00:51.3
At mula sa ating mundo, alam niyo ba kung anong bansa ang pinakamalapit sa buwan?
00:57.5
Saan nga ba ito matatagpuan?
00:59.8
At paano sila naging pinakamalapit sa buwan samantalang nasa iisang mundo lamang tayo?
01:06.1
Yan ang ating aalamin.
01:14.6
Ang ilang planeta sa ating solar system ay may mga natural satellite o moons.
01:19.5
Mga anyo ng maliliit na batong hugis planeta na umiikot sa mas malaki nga planeta nito.
01:27.3
Bawa, ang planetang Mars ay may dalawang moons, ang Phobos at Deimos.
01:33.1
Ang gas giant na Jupiter naman ay may pinakamaraming moon na umaabot sa mahigit 80 o 80,
01:40.2
kung saan dito rin sa planetang ito umiikot ang pinakamalaking natural satellite sa solar system, ang Ganymede.
01:46.6
Tanging ang mga planetang Mercury at Venus lamang ang walang natural satellite,
01:51.6
habang ang planetang Earth ay merong isa, ang moon o ang ating buwan.
01:56.3
Ang buwan ay mas malaki.
01:57.3
Ang buwan ay may mga natural satellite ng 3,474 km kumpara sa Earth at may layong 384,400 km.
02:05.7
Ito ay co-orbiting sa Earth.
02:08.4
Nangangahulugan na ang buwan ay nakalock sa isang pabilog na orbit sa paligid ng Earth sa loob ng 29.531 na araw o 30 days.
02:17.3
Tinatawag itong synodic month, na nakabatay sa pag-orbit ng moon sa paligid ng Earth ayon sa pagbabago ng posesyon nito sa araw.
02:25.8
Ang galaw na ito ang sun.
02:27.3
Ito ang nagdudulot ng pag-iba ng lunar phase o hugis ng moon sa loob ng isang buwan.
02:32.7
Ang ibabaw o surface ng buwan ay binubuo ng iba't-ibang uri ng bato at regolith,
02:38.5
isang manipis na layer na mga maliliit na bato at alikabok na naipon sa ibabaw ng lunar surface.
02:45.3
Ito ay resulta ng daan-daang milyong taon ng pagbangga ng mga meteoroids at iba pang debris.
02:51.2
Dahil walang atmosphere ang buwan gaya sa Earth, wala itong proteksyon mula sa mga bumabagsak na meteoroids.
02:57.3
at asteroids o mga naglalakihang bato sa kalawakan.
03:01.8
Kaya naman makikita na ang balat nito ay puno ng mga malalaki at maliliit na butas o craters.
03:07.4
At iba pang mga geologic formations gaya ng malalim na bangin, mga rocks channel, bundok, matatarik na talampas, at iba pang mga matataas na formation.
03:17.3
Mayroong iba't ibang teorya kung bakit nabuo ang buwan.
03:20.4
So balit ang pangunahing teorya na pinaniniwalaan ngayon ng maraming sayyentipiko ay ang Giant Impact Hypothesis.
03:28.5
Ayon dito, isang malaking bagay o tinatawag na thea ang bumangga sa primitibong Earth milyong-milyong taon na ang nakakaraan.
03:36.9
At ang mga debris o mga peraso mula sa nabangga nito ay nagsama-sama upang maging buwan.
03:42.9
Nagkaroon nito ng sariling gravity gaya ng Earth, kaya ang magkasalungat na pwersa ay nagsanib.
03:48.1
Dahilan upang magko-orbit ang moon.
03:50.4
Ang pagkakaroon ng buwan ay naging sanhi ng pag-alsa at pagbaba ng tubig sa karagatan o tides,
03:58.5
maging ang dahilan ng lakas na mga alo nito, mga taong nakapunta na sa buwan.
04:03.9
Kung ikaw ay nagmamaneho ng isang sasakyan sa kabilang dulo ng daigdig sa bilis na 100 km kada oras,
04:10.8
aabuti ng halos 4,058 days o mahigit 11 years para makumpleto ang distansya sa pagitan ng ating planeta at ng buwan.
04:20.4
Ngunit ang interes ng mga tao na mapuntahan o maobserbahan ang buwan kahit sa malayo ay hindi natinag.
04:27.2
Noong 1959 to 1972, pinangunahan ang Soviet Union ang pagpapadala ng iba't ibang spacecraft at artificial object upang puna ng larawan ng buwan.
04:37.8
Samantala, nagtagumpay naman ang United States noong 1961 to 1972 sa kumpetisyon laban sa Russia
04:45.5
nang ilunsad nito ang Apollo program na naglalayong dalhin ng tao sa buwan.
04:49.5
Ang Apollo program na naglalayong dalhin ng tao sa buwan ang Apollo program na naglalayong dalhin ng tao sa buwan.
04:49.9
Ang Apollo 11 na pinamunuan ni Neil Armstrong, Edwin Buzz Aldrin at Michael Collins.
04:57.1
At nagtagumpay sa misyon nito kung saan si Armstrong ang unang taong nakatapak sa ibabaw ng buwan noong 1972.
05:05.1
Ang Apollo 17 ang huling misyon ng Apollo program at naging simula ng marami pang ibang space exploration ng ibang bansa
05:12.4
gaya ng China, Germany, India at iba pa.
05:16.0
Sa kasalukuyan, maraming bansa at organisasyon ang nagpaplan.
05:19.9
At mga mga kasangada, sa ibang mga mga kapwa na pagkakapunta sa buwan.
05:21.7
Kasama na ang Artemis program ng NASA na naglalayong magpadala ng mga astronot sa buwan.
05:27.4
Kabilang na ang unang babae na makakapunta doon.
05:30.6
Habang ang privadong kumpanya naman ni Elon Musk na SpaceX ay may planong gawing komersyal at panlahat
05:36.7
at hindi lang para sa mga astronot ang pagpunta sa buwan.
05:40.4
Ang bansang pinakamalapit sa buwan
05:42.6
Narito mismo sa Earth ang pinakamalapit na point sa buwan.
05:47.5
Hindi ito ang Mount Everest.
05:49.9
Ito ang bansang Ecuador, ang tanging lugar sa mundo kung saan hindi lang dito physics does not apply, kundi pati na rin sky is the limit.
06:01.0
Ang Ecuador ay isang bansa sa Timog Amerika na nasa kanluran ng Hilagang Equator at may dalawang mainit na bahagi,
06:08.5
ang regyon ng Amazon sa silangan at ang malalaking bundok ng Andes sa kanluran.
06:13.3
Tinawag na Ecuador ang bansang ito dahil ang Ecuador o ang imaginary line na may zero degree latitude na humahati sa gitna ng Earth ay dumadaan sa Hilagang Silangang bahagi nito,
06:25.0
mas malawak na area na hati ng Equator kumpara sa Columbia, Brazil, Congo, Kenya, Somalia at Uganda.
06:33.6
Dahil malapit ang bansa sa Equator, nakakarana sila ng klimang tropikal at iba pang kakaibang fenomenon.
06:40.2
Ang tubig, kapag binubuho sa lababo o...
06:43.3
o inidoro, ay umiikot ng counterclockwise sa tanghali.
06:48.1
Kapag nasa ibabaw mismo ng ulo mo ang tuktok ng araw, mawawala ang iyong anino.
06:54.0
Mahina ng bahagya ang gravity dito sa Equador, kaya naman maaari kang magpatayo ng ilog sa ibabaw ng ulo ng pako.
07:02.5
Simbagal ng pagong ang pagakyat ng mga sasakyan sa matataas na lugar, kaya mabilis na maubos ang baterya ng sasakyan.
07:09.2
Mabilis ka namang mawawala ng hininga kapag sinubukan mong umakyat.
07:13.3
Ngunit paano naging malapit sa buwan ng Equador?
07:16.3
Una, lahat ng bansa ay pare-parehong malayo mula sa buwan, at hindi ito direktang dahil sa latitude o lokasyon nito sa Earth.
07:24.0
Ngunit ang axis ng Earth ay nakatagilid, at ang umbok sa gitna ng kalahati ng Equador, kung saan din matatagpuan ng Equador ang pinakamalapit sa outer space.
07:34.3
Dahil ito ang direktang nakakatanggap ng enerhiya mula sa araw, kumpara sa mga bansang nasa Hilaga at Timog.
07:43.1
hindi ang buong Equador ang malapit sa buwan, kundi ang pinakamataas na bundok nito, ang Mount Cimborazo.
07:49.9
Ang bundok na ito ay bahagi ng Andes Mountains sa hilagang bahagi ng Equador, na dinadaanan ng mismong Equator.
07:56.6
Kaya ang topografiya dito ay apektado ng paumbok na hugis ng mundo.
08:01.1
Kaya naman itinuturing ang Mount Cimborazo na closest point ng Earth sa outer space, kung saan naroon ang buwan.
08:08.6
Kahit na hindi ito ang pinakamataas na bundok sa mundo,
08:11.9
Kahit na hindi ito ang pinakamataas na bundok sa mundo,
08:12.4
kinakyat mo ang tuktok ng bundok na ito, para na ring nakaselfie mo ang buwan dahil sa laki at lapit nito sa'yo.
08:19.2
At pangatlo, hindi lang buwan ang pinakamalapit sa Equator, dahil pinakamalapit din ang bansang ito sa araw.
08:26.4
Ang Equador ay nasa Equator, kaya't ang araw ay matatagpuan malapit sa itaas nito sa halos buong taon.
08:33.4
Palagi itong makikita na halos nasa gitna ng kalangitan, dahilan upang hindi gaano'ng nagbabago ang haba ng araw at gabi sa buong taon.
08:37.4
dahilan upang hindi gaano'ng nagbabago ang haba ng araw at gabi sa buong taon.
08:38.4
dahilan upang hindi gaano'ng nagbabago ang haba ng araw at gabi sa buong taon.
08:43.4
Kaya naman uso dito ang sunblocks at malalaking sumbrero, at payong bilang pangontra sa matinding sikat ng araw at sunburn.
08:51.4
Ang Equador ay hindi lang isang popular na destinasyon para sa mga mountaineers, kundi, pati na rin sa mga naghahanap ng exciting adventures.
09:00.4
Espesyal man, dahil sa kakaibang lokasyon nito sa mundo, hindi maikakaila na hindi lamang dito sa Equador mararanasan ang paglakad ng panalimutan.
09:03.4
dahil sa kakaibang lokasyon nito sa mundo, hindi maikakaila na hindi lamang dito sa Equador mararanasan ang paglakad ng panalimutan.
09:04.4
dahila sa kakaibang lokasyon nito sa mundo, hindi maikakaila na hindi lamang dito sa Equador mararanasan ang paglakad ng panalimutan.
09:08.4
dahilan sabi na, na parang mga lasing na tulista, kundi pati na rin ang literal na makapigil hiningang view sa gabi kapag kaharap na ang mahiwagang diamante ng langit.
09:18.4
dahilan sabi na, na parang mga lasing na tulista, kundi pati na rin ang literal na makapigil hiningang view sa gabi kapag kaharap na ang mahiwagang diamante ng langit.
09:19.4
Ang buwan, ikaw, anong masasabi mo sa Bansang Ekwador?
09:23.7
Ikomento mo naman ito sa iba ba?
09:25.9
Pakilike ang ating video at ishare mo na rin sa iba.
09:29.0
Salamat at God bless!
