01:13.3
eh wala po talaga siyang tigil sa kakabuli sa akin.
01:18.7
Yun ba talagang kuhang kuha ko yung inis sa kanya sa tuwing kung ano-ano na lang yung trip o kung ano-ano na lang mga bagay,
01:27.5
ang kanyang gagawin para mabwisit ako o mapikon.
01:32.1
Kapag napikon ako, tatawanan lang niya ako at magpapahabol hanggang sa umiyak na lang ako.
01:38.6
Or the worst, magkakasuntukan pa kami pag nagpangabot.
01:43.3
Kaso, dahil sa payat nga po ako noon, ako ang laging talo at umiiyak na umuuwi.
01:53.1
Isang araw noon nang muli na naman niya akong makita.
01:57.5
Sinaniba na naman siya ng kanyang guardian devil at binisit na naman talaga ako.
02:05.1
Talagang sinikap niyang guluhin yung paglalaro ko hanggang sa makuha ko nga yung pagkapikon sa kanya.
02:12.3
Kaya hinabol ko siya para gantihan sana ng suntok sa likod.
02:16.3
Subalit dahil maliksi siya, ay nahirapan akong habulin siya.
02:21.1
Hanggang sa nakaabot kami sa isang lugar sa aming sityo.
02:27.5
Nung panahong iyon, ay punong-puno ng kawayan ang lugar na yon at wala pa pong masyadong bahay.
02:38.1
Dahil sa bilis po niya, ay agad siyang nawala sa aking paningin.
02:42.4
Pero sinikap ko po siyang hanapin upang talagang magantihan kahit man lang minsan.
02:49.2
Ilang beses na ako nagpaikot-ikot sa nasabing lugar, pero hindi ko talaga siya mahanap.
02:55.1
Kaya napaupo na muna ako sa isang tabi.
02:57.5
Sa ibabaw ng isang malaking bato para magpahinga.
03:02.4
Habang ako ay nakaupo noon si Red.
03:06.3
Napansin kong may batang biglang sumilip mula po doon sa mabungkos ng kawayan.
03:12.9
Kaya agad ay napatayo ako upang tignan dahil alam kong si Resty ang sumilip na yon.
03:21.5
Nung lumapit ako,
03:23.8
bigla ay nakita kong kumaripas na naman ng takbo papalagay.
03:27.5
Ang nakita kong bata.
03:31.0
So sobrang bilis na naman niyang magtago.
03:37.6
Paanong bigla na lang siyang mawawala?
03:40.4
Gayong sa tansya ko ay tatlong metro lamang yung layo ko sa kanya.
03:47.9
Sa inis ko nga nung oras na yon,
03:51.6
nag-decide na lang ako na umuwi.
03:53.8
At naisipan kong isumbong na lang siya sa tito ko.
03:57.5
Nakapatid niya o maging sa papa niya para pag umuwi siya ay mapapagalitan siya.
04:05.2
Nung oras na tumalikod na ako sa kawayanan upang umuwi na sa aming bahay,
04:11.5
dito ay bigla talaga akong nagtaka at kinilabutan si Red.
04:18.3
Hindi ko po ma-explain pero talagang yung paligid ko ng sandaling iyon
04:22.7
ay otomatikong nagbago
04:25.0
at para akong napunta sa isang lalagay.
04:27.3
Ang lugar na hindi ko alam.
04:30.3
Hanggang sa mapansin ko nga ang animoy eskinita
04:33.9
na sa tansya ko ay iisang tao lamang ang pwedeng dumaan.
04:41.0
Yung parehong side nito ay sobrang taas na mga pader
04:44.8
at dito rin ako natakot.
04:49.8
Ang dadaanan mo ay maitim na tubig
04:53.5
o kung ide-describe ko nga siya si Red
04:56.1
para siya mag-aaral.
04:57.3
Isang nasa isang mahabang kanal.
05:00.6
Hindi ko alam kung gaano kalalim
05:02.8
pero nakakatakot talaga yung pagkaitim niya.
05:08.5
Walang mababakas na kahit na anong nakalubog doon.
05:13.0
Pero sa bandang dulo noong animoy eskinitang iyon
05:17.3
ay kulay puti o liwanag.
05:22.9
Ganito po yung itsura niya.
05:26.8
yung aking dinaanan.
05:30.5
Since ako ay bata pa noon
05:32.4
at walang idea sa kung anong nangyayari.
05:37.4
Kung kaya't dumaan talaga ako doon
05:40.1
pero hindi sa pamamagitan ng paglalakad.
05:44.8
Ang ginawa ko po,
05:46.4
ang dalawang paa at kamay ko
05:48.0
ay itinukod ko sa magkabilang pader
05:50.9
at dahan-dahan akong umusad
05:52.8
para maabot lamang yung dulo ng daraanan.
05:56.8
Ngunit makailang usad pa lang ako
05:59.2
ay bigla akong nadulas at nahulog
06:02.3
sa sinasabi kong kasing itim ng kanal na tubig.
06:07.9
Sa pagbulusok ko nga doon, Sir Red,
06:11.1
damang-dama ko kung gaano siya kalalim.
06:15.0
Panaykampay ng aking mga kamay para makaahon ako
06:18.7
ngunit tuloy-tuloy lang ako sa paglubog
06:22.0
na animoy hinihila ang mga paa.
06:24.7
Nang sandaling iyon,
06:26.5
ay wala na akong ibang inisip.
06:29.4
Alam kong katapusan ko na.
06:32.1
Ubus na yung pag-asa na makaahon akong muli
06:34.8
hanggang sa may natanaw po
06:37.5
kung dalawang mapuputing tao
06:39.3
at para po silang nakalutang doon.
06:44.2
Hindi ko din po ma-explain kung bakit
06:46.4
nung ako ay napalubog na.
06:49.3
Parang ang klaro ng mga nakikita kong imahe.
06:52.8
Parang ang linaw na nung likidong iyon.
06:58.0
ng malinaw ang mga muka
07:00.0
ng dalawang nakalutang na mapuputing taong iyon
07:04.0
pero ang alam ko,
07:06.0
babae at lalaki ang mga ito.
07:12.0
Ang huling pagkakatanda ko
07:14.0
sa eksaktong sinabi nila
07:16.0
na animoy nag-uusap pa ay ganito.
07:21.0
Masyado pa yung bata.
07:23.0
Iligtas na lang natin.
07:25.0
Hindi pa niya panahon.
07:33.0
At bigla na po akong umangat mula doon sa tubig na iyon
07:37.0
kung saan ako nakalubog
07:39.0
at pagkaahon sa akin.
07:41.0
Bigla na lang din po akong nakalabas sa isang daanan o kalsada
07:45.0
na malapit na sa aming tahanan.
07:49.0
Kitang kita ko pa ang buong katawan ko.
07:52.0
Balot na balot ng putik.
07:54.0
At wala na rin akong nagawa noon
07:56.0
kundi umiyak ng umiyak
07:58.0
pagtanaw ko sa aming bahay.
08:01.0
Nadinig ako ng aking mga magulang
08:04.0
kung kaya't kasama ang aming mga kapitbahay
08:07.0
ay tinungo nila ako.
08:11.0
Mas nang hilakbot ako
08:13.0
ng kanilang sinabi
08:15.0
na ilang oras na daw nila akong hinahanap.
08:19.0
Umaga naganap ang habulan namin
08:22.0
pero gabi na ako nakalabas
08:24.0
sa sinasabi kong hindi kumawaring lugar.
08:30.0
Sa mga nagtatanong kung ano nangyari kay Restie
08:34.0
Todo sermon at palo ang inabot niya sa aking tito
08:39.0
dahil sa nangyari sa akin.
08:43.0
Nagsilbi pa nga po itong aral sa kanya
08:46.0
kaya magmula noong mangyari ito
08:48.0
ay hindi na niya ako gaanong inaasar.
08:52.0
Hindi na din ako pinapayagan ng mag-isang lumabas
08:55.0
kaya lagi na akong may kasamang nakatatanda upang mabantayan ako.
09:01.0
Sa katunayan si Red
09:03.0
hanggang ngayon ay hindi ako makapaniwala sa nangyari.
09:08.0
Hindi ko nga po alam kung bakit
09:10.0
at sa dinami-dami ng mga bata
09:13.0
bakit ako ang nakaranas nun.
09:17.0
Maski sa mga nakababata kong pinsan
09:20.0
sa asawa ko at mga kaibigan ko
09:23.0
sa tuwing ikinikwento ko itong pangyayaring ito
09:26.0
ay hati ang kanilang opinion.
09:29.0
May naniniwala at yung iba
09:32.0
ay sinasabing gawa-gawa ko lamang daw ito
09:35.0
sapagkat naniniwala at naninindigan sila
09:38.0
na matindi ang imagination ng mga bata.
09:45.0
Nalaman ko na lang nung nasa high school na ako
09:48.0
kung ano ang nangyari sa akin noon.
09:50.0
Lalo nang ipinaliwanag na sa akin ito
09:53.0
ng aking lolo nung siya ay buhay pa.
09:59.0
ako daw ay napaglaruan
10:01.0
ng mga nilalang sa nasabing lugar
10:03.0
kaya ako ay iniligaw.
10:08.0
Natitiyak kong gasgas na sa pandinig ng iba
10:11.0
na kapag ikaw ay naliligaw sa isang lugar
10:14.0
o kung saan ka man dinala
10:16.0
na dimensyon ng isang elemento
10:18.0
baligtarin mo daw ang suot mong damit
10:21.0
para muli kang makabalik
10:23.0
o makaalis sa lugar na iyon.
10:40.0
Tandang tanda ko pa ang bawat detalye
10:43.0
ng karanasan at kababalaghan na ito si Red.
10:49.0
nung ako ay student nurse pa lamang
10:52.0
at sa mismong hospital immersion po namin ito nangyari.
10:57.0
Nag-stay din po kami kasi noon sa isang condo unit
11:01.0
na pagmamayari ng university president namin.
11:07.0
Nung unang gabi namin
11:09.0
yung iba ay natutulog na
11:11.0
pero kaming dalawang magkaibigan
11:14.0
ay nagtatawa na na nagkikita.
11:17.0
Ito ay kwentuhan pa
11:19.0
kahit na nakaiga na kami
11:21.0
sa mga pinagdikit na bunk beds.
11:25.0
Natigil lamang ang aming kwentuhan
11:27.0
nang may madinig po kaming biglang nag-click
11:33.0
naramdaman namin ang biglang pag-init.
11:37.0
Doon nga'y na-realize namin
11:39.0
na namatay pala ng mag-isa yung aircon.
11:42.0
So yung isa sa mga kasama ko
11:44.0
na nakaiga sa lower bunk bed,
11:47.0
ay tumayo upang silipin kung anong nangyari.
11:51.0
Sinitch on and off niya yung aircon
11:54.0
hanggang sa napatingin lamang siya sa amin
11:59.0
naka-auto timer ba to?
12:02.0
At umuo na lang kami
12:04.0
kahit sa katunayan ay windang din kami tuwalang alam
12:08.0
sa nangyari rito.
12:13.0
A few days later,
12:15.0
apat lang kaming naiwan sa unit na iyon.
12:18.0
Yung kaklose ko nakakwentuhan ko nung first night namin dito
12:23.0
at yung dalawang girls na parang acquaintance lang.
12:28.0
Doon namin nalaman mula mismo sa pag-aamin
12:31.0
nung isang kasama naming babae
12:33.0
na simula daw nang lumipat kami
12:36.0
o pumunta sa unit na iyon
12:39.0
ay nilalagnat na daw siya.
12:41.0
Kaya yung friend ko ay nag-decide na mag-shiesta
12:46.0
Habang ako nun dahil free time pa
12:49.0
ay naglaba sa laundry area sa gawing kitchen
12:52.0
habang yung dalawa na babaeng acquaintance na sinasabi ko
12:56.0
ay naroroon nakatambay sa sala.
13:01.0
Hanggang sa bigla po kong may nadinig
13:04.0
na tinig ng isang babae.
13:09.0
at eksaktong words niya talaga si Red Eye.
13:13.0
Tama na. Ayoko na.
13:21.0
At naulit pa po iyon.
13:23.0
Kaya ang nasa isipan ko nun ay walang iba
13:26.0
kundi yung girl na kasama namin na nilalagnat.
13:32.0
Napailing na lang tuloy ako at sinabing
13:34.0
kawawa naman talaga yun.
13:37.0
Pero nangyari po ulit
13:40.0
yung pagpaparinig ng boss.
13:43.0
Nung babaeng umiiyak.
13:48.0
Hindi lamang po apat na beses
13:50.0
kundi sa pakiwari ko ay pitong beses niyang ginawa iyon.
13:57.0
dumungaw na yung isang girl na kasama namin
14:00.0
na nakatambay sa sala
14:02.0
kasama yung sinasabi kong may lagnat
14:05.0
simula nang dumating kami dito.
14:08.0
Nagtanong siya kung may nadinig daw ba ako.
14:11.0
Automatically talaga si Red ay kinilabutan ako.
14:16.0
Siyempre wala naman din po akong pwedeng isagot
14:21.0
yung babaeng umiiyak.
14:23.0
Kahit parang garalgal na nga ang boses ko
14:30.0
Umoo yung babaeng kasama namin na nakadungaw sa bintana.
14:35.0
Tinanong ko nga siya kung hindi ba ito yung kasama namin si CJ.
14:40.0
Yung girl na may sakit.
14:43.0
Hindi naman daw ito dahil magkatabi nga sila sa sala
14:47.0
at naririnig din daw naman niya.
14:50.0
Pero hilik lamang daw dahil tulog yung kasama namin yun.
14:56.0
Todo na talaga yung hilakbot ko noon si Red.
15:00.0
Napaka misteryoso nang nangyari.
15:03.0
Kaya tumakbo na ako sa kwarto namin
15:06.0
kung saan nagsisyesta yung friend ko.
15:10.0
Ginising ko siya.
15:12.0
Pero bago pa man ako tuluyang makapasok
15:15.0
ay nakita kong nakatayo na siya.
15:17.0
Parabang hinihintay ako.
15:20.0
Tinanong niya ako kung pumasok na daw ba ako kanina doon sa room
15:24.0
at ginigising ako.
15:26.0
At doon talaga ako parang binuhusan ng malamig na tubig si Red.
15:31.0
Dahil sinabi kong hindi.
15:34.0
Ngayon lang ulit ako pumasok sa kwarto.
15:37.0
Pero iginiit po niya.
15:39.0
Na may yumuyugyug na daw sa kanya sa bed kanina pa.
15:44.0
Kising ka na dyan.
15:46.0
Tulog ka ng tulog.
15:48.0
At akala daw niya ay ako yun.
15:51.0
Kaya hindi niya pinansin sapagkat antok siya.
15:55.0
After po namin talagang tuluyang mawindang ng hapon na yun.
16:00.0
Hindi naman na naulit
16:02.0
sa buong stay namin
16:07.0
Kuinento pa po namin ito sa mga kaibigan namin at ibang kaklase.
16:13.0
Maging sila ay kinilabutan at ayaw nilang mangyari yung nangyari sa amin.
16:20.0
Yung pinakaunang grupo na nag-immerse bago po papasukin yung batch namin
16:28.0
ang siya pang nag-initiate ng prayer.
16:31.0
Sabi nung isa sa mga matatanda sa grupong iyon.
16:35.0
Marahil ay ligaw na kaluluwa
16:38.0
o hindi daw matahimik na kaluluwa ito
16:41.0
na nakulong sa aming tinutuloyang unit.
16:46.0
Wala naman daw pong ibang kailangan o dapat ialay
16:50.0
kundi panalangin.
16:54.0
Sa mga magtatanong kung kumusta yung nilalagnat namin kasamahan doon.
16:59.0
Pinaalam namin sa kanyang mga magulang ang kanyang sakit.
17:03.0
Sinundo po siya agad nung hapon na iyon
17:06.0
at pagka uwi nila ay pinaalbularyo po yung kasama namin.
17:11.0
Lumabas po doon na nabati daw siya sa mismong unit naming iyon.
17:33.0
Good evening po sa lahat ng inyong tigapakinig,
17:36.0
mapa, regular man o mga silent listeners na katulad ko.
17:42.0
Tandang-tanda ko pa po bago mag-pandemic,
17:46.0
nagkaroon po ng team building ang aming company sa Bataan.
17:52.0
Sampu po kaming kasama noon, kasama na yung driver at tour guide namin.
17:58.0
Bago pa nga po kaming magbiyahe at makaalis sa Mandaluyong,
18:02.0
nag-heads up na po si manong driver sa amin.
18:06.0
Kailangan daw namin talaga at mahigpit na ipasusunod sa amin ang mga do's and don'ts
18:13.0
para safe din daw kaming makauwi galing sa aming team building.
18:19.0
Ang sarap din ang tulog ng mga kasama ko noon
18:22.0
samantalang ako ay hindi man lang talaga antukin sapagkat na e-excite ako.
18:28.0
So nang marating nga namin ang beach resort kung saan kami magti-team building,
18:32.0
ay nagpahinga na muna ako,
18:34.0
samantalang yung mga natutulog kaninang kasamahan ko ay nag-swimming na agad.
18:41.0
Habang ako ay mag-isa sa kwarto namin,
18:45.0
nagpapahinga at nag-iisip ng kung ano-ano,
18:50.0
hindi po talaga ako pwedeng magkamali na nakadinig ako ng mga paa o footsteps na parabang nagmamarcha.
19:00.0
Hindi ko man po dapat talaga pansinin,
19:03.0
pero nararamdaman ko na nanggagaling ang tunog sa loob mismo ng aking room.
19:13.0
Dahil nga sa parang dinedma ko na lamang, nakatulog din ako matapos noon.
19:20.0
Akala ko doon magtatapos ang lahat.
19:25.0
Sa pagtulog ko, ginambala din po ako doon,
19:29.0
dahil nanaginip ako.
19:32.0
Sa panaginip kong iyon, nakakita po ako ng limang sundalo,
19:38.0
yung bang tipikal na mga suot nila sa digmaan.
19:42.0
Naliligo sila sa pulang likido,
19:45.0
kita ko rin yung butas-butas sa kanilang katawan,
19:48.0
at parabang inaabot nila ako sa kung saan ako nakahiga.
19:54.0
Sa sobrang takot ko nga po,
19:56.0
ay nagising nga ko mula sa bangungot na iyon,
19:59.0
at parang meron din bumubulong sa tenga ko.
20:03.0
Humihingi siya ng tulong.
20:06.0
Lumabas ako agad ng kwartong iyon,
20:09.0
at hindi na ako nakatulog nung gabi dahil sa nangyari.
20:18.0
Bago din kami umuwi noon, Sir Red,
20:21.0
pumunta din kami sa isang museum sa bataan at sinabihan din kami ng driver
20:26.0
na wag din masyadong mag-iingat.
20:30.0
So pagpasok namin doon,
20:33.0
hindi na maganda ang pakiramdam ko.
20:36.0
Yung pakiramdam ko kasi nung time na iyon ay parang,
20:40.0
oo, kami lang yung taong naruroon at pumasok sa museo,
20:45.0
pero parang ang crowded nung feeling.
20:48.0
Parang ang dami-dami.
20:51.0
Kapag maglalakad ka nga sa isang sulok,
20:54.0
parabang may nakatitig sa iyo.
20:57.0
Ibukod pa ang katotohanan.
20:59.0
Na mas lalo talaga akong kinikilabutan
21:02.0
kapag napapatitig ako sa mga gamit na mga sundalo nung panahon ng digmaan,
21:09.0
na ngayon ay nakapreserba sa loob ng naturang museo.
21:16.0
Nang makaramdam nga ako ng pagkaihi,
21:18.0
ay naghanap din ako ng CR na malapit sa museo.
21:22.0
Pagtingin ko pa lamang sa isang sulok ng CR na sana'y pupuntahan ko,
21:28.0
mas lalo po talaga akong nanghilakpot si Red
21:32.0
sapagkat may limang lalaki na naruroon.
21:36.0
Same ng uniform na nakita ko na parang pangsundalo
21:41.0
na nakita kong una sa aking bangungot kahapon.
21:46.0
Sa pagkakataong ito, naruroon lamang po sila.
21:51.0
Nakatayo sa sulok ng CR.
21:55.0
Kitang-kita ko ang pagbukas na kanilang bibig
21:58.0
na parabang sumisigaw dahil sa labis na sakit o kaya sa takot.
22:05.0
Pero wala pa akong nadinig na kahit anumang tinig na nanggagaling sa nakabukas nilang bibig.
22:12.0
Pero alam ko na humihingi sila ng tulong.
22:18.0
Doon ko din po napansin ang pagbabalot sa kanila ng pulang likido,
22:24.0
lalong-lalo na sa kanilang katawan.
22:28.0
Sa takot ko ay bumalik na lamang ako sa sasakyan at napansin po ni Manong driver namin ang pagkabalisa ko.
22:36.0
Kunento ko tuloy sa kanya ang lahat.
22:42.0
sanay na daw siyang makarinig ng ganung kwento.
22:45.0
At hindi naman daw ako yung unang nakaranas ng ganun.
22:55.0
ang mga nagpapakita daw sa amin ay ang mga sundalong Pilipino na namatay noong bataan death march.
23:10.0
hindi pa rin nila matanggap ang paraan kung paano sila namatay sapagkat makikita naman sa kanilang itsura na naghahanap pa rin sila ng hustisya.
23:23.0
pinag-pray ko na lamang sila sa aking isipan bago tuluyang lisanin ang lugar na iyon sa bataan.
23:53.0
Thank you for watching!
