagtaas
08:25.2
ng interest rate. Tapos
08:27.2
ito, higher bank profitability
08:29.2
dahil nga pag tumataas ang kita
08:31.2
dahil tumataas ang kita nila
08:33.2
dahil tumataas ang interest
08:35.2
na ipinapataw sa loans sa mga
08:37.2
umuutang sa bank o sa mga
08:39.2
borrowers. Kasi parang
08:41.2
eh kung bibigyan kita ng 6%
08:45.2
eh kikitain ko din yan
08:47.2
sa gobyerno na 6%
08:51.2
ang interest rate na kukuhanin ko sa kanya
08:53.2
at sigurado pa ako na mababayaran ako
08:55.2
ng gobyerno. Eh ikaw
08:57.2
na negosyante o maliit
08:59.2
na depositor, mangungutang ka. Hindi ako
09:01.2
sure eh kung kailan mo mababayaran mo ako
09:03.2
kaya mas mataas yung interest rate
09:05.2
na ipinapataw sayo
09:07.2
at nahihirapan ka
09:09.2
ang nakikinabang yung banko
09:11.2
di ba? Lumalaki pa lalo
09:15.2
kinikita ng mga banko
09:17.2
dahil hindi naman sila nagtataas ng savings rate
09:19.2
nila sa mga depositors, di ba?
09:21.2
Mabilis yung pagtaas ng interest rate
09:23.2
sa loans pero yung savings deposit
09:25.2
interest rate ay hindi naman po
09:27.2
halos gumagalaw. So
09:29.2
isa sa mga gastos nila yan eh. So ibig sabihin
09:31.2
lumalaki yung spread nila
09:33.2
which means lumalaki ang kanilang kita
09:35.2
Mas mataas ang kita nila kapag
09:37.2
sila ay nagdeposito sa
09:39.2
BSP. Kaya instead na ipautang
09:41.2
sayo, dun na lang safer pa
09:43.2
di ba? Kasi mas malaki ang kita
09:45.2
kapag bumili ng treasury bonds
09:47.2
okay? There's also
09:49.2
banking risk. Maaring tumaas
09:51.2
ang non-performing loans ng mga
09:53.2
banko dahil hindi makapagbayad ang
09:55.2
borrower sa taas ng interest rate
09:57.2
Kaya simple lang ang solusyon dyan
09:59.2
di ba? Huwag nang taasan ng
10:01.2
interest rate sa borrowers para hindi
10:03.2
mahirapan sa pagbabayad. Kontrolado naman
10:05.2
ng mga banko ito. At hindi
10:07.2
naman sila nagtaas ng interest rate
10:09.2
sa kanilang mga savings
10:11.2
So sa treasury bonds, yields na lang sila
10:15.2
doon na lang sila bumawi. Huwag na yung sa
10:17.2
pagtaas ng interest sa mga
10:21.2
So ang naging resulta talaga
10:23.2
ng pagtaas ng interest rate
10:25.2
ng Banko Sentral ng Pilipinas
10:27.2
ay slower economic growth dahil
10:29.2
tumataas ang bayad sa utang
10:31.2
ng mga businesses at households dahil
10:33.2
sa pagtaas ng interest. At dahil
10:35.2
dyan tumatamlay ang mga negosyo na
10:37.2
maaaring magdulot ng unemployment
10:39.2
Kaya sa pagtaas na ito
10:41.2
ng interest rate, dehado
10:43.2
ang karaniwang Pilipino at liyamado
10:45.2
ang mga yayaman, lalong-lalo na
10:47.2
ang mga ultra-rich and tycoons
10:49.2
Kasi sila naman po yung nagmamay-ari
10:51.2
ng mga banko, di ba? Na in-explain
10:53.2
natin kanina. Ultra-rich ang
10:55.2
pinabang. Na nanalo ang mga
10:57.2
mayayaman yung deposit, yung
10:59.2
dapat budget sa social services
11:01.2
na budget ng gobyerno
11:03.2
na babawasan at ipinababayad
11:05.2
yan sa interest na ang kumikita ay
11:07.2
ang mga malalaking banko. At sino
11:09.2
ang nagmamay-ari ng mga malalaking banko?
11:11.2
Ultra-rich at mga tycoons
11:13.2
Hindi naman tumataas ang
11:15.2
interest on savings pero tumataas ang
11:17.2
interest rate on loans. Mga tycoons
11:19.2
na may-ari ng banko ang
11:21.2
yumayaman. Lumalaki
11:23.2
ang kita ng mga banko dahil sa pagtaas
11:25.2
ng interest rate. Mga tycoons na naman
11:27.2
ang lamang. Pagtaas
11:29.2
ng boost ng gobyerno dahil kulang
11:31.2
ang budget, dahil ipinababayad sa
11:33.2
interest na ang kumikita ay ang mga
11:35.2
malalaking investors.
11:37.2
Eventually pwedeng mangyari yan.
11:39.2
Foreign investors ang nananalo dahil
11:41.2
sa tinatawag na hot money
11:43.2
Kung prolonged ang
11:45.2
high interest rate environment
11:47.2
karaniwang tao po talaga
11:49.2
ang dehado. Dahil
11:51.2
pagbabagal ang business expansion
11:53.2
na maaaring magpataas pa sa ating
11:55.2
unemployment. Liliit ang kita
11:57.2
kahit bumagal ang inflation
11:59.2
kapilanggot pa rin naman ang pambili mo
12:01.2
so wala din. Tatamlay
12:03.2
ang ating ekonomiya. So what
12:05.2
could be done? Siguro
12:07.2
tiglan natin, i-rethink
12:09.2
natin how we see our macroeconomic
12:11.2
indicators. Nakafocus kasi
12:13.2
ang tuon sa ultra-rich
12:15.2
yung mga macroeconomic
12:17.2
indicators natin. Gawin itong
12:19.2
representatives sa 99% ng
12:21.2
Pilipino, hindi lang yung 1%.
12:23.2
And what do I mean by this? Kapag nagsasabi
12:25.2
tayo ng mga inflation natin,
12:29.2
Pero kapag tinignan mo yung inflation
12:31.2
talaga sa karaniwang Pilipino, yung
12:33.2
pagtaas ng pagkain, pagtaas
12:35.2
ng transportasyon,
12:37.2
napakataas nyan. Nasa 15%,
12:43.2
tunay na pagtuunan na
12:45.2
macroeconomic indicator. Kasi
12:47.2
kung yun yung makikita natin,
12:49.2
yun yung tutuunan para mapababa
12:53.2
dyan. At kapag napababa
12:55.2
dyan ang food inflation, for example,
12:57.2
maraming mga Pilipino
12:59.2
ang makikinabang, hindi lang ang mga
13:01.2
mayayaman. Halimbawa
13:03.2
sa inflation, sabi ko nga, focus tayo
13:05.2
sa food inflation na tutumahas ng average
13:07.2
ng 15% to 20% depending on the
13:09.2
region last year versus
13:11.2
6% na headline inflation.
13:13.2
Mas magkakaroon ng informed
13:15.2
government policies and actions
13:17.2
to benefit most Pilipinos kung mag-focus
13:21.2
inflation na tumatama
13:23.2
sa karaniwang Pilipino.
13:25.2
Ano pa? Let the private
13:27.2
sector lead infrastructure development.
13:29.2
Ang social services ang
13:31.2
i-focus ng gobyerno kaysa sa infra.
13:33.2
Mas makikinabang ang top 1%
13:35.2
kasi kaysa sa 99%
13:37.2
of Filipinos kung infra ang
13:39.2
focus. Dapat social services.
13:41.2
Halimbawa, lakihan
13:43.2
natin ang budget para tuluyang maipatupad
13:45.2
ang universal healthcare law para
13:47.2
talagang dekalidad, mabilis at walang
13:51.2
ay nagkasakit. Kasi ang
13:53.2
talagang source ng kahirapan kadalasan
13:55.2
ay ang pangungutang dahil sa
13:57.2
pagkakasakit. Okay?
13:59.2
Peacebuilding hindi aramas. Bawasan
14:01.2
natin yung ating budget sa defense,
14:03.2
intelligence funds, at ilipat ito
14:05.2
sa education at disaster mitigation
14:07.2
and risk reduction.
14:09.2
Ano pa? Palawigin ang
14:11.2
corporate support, local consumption
14:13.2
and nano enterprises, hindi ang
14:15.2
mga tycoons. Ayusin
14:17.2
ang red tape sa pagmenegosyo para
14:19.2
maka-attract tayo ng mga foreign
14:21.2
direct investments, lalo na
14:23.2
sa mga nano enterprises para rin
14:25.2
mabawasan ang kahirapan nila
14:27.2
sa mga red tape na yan.
14:29.2
At yung mga foreign investors natin
14:31.2
hindi sila nakafocus sa hot money kundi
14:33.2
sa job creation through foreign
14:35.2
direct investments. So marami
14:37.2
pang pupwedeng gawin na mas
14:39.2
efektibo para talagang
14:41.2
gumanda ang buhay
14:43.2
ng karaniwang Pilipino kaysa sa
14:45.2
pagtataas ng interest rates. Yan lang
14:47.2
naman po ay opinion ko.
14:49.2
Ako po ang inyong financial guru
14:51.2
si Sir Vince, nagsasabing
14:53.2
ang pagyaman na pag-aaralan
14:55.2
at na pagtutulungan.
14:59.2
Handa ka na bang lumevel up sa savings mo?
15:03.2
social community and get started to be
15:05.2
a social investor today.
15:07.2
Step 1. Umattend ng self-paced
15:09.2
online pre-membership education
15:11.2
seminar. Mag-sign up sa
15:13.2
bit.ly slash SEDPICA
15:17.2
Step 2. I-deposit
15:19.2
ang iyong initial share capital,
15:21.2
membership fee, at joint venture savings
15:23.2
sa GCash, BDO Online Banking,
15:25.2
BPI Online Banking,
15:27.2
Maya, EasyPay, or Direct Bank
15:29.2
Deposit. Daming options
15:31.2
diba? Sundin ang simple
15:33.2
instructions sa bit.ly slash
15:35.2
SEDP Pay para makapagsimula.
15:37.2
Step 3. Mag-login
15:39.2
sa iyong SEDP SRI online account
15:41.2
at ipaalam ang inyong deposit.
15:45.2
slash SEDP Online SRI
15:49.2
bahala sayo. Ano pang inihintay mo?
15:51.2
Sali na sa SEDPICA Sosyo ngayon
15:53.2
and let's start building a brighter
15:55.2
financial future together.
