00:28.9
ay for sure na makagawa ka na ng mga informed decision
00:32.6
na makatulong upang mapanatili at mapalago pa ang pera mo.
00:37.1
Kaya mo na rin mag-ipon.
00:38.5
Alam mo dapat kang maging matipid.
00:40.4
Gumasa sa lang kung kinakailangan
00:42.1
at alam mo na kung paano pa palagoy ng pera mo ngayon.
00:45.9
First step ang financial literacy sa pagyaman ng isang tao.
00:50.5
Number 2, konti na lang kaibigan mo.
00:53.4
Naranasan mo na bang mawala ng kaibigan
00:55.4
dahil sabi nila nagbago ka na ng ugali.
00:58.3
Di mo nang napautang yung kaibigan mo na ito
01:00.8
ay di ka na rin kinausap ulit.
01:03.2
Kapag kasi nagkakaroon ka ng matinding mindset shift
01:06.0
pagdating sa finances mo in life,
01:08.4
mafi-filter mo din ang mga tao sa paligid mo.
01:11.3
Sadyain mong man ito o hindi.
01:13.2
Nauuna mo na ang sarili mong bills, expenses at goals
01:16.8
towards financial freedom
01:18.7
kasi isipin ang ibang tao
01:20.5
at umiwas ka na sa mga unwanted or unplanned loss of money.
01:25.0
Tulad ng pagpapautang o unnecessary na gasto
01:29.3
Ang matitira na lang talagang tunay na kaibigan mo
01:32.3
ay yung mga taong susuporta sa mga goals mo sa buhay.
01:36.3
Iangat ka at hindi ka ihihilayin pa baba
01:41.3
Di rin kasi nadadaan sa quantity ng friends
01:44.3
kundi doon sa quality.
01:46.3
Anin mo naman yung benteng kaibigan mo
01:48.3
na puro bisyo at bad influence lang ang dulot sa'yo.
01:53.3
Number 3, malaki na ang savings mo.
01:56.3
Payaman ka na talaga
01:57.2
dahil alam mo sa sarili mo na marami kang nakatabing pera.
02:01.2
Ito yung pera na nandyan lang kung kailangan mo.
02:04.2
Hindi siya yung para sa emergency funds
02:06.2
o para sa mga gastusin sa bahay.
02:09.2
Ito yung pera na pwede mong magamit sa iba pang mga bagay.
02:12.2
Tulad ng pagpapalaki pa ng negosyo,
02:14.2
para sa mga properties
02:16.2
at sa iba pang investment.
02:18.2
Kumbaga ang dami mong nakatabing ekstra na pera o savings
02:22.2
na magagamit mo para maka-execute at makapag-take risk
02:26.2
sa mga paparating na opportunities sa buhay mo.
02:29.2
Ito yung perang nandyan lang at may freedom ka na gawin
02:33.2
ang kahit na ano pang gustuhin mo.
02:35.2
Number 4, may pag-aari ka na.
02:38.2
Sobrang lapit mo ng umaman kung may mga ari-arian ka na.
02:42.2
Pwedeng bahayan, kotse, meron kang sariling negosyo at iba pa.
02:47.2
Pero take note, hindi lang ari-arian na mga puro luho o liabilities lamang.
02:52.2
Nakakapag-accumulate ka na rin ng mga assets
02:54.2
na kaya magbigay sa iyo.
02:56.2
Kaya magbigay sa iyo ng income kada buwan.
02:58.2
O pwedeng mag-appreciate ang value
03:00.2
at makapag-generate ng passive income para sa iyo.
03:03.2
Mayaman ka na lalo kung hindi ikaw yung tao na mema lang.
03:07.2
May masabing may bahay o kotse lang e pwede na yan.
03:10.2
Kahit na in reality ay hindi naman talaga afford na bilhin.
03:14.2
Halos magkanda ko ba na makabayad lang sa monthly.
03:18.2
O sobrang mabaon at matalis sa utang for many years.
03:22.2
Wala namang masama sa mga utang na ito
03:24.2
pero kailangan mong maisip na ito.
03:26.2
Kaya hindi ito biro.
03:28.2
Kailangan mong pag-aralan at huwag pilitin
03:30.2
para lang makapagyabang ka
03:32.2
at masabing payaman o mayaman ka na kahit hindi naman.
03:36.2
Number 5. Di ka na takot kay Judith.
03:40.2
One of the major signs ng pagyaman ay kung hindi ka na masyadong nagalala sa mga Judith.
03:46.2
Kung mas kilala natin sa pangalan ng Judith.
03:48.2
Ibig sabihin lang nito na napakausay mo na sa pag-manage ng finances mo.
03:53.2
Dahil meron ka na rin sapat na pera, pambayad sa mga expenses.
03:55.2
Pambayad sa mga expenses and bills
03:57.2
na hindi mo na inuutang
03:59.2
o kaya naghagilap pa ng pera.
04:01.2
Comfortable ka na sa lifestyle mo ngayon
04:03.2
at meron kang peace of mind.
04:05.2
At kaya mong matulog na mahimbing gabi-gabi
04:08.2
na walang iniisip na wala kang pera kinabukasan.
04:11.2
Kung baka nakawala ka na sa financial stress
04:14.2
na dulot ng kakulangan sa pera.
04:17.2
Number 6. Di ka masyadong nagchecheck ng price tag.
04:20.2
Dahil nga payaman ka na, hindi ka na masyadong nakafocus doon
04:23.2
sa cost ng bibilihin mo.
04:26.2
Pero mas nakafocus ka na doon sa quality or value ng product.
04:31.2
Hindi mo na lagi iniisip kung ano ba yung pinakamura na option.
04:35.2
Bagkusang nasa isip mo ay sino yung may the best na quality na product
04:40.2
na pwede mo magamit ito sa mahabang panahon.
04:43.2
Hindi ka na rin kasi masyadong tight sa budget
04:46.2
na kailangan exacto ka lagi.
04:48.2
Dahil kung hindi pasok sa budget, kakapusin ka sa pera.
04:51.2
Dahil kung hindi pasok sa budget, kakapusin ka sa pera.
04:52.2
Mas flexible na ngayon yung budget mo
04:54.2
at marami ka na ring options.
04:56.2
Although hindi ka na masyadong nakatingin sa presyo,
04:59.2
importante pa rin na panatilihing maging mindful
05:03.2
sa spending habits mo
05:05.2
at hindi ka mauwi sa bili lang nang bili
05:08.2
kahit na mala reckless spending na yan.
05:11.2
Number 7. Malaki o madami ng source of income.
05:16.2
Siyempre kapag magaling ka sa pera
05:18.2
plus malaki pang income mo,
05:20.2
for sure na payaman ka.
05:22.2
Dahil meron ka ng sapat na financial discipline.
05:26.2
And ang the best na combo kung isipin mo,
05:28.2
tapos kahit malaki ang kinikita,
05:30.2
kaya pa rin makapagsave ng money,
05:32.2
makapag-invest to make more money
05:35.2
at hindi basta-basta tumataas ang lifestyle.
05:38.2
Pwede rin na hindi ka na lang sa isang sahod
05:41.2
gumukuha ng pera ngayon.
05:42.2
Posibleng mayroon ka na ding naputap na business
05:45.2
na tuloy-tuloy pa rin ang kita
05:47.2
or investment na nagpapalago at nagbibigay din sa'yo ng pera
05:50.2
araw-araw o buwan-buwan.
05:52.2
Yung payaman na tao,
05:54.2
na realize nila na importante na mapalaki ang kanilang kita
05:58.2
nang sagayon ay hindi sila mahirapan sa mga gastusin
06:01.2
o kung sakaling may mga emergency na pangyayari.
06:05.2
Sa oras na naging stable na ang kita sa kanilang main source,
06:09.2
dun pa lang sila sumusubok na gumawa pa
06:11.2
ng ibang source of income.
06:14.2
Dahil mahirap din naman na pagsabay-sabayin mo
06:17.2
ang mga ginagawa mo kasi mawawala ka lang sa focus.
06:20.2
At baka nga mas lalo pang lumiit yung kinikita mo.
06:24.2
Meron nating wrong sa pagkakaroon ng multiple source of income.
06:28.2
Para at least kung mag-suffer ng matindi yung isa mong income
06:31.2
ay for sure na meron pang ibang papalit na income.
06:35.2
Number 8, wala kang utang.
06:38.2
Isa pang sign na sobrang lapit mo ng yumaman ay yung debt-free ka na.
06:43.2
Or kung may utang ka, ito ay manageable naman
06:47.2
at hindi ka nai-stress para lang bayaran ito.
06:50.2
Hindi rin kailangan na magsakripisyo ng todo yung income mo
06:54.2
para lang makabayad ng utang.
06:56.2
Isa pa ay kaya mo magbayad ng full
06:58.2
kapag umutang ka gamit ang credit card mo.
07:01.2
Kung may utang man ay usually for convenience lang
07:04.2
or para sa ikakalagupa ng business.
07:07.2
Naiintindihan kasi ng mga taong payaman
07:09.2
ang kalaga ng pagkakaroon ng good debt
07:12.2
at hindi puro bad debt na dahil lang sa mga luho
07:15.2
o unnecessary na paggastos.
07:20.2
may paki ka sa health and wellness.
07:23.2
Dahil maganda na rin ang financial situation mo ngayon,
07:26.2
mas nabigyan mo na ng pansin yung health and wellness mo.
07:31.2
Mas nakikita mo ito as investment para sa iyong future.
07:35.2
Hanin mo nga naman ang pera kung hindi ka naman healthy
07:39.2
at may sakit ka pa.
07:40.2
Kaya priority mo na rin ang pagkain ng tama,
07:44.2
pag-iexercise regularly,
07:46.2
pagkakaroon ng sapat na tulog at pahinga,
07:48.2
at pagkakaroon ng maayos na mental state.
07:51.2
Hindi naman pera lang ang greatest asset na meron ka,
07:55.2
pero ito rin yung pagkakaroon mo ng maayos na mind and body.
08:00.2
Bagong number 10, quick recap muna tayo ng signs na malapit ka na umaman.
08:05.2
Number 1, financially literate ka na.
08:08.2
Number 2, kundi na lang kaibigan mo.
08:11.2
Number 3, malaki na ang savings mo.
08:14.2
Number 4, may pag-aari ka na.
08:16.2
Number 5, di ka natakot kay Judith.
08:19.2
Number 6, di ka masyadong nagchecheck ng price tag.
08:22.2
Number 7, malaki o madami ng source of income.
08:26.2
Number 8, wala kang utang.
08:28.2
Number 9, may pakika sa health and wellness.
08:32.2
Kaya dumako na tayo sa panghuli nating sign na malapit ka na umaman.
08:36.2
At ito ay number 10, natutupad na yung mga pangarap mo.
08:41.2
Marami tayong pangarap nung gustong marating tulad na lang ng pagyaman.
08:45.2
Kung natatandaan mo at nailista mo yung mga goals mo sa buhay,
08:48.2
at unti-unti mo na itong nakukuha, haba, congratulations sa iyo.
08:53.2
Maring bahayan, kotse, maayos na health, nakapag-travel ka na ng maluwag, may matagumpay kang negosyo, at iba pa.
09:03.2
Malaking sign nito na on the way ka na talaga sa pagyaman.
09:07.2
Napakasarap sa pakiramdam na nagbubungan na ang mga paghihirap at pagtitiis mo, di ba?
09:13.2
Unfortunately, ang iba sa atin kapag gumabot na sila sa ilang mga signs ay bigla na lang sila napanghina ng loob.
09:20.2
O di naman kaya ay naiinip.
09:22.2
Napapaisip kung kailan ba talaga mararating ang finish line.
09:26.2
Nagkakaroon sila ng negativity mindset, kumbaga.
09:29.2
Ang totoo niyan, kung ilalagay natin sa positivity mindset,
09:33.2
yung bis na isipin mo kung gaano ka na kalapit or kalayo sa finish line,
09:38.2
yung layo mo na sa starting point ang mas dapat mong mapansin.
09:42.2
Di mo lang kasi napapansin na malayo at marami ka na palang nagawa.
09:47.2
Kaya pagpatuloy mo lang yung anuman ang iyong ginagawa na nagpapayaman sa'yo ngayon,
09:52.2
at magfocus ka sa positive.
09:55.2
Lagi mo lang tatanda ng mga katagang malayo pa pero malayo na.
10:00.2
At eventually, mararating mo din yung nais mong finish line.
10:12.2
Thank you for watching!
