01:52.3
Kahit tumaan sa depresyon dulot ng pagkamatay ni nanay. Hindi sakiti ng tatay.
01:57.7
Alam namin yun na mga kapatid ko.
02:03.5
Sobrang sipag at karaniwang magsasaka lamang ang tatay namin.
02:08.5
Tatlo kami magkakapatid. Ako ang pinakabunso.
02:13.4
Ang panganay ay itago na lamang natin sa pangalang kando.
02:17.9
Habang ang sumunod naman ay isang babae na si ate Rowena.
02:24.7
Malaking bahagi ng buhay namin ang nawala.
02:27.7
Sabi ni Kuya Kando, baka kinukulam daw ang mga magulang namin.
02:34.3
Maging si ate noon ay ganun din ang hinala niya.
02:40.2
Makalipas ang ilang pambuan, kahit papanay nakausad naman kami magkakapatid.
02:46.3
Kami kami lamang ang nagsusumikap.
02:49.2
Kapwa naman tapos si na kuya at ate sa sekundarya.
02:53.0
Ako, first year pa lang.
02:56.4
Sakitin kasi ako at panahintay.
02:57.7
Ito pero ang totoo, tamad talaga ako mag-aral.
03:02.3
Bung maghapon kami noon sa palayan.
03:05.6
May taniman namang naiwan ang mga magulang namin at ito ang pinagtutulungan namin mga kakapatid.
03:12.0
Maliban pa diyan, sinalu din ni Kuya ang pagmamanok ng tatay.
03:17.6
Siya na ang humalili sa mga alaga.
03:21.1
Mga hybrid na manok po ito na kong ibibenta.
03:24.1
May presyo talaga.
03:26.0
Habang ang ate ko naman,
03:27.7
bukod sa palayan,
03:29.4
pumupusli dito sa tirahan ng tiyako sa merkado.
03:33.6
Tumutulong ito doon para kahit papano,
03:36.3
may dagdag kita na.
03:40.3
Hanggang sa isang hapon,
03:42.9
lumapit sa akin si ate Rowena.
03:47.8
napapansin ko din ba umano ang taong laging tumatambay sa kamalig
03:51.8
sa labas ng bakura namin.
03:54.3
Bale ang lugar para maging malinaw.
03:58.3
Yung bahay namin ay nakabungad sa palayan.
04:01.3
Malapad ang bahay.
04:05.3
Pero isang palapag lamang at nakaangat sa lupa ng siguro,
04:09.3
mga kalahating metro.
04:12.3
Depensa yun sa baha sa lugar.
04:15.3
Tapos may kamalig sa gilid ng pilapil.
04:19.3
At nasa buka na ito ng bakuran.
04:22.3
At nasa buka na ito ng bakuran.
04:23.3
At nasa buka na ito ng bakuran.
04:24.3
Ito yung tambayan ng tatay tuwing tanghali
04:27.3
kapag nagtataboy siya ng mga ibong maya.
04:31.3
Doon sa kamalig nakatali ang mahabang lubid.
04:34.3
Nang nasa gitna nito,
04:40.3
Siguro apamilyar dito yung mga tagapakinig nating nagtatanim din ang palay.
04:45.3
Hinihila lamang ang tali.
04:47.3
Dahilan namang maglilika ng ingay ang mga lata na iyon.
04:53.3
balik tayo sa kwento.
04:57.3
Tumangu ako at sinabi kong oo.
05:00.3
May pumupuslit na doong tao pero kilala ko yun.
05:05.3
Yun ay walang iba.
05:07.3
Kung hindi ang isang kanait namin ang lupain,
05:11.3
naitago na lamang natin sa pangalang Mang Ore.
05:17.3
Pero umiling si ate at sinabi nitong hindi daw yun.
05:21.3
Ang tinutukoy niya umano ay ang binatang tumatambay tuwing takip silim.
05:29.3
Napaisip ako saglit noon.
05:32.3
Wala akong napansing binata.
05:35.3
Tinawag ko ang kuya at sinabing baka siya'y napapansin niya.
05:40.3
Tapos ay tinanong ko ang ate kung ano bang problema niya doon.
05:47.3
nakatitig umano ang binata na yun sa bahay namin.
05:51.3
Kahina-hinala umano ang kinikilos nito.
05:55.3
Noong subukan niyang lapitan, umalis daw ito.
06:00.3
Dagdag pa niya ay hindi umano niya kilala ang tao.
06:04.3
Kasalukuyan kami noong nasa biranda ni ate.
06:08.3
Si Kuya Kanda naman ay nasa baba.
06:11.3
Inaayos nito ang kulungan ng manok pero nasa paanan lamang ito ng biranda.
06:17.3
Ang sabi naman ng kuya,
06:19.3
baka sa sobrang pag-iisip lamang daw ito ni ate.
06:23.3
Natural lang naman ang ganun lalo na kaduda-duda talaga ang pagkamatay ng kanila mga magulang noon.
06:31.3
Kuya, tama ka naman dyan pero yung taong yun nakakaramdam ako ng hindi maganda sa kanya eh.
06:39.3
Kung wala pang motibo, hindi sana siya umalis noong lapitan ko diba?
06:44.3
Sabi ni ate Rowena.
06:47.3
Hindi na nagsalita si kuya noon.
06:49.3
Habang ako naman ay napapaisip din na baka totoo nga ang sinasabi ni ate.
06:58.3
Kaya naman maging ako noon ay naging mapagmatiyag na tuwing uuwi galing eskwelahan o hindi naman kaya sa palayan,
07:06.3
sumasaglit ako doon sa kapalig.
07:12.3
Sabagay takip silim naman yung sinasabi ng ate.
07:16.3
Kaya naman inantay ko noon ang oras na yun.
07:18.3
Pero umabot na lamang ng gabi ay hindi ako nakakita doon ng tao.
07:24.3
Maliba na lamang kay Mang Ore tuwing tanghali.
07:30.3
Tahimik at napakalungkot ng bahay namin tingnan.
07:34.3
Hindi katulad dati na maririnig ko ang pagtawag ng nanay na nakakabingi.
07:39.3
Yung mga pagtaghoy ng tatay habang hinihimas sa mga alagang manok nito.
07:44.3
At pagkalembang ng kalderong sira.
07:48.3
Para sa pagtatawag ng mga manok sa tuwing papakainin naman ngayon.
07:53.3
Isang araw, ako na lamang noon ang naiwan sa bahay.
07:59.3
Si na ate at kuya ay umalis. May kanika nilang pinuntahan.
08:04.3
Wala namang klase at uso noon ang larong trompo.
08:08.3
Gumagawa ako ng trompo noon. Doon mismo sa kamalig.
08:14.3
Maya maya pa ay may lumapit doon na isang lalaki na hindi ko kilala.
08:20.3
Hinayaan ko lang naman.
08:22.3
Umupo ito sa mahabang upuang kawayan.
08:26.3
Tapos ay nagsindito ng tabako.
08:29.3
Pasipol sipol pa yung lalaki na yon.
08:34.3
Doon ko palang naalala ang sinabi ni ate.
08:38.3
Tinitigan ko ito pero...
08:41.3
Natakot ako Sir Seth.
08:44.3
Kasi unang baling pa lamang nang tingin ko.
08:48.3
Nakatitig na pala ito sa akin.
08:51.3
Yung alam mo yung mukha nang parang papatay ng tao.
08:55.3
Kaya naman umalis na kaagad ako noon.
08:58.3
Mabilis na naglakad at dumiretsyo ako doon sa likod ng bahay.
09:04.3
Doon ko siya sinilip.
09:07.3
At ganun na lamang ang pagkagulat ko.
09:10.3
Dahil kahit naroon na ako.
09:14.3
Nakatitig pa rin sa akin ang taong yon.
09:19.3
Kinabahan ako noon.
09:21.3
Siyempre ako lang mag-isa sa bahay.
09:24.3
Ang ginawa ko ay pumunta ako sa kapitbahay namin si Mang Ore.
09:29.3
Nang bumungad sa akin ng matanda.
09:32.3
Kagad kong sinabi na may nakakatakot na tao doon sa kamalig.
09:37.3
Pinapasok ako ng bahay ni Mang Ore.
09:40.3
Naroon pa ang kanyang anak noon na si Bugoy.
09:44.3
Tawagin nating Bugoy gawa ng maangas ito talagang barumbado.
09:49.3
Mga nasa 30 ang edad noon ni Bugoy at walang asawa.
09:54.3
Mantaki niya si Reset.
09:56.3
Narinig siguro ang mga sinabi ko.
09:59.3
Kaya tumayo ito at kaagad lumabas ng bahay.
10:02.3
Pagtingin ko sa binata.
10:05.3
Nakita ko si Bugoy na patungo doon sa may kamalig.
10:08.3
Kumuha pa iyon ng pamalo.
10:11.3
Si Mang Ore noon ay panaitawag sa kanya.
10:15.3
Hanggang sa makarating si Bugoy sa kamalig noon.
10:19.3
Nakita kong dinuro ng kamay iyon ni Bugoy.
10:23.3
Tapos narinig ko ang pagsabi nito na pinapaalis niya yung taong iyon.
10:28.3
Akala ko pa magkakagulo.
10:31.3
Tumayo kasi yung lalaki tapos umabante ng lakad at nakipagtitigan kay Bugoy.
10:38.3
Ilang saglit lang umalis ito.
10:41.3
At doon pa lang ako nakaramdam ng gaan ng kalooban.
10:46.3
Umuwi na ako noon.
10:48.3
Habang nangyayari pa nga iyon ay pinapagalitan pa si Bugoy ng kanyang ama.
10:54.3
Kinagabihan dumating sila ate at kuya Kando.
10:59.3
Malalim na gabi na iyon.
11:02.3
Sinabi ko na nakita ko na yung tao.
11:06.3
Hinarap ni Bugoy pero umalis si ate noon.
11:10.3
Makikita kong wala lang.
11:13.3
Siguro nalaman niyang pinoprotektaan kami ni Bugoy.
11:17.3
Samantalang si Kuya Kando naman ilumabas ito.
11:20.3
At sinabing baka bumalik.
11:24.3
Ilang saglit lang.
11:27.3
Bigla nalang may nagsisisigaw sa likod ng bahay namin.
11:31.3
Nabulabog kami noon.
11:33.3
Dali-dali naming tinungo ang likod.
11:37.3
Ganun na lamang ang panlalaki ng mga mata ko, Sir Seth.
11:41.3
Dahil si Bugoy ay nakita kong nakahandusay sa lupa.
11:46.3
Duguan ito at tumitirik ang mga mata.
11:51.3
Nang lapitan ko iyon.
11:53.3
Halos bumaliktad ang sigmura ko.
11:57.3
Kitang kita ng mga mata ko.
12:00.3
Na ang dibdib ni Bugoy.
12:02.3
Para bang tinamaan ng malaking palakol.
12:09.3
Pumubulubok pa doon ang masaganang dugo.
12:13.3
Dali-daling nagtungo si Kuya sa bahay nila Mang Ore.
12:17.3
Ilang saglit lang ay bumalik na ito at kasama ng matanda.
12:22.3
Naglulupas ay si Mang Ore noon.
12:24.3
Galit na galit sa nakita sa kanyang anak.
12:28.3
Pero wala na Sir Seth.
12:30.3
Hindi na gumagalaw noon si Bugoy.
12:32.3
Maraming sinabi si Mang Ore na kung hindi umano siya nagkakamali.
12:39.3
Ang may kagagawa noon ay yung taong nilapitan niya noong hapon na iyon.
12:44.3
Bumalik ng bahay si Mang Ore.
12:47.3
Kumuha ng itak at sumisigaw.
12:50.3
Doon mismo sa liblib na lugar sa likod ng bahay namin nagtungo ito.
12:55.3
Sa nakikita ko noon.
12:58.3
Parang hindi tao ang may gawa noon eh.
13:02.3
Naririnig ko pa kay Kuya na inaktake umano ng aswang si Bugoy.
13:09.3
Basta nabulabog talaga yung lugar namin noon.
13:14.3
Nagkagulo ang mga tao at ilan sa mga malapit na kapitbahay ay inasikaso si Bugoy.
13:21.3
Habang ang iba, sumama kay Mang Ore at tinugis ang salarin.
13:28.3
Ang alam ko may mga kasama pang ang tanod noon.
13:32.3
Doon na nabahala si ate.
13:35.3
Ayon pa sa kanya.
13:37.3
Tama ang hinala niya.
13:40.3
Masamang tao nga yung tumatambay sa kamalig namin.
13:44.3
Ayon naman kay Kuya.
13:47.3
Baka may kinalaman ito sa pagkamatay ng mga magulang namin noon.
13:52.3
In nga lang talaga ang malaking katanungan.
14:00.3
Sinabihan kami ni Kuya noon na huwag daw lalabas ng bahay.
14:06.3
Wala naman akong naging opinion noon maliban na lamang sa pagtango.
14:11.3
Sa kabila ng pagtugis sa may kagagawan ng pagkamatay ni Bugoy,
14:16.3
hindi nagtagumpay si Mang Ore.
14:20.3
Lumipas na lamang noon ang ilang araw pero walang nahuling salarin.
14:26.3
Hanggang sa inilibing na lamang si Bugoy.
14:30.3
Hindi kami lumalabas ng bahay.
14:33.3
Maliban na lamang kay Kuya.
14:36.3
Siya kasi ang pumupuslit sa palayan namin kahit saglit lamang noon.
14:41.3
Hanggang sa isang gabi ulit.
14:44.3
Habang nakahiga ako noon ay napapansin kong si ate na tila binabangungot.
14:49.3
Magkakatabi lamang kami.
14:52.3
Si Kuya si Salay ito natutulog.
14:55.3
Ginising ko si ate noon.
14:57.3
Tinatapik ko siya noon pero hindi siya gumigising.
15:05.3
Biglang bumuka ang bibig ni ate.
15:08.3
Napaatras ako noon.
15:11.3
Gawa ng may mga langaw na lumabas sa bibig niya.
15:16.3
Ilang saglit lang ay umubo ng umubo si ate.
15:23.3
Doon ay kaagad kong sinabi na may lumabas na insekto sa bibig niya noon.
15:26.3
Para bang nagtataka pa si ate noon sa pagbungad ko.
15:32.3
Hanggang sa bigla na lamang itong sumuka.
15:36.3
Ang mga nilabas niya.
15:39.3
May mga kasamang patay na langaw.
15:45.3
Si Kuya noon ay hindi ko napansin ang nakatingin pala sa aming dalawa.
15:50.3
Dali-dali niyang inalalayan si ate.
15:53.3
At ang sabi ng Kuya.
15:56.3
Dalhin daw namin kaagad sa isang albularyo.
16:00.3
Ang nangyayari umano kung hindi siya nagkakamali noon ay binabarang si ate Rowena.
16:07.3
Nagmamadali ako noon sa paghahanda ng madadala.
16:11.3
Lalo na ang mga damit.
16:14.3
Dahil nga nabasa si ate ng sariling suka pero binuhat pa rin ni Kuya palabas ng bahay.
16:20.3
Dali-dali naman akong sumunod noon.
16:23.3
Nasa alas 11 yun ng gabi.
16:26.3
Hindi ako nagkakamali gawa nang nakita ko ang oraso namin.
16:31.3
Hindi ko alam kung saang albularyo ba dadali ni Kuya Kando si ate Rowena.
16:36.3
Ang sabi niya lang sakin.
16:39.3
May nilapitan umano siyang isang albularyo yun.
16:42.3
Tagaibang baryo ito.
16:45.3
At naidulog niya ang nangyari lalo na yung pagkamatay ni Bugoy.
16:50.3
Ayon naman umano sa albularyo.
16:53.3
Napakiramdaman umano muna ang paligid.
16:56.3
Gusto kasing kumpermahin ng albularyo na ito.
16:59.3
Kung may kinalaman ba dito ang isang aswang.
17:03.3
O hindi naman kaya.
17:05.3
Yung may kaalaman sa mga itim na aral.
17:10.3
Ito na siguro yung pagkakataon, Samuel.
17:13.3
Ayos ka lang ba, Rowena?
17:17.3
Habang naglalakad at buhat-buhat si ate.
17:20.3
Hindi ko alam noon kung saan nakakuha ng lakas itong si Kuya.
17:26.3
Dahil nakayon niyang buhatin si ate.
17:29.3
E malaking babae itong si ate, Rowena.
17:32.3
Siguro ay dahil ito sa pagkataranta.
17:35.3
Walang pahipay nga yun.
17:38.3
Nang makarating kami sa kabilang baryo ay doon ko nakita ang albularyo.
17:43.3
Kilala ko ang matandang ito.
17:46.3
Madalas kong nakikita ito sa eskwelahan.
17:48.3
Ang pangalan nito ay itago na lamang nating Tatang Espoy.
17:55.3
Hindi ko lubos sakalain na isang albularyo ang maglalako noon ng saging nanilaga.
18:02.3
Maliit lang ang bahay.
18:07.3
At may kasama siya doon na isang babae na tingin ko ay asawa niya.
18:12.3
Pinapasok kami noon ang bahay niya.
18:15.3
Tapos walang ano-anong sinabing kaagad ng matanda na may kinalaman nga ang isang marunong o bantugan noon.
18:23.3
Hindi pa niya nasusuri ang ate ko pero para bang alam niya na sa unang bungad pa lang may gumagambalan na sa amin.
18:33.3
Lupay-pay ang katawan ng ate, Rowena.
18:36.3
Pinahiga ito sa gilid ng papag.
18:39.3
Naroroon ako at kitang-kita ko kung anong ginagawa ni Tatang Espoy.
18:45.3
Pinausukan niya si ate.
18:49.3
Habang pinapausukan niya yung serset,
18:52.3
yung balat ng ate,
18:55.3
may nagsilabasan doon mga uod.
18:58.3
Gumagapang pa ang iba noon sa kawayang sahig.
19:02.3
Tapos ay may kakaibang amoy mula doon.
19:06.3
Para bang amoy nabubulok na patay na ang ate ko.
19:11.3
Panaymura noon ang albularyo.
19:13.3
Balisa naman si kuya.
19:16.3
Lumabas ito ng bahay at biglang umiyak.
19:20.3
Sumisigaw pa ito kung ano ba ang naging kasalanan namin noon.
19:25.3
Sinabi niya kay Tatang Espoy na kung sakaling kilala ng albularyo kung sino ang salarin, sabihin sa kanya dahil papatay niya umano ito.
19:36.3
Ilang segundo ang nakalipas.
19:40.3
Tumakbo ng pagkabilis-bilis si kuya.
19:44.3
Nanlaki ang mga mata ko noon serset.
19:47.3
Parang hindi siya tao.
19:50.3
Basta pagbuwelo niya ng ilang hakbang,
19:54.3
nawala ka dito sa dilim noon.
19:58.3
Tinawag ako ni Tatang Espoy.
20:01.3
Pumunta kami sa likod bahay.
20:04.3
Napakaseryoso na mukha ng matanda na
20:07.3
para bang may gustong sabihin na sobrang sela noon.
20:10.3
Matagal na kitang minamas ng bata.
20:16.3
Mabuti naman, walang kakaiba sayo.
20:20.3
Ang kuya mo, alam niya kung bakit may pangyaring ganito sa pamilya niyo.
20:27.3
Napakunot ang mukha ko noon.
20:31.3
Naguguluan ako sa sinabi ni Tatang Espoy.
20:34.3
Ni isa sa mga binitawan niyang salita ay wala akong naintindihan pero
20:40.3
aminado akong kinakabahan ako noon.
20:45.3
Nagpatuloy sa pagsasalita si Tatang Espoy.
20:50.3
At doon ko nalaman ng lahat.
20:53.3
Ayon dito sa albularyo na ito,
20:57.3
aswang umano ang pamilya namin.
21:01.3
Ang ikinamatay ng aking ama at ina.
21:04.3
Ay ang pagiging aswang nila.
21:07.3
Meron umanong tumutugis sa amin.
21:10.3
Dagdag pa ng albularyo.
21:13.3
Hindi lang isang mangkukulam ang gumagawa noon.
21:17.3
Kung di isa ding aswang.
21:20.3
At hindi umano ay gusto kaming ubusin ito.
21:25.3
Kilala ko ang tatay mo.
21:30.3
Hindi nang hahamak ng tao.
21:32.3
Maging ang nanay mo.
21:35.3
Siguro ay may nagkaka-interes sa pamilya niyo.
21:38.3
Hindi ka ba nagtataka?
21:40.3
Nang mamatay ang nanay mo ay walang lamay ang nangyari.
21:45.3
Yung tatay mo lang yung pinaglamayan dahil nga siya na lang ang aswang.
21:50.3
Pero hindi ko inaasahan na pati ang kuya niyo.
21:56.3
Yung babae, hindi siya aswang.
21:59.3
Kapatid mo rin siya, di ba?
22:01.3
Hindi ako nakapagsalita ka agad noon.
22:06.3
Matindi ang revelasyon na iyon na para bang nakakabaliw isipin.
22:11.3
Hindi nga ako makapaniwala pero,
22:14.3
ang sabi ni Tatang Isboy,
22:16.3
mata ko na daw ang nakakakita sa patunay.
22:20.3
Malakas ang tatay ko at yung kapatid ko.
22:24.3
May kakaibang lakas din iyon.
22:27.3
Katunayan ay nakita ko na daw ito kanina lang.
22:31.3
Napaiyak ako noon.
22:34.3
Siguro sa sobrang tindi ng tensyon sa isip ko.
22:38.3
Gulong-gulo na rin ako eh.
22:41.3
Napaupo na lamang ako sa gilid ng bahay ni Tatang Isboy.
22:45.3
Marami pang sinabi sa akin si Tatang na mas lalong nagpapagulo ng isip ko noon.
22:51.3
Ang pagdulog umano ni Kuya Kando sa kanya ay paghingi ng tulong.
22:56.3
Dito ka mas lalong malilito Sir Seth.
23:03.3
Siya ang pumatay kay Bugoy.
23:06.3
Si Bugoy daw ay kakuntiyaba noong salarin.
23:10.3
Nagpapanggap lamang umano ito.
23:13.3
Nang lumabas daw ng bahay si Kuya Kando,
23:17.3
ay naabutan niya si Bugoy na nagmamasid sa gilid ng bahay.
23:22.3
Doon ito sa bandang kusina at may bitbit pa umanong itak noon.
23:27.3
Walang ano-anong sinunggaban niyo ni Kuya Kando.
23:33.3
Napapailing na lamang ako noon Sir Seth.
23:37.3
Nagkabaliw-baliw doon ang mga tao.
23:40.3
Maging kami ng ate ay tarantang-taranta.
23:44.3
Pero si Kuya lang pala ang pumatay.
23:47.3
Ibig sabihin sobrang bilis ni Kuya noon.
23:51.3
Kaya nga nang sinabi ko,
23:53.3
kakalabas niya lamang ng bahay noon
23:55.3
at doon sumigaw itong si Bugoy.
23:59.3
Naiisip ko noon na totoo nga nakakuntiyaba ni Bugoy ang salarin.
24:04.3
Na walang kinalaman ng kanyang amagawa nang,
24:09.3
pati yun ay papatayin kami diba?
24:13.3
Itong nangyari na ito,
24:16.3
sa batang edad ko,
24:18.3
hindi ko alam kung paano nangyari.
24:25.3
nagmungkay si Tatang Isboy na pumasok muna ako sa loob ng bahay.
24:30.3
Nasa paligid lamang umano si Kuya.
24:35.3
dahil may nararamdaman umano si Kuya ang kakaiba.
24:39.3
Baka umano ang nararamdaman ito,
24:42.3
ay yung umaatake sa pamilya namin.
24:46.3
Doon ko rin napagtanto na,
24:49.3
kaya pala kayang-kaya ni Kuya nabuhatin si ate noon diba?
24:52.3
Mabilis naman akong pumasok sa loob ng bahay.
24:57.3
Nagpaiwan sa labas noon si Tatang Isboy.
25:00.3
Nakikiramdam lamang ako.
25:03.3
Si ate ay kinakalabit ako at nagtatanong ito kung ano ba umano ang napag-usapan namin ni Tatang.
25:10.3
Pero hindi muna ako nagkwento.
25:13.3
Minabuti kong manahimik na muna,
25:16.3
habang nasa ganoong kalagayan si ate.
25:19.3
Baka mamaya bumigay ito,
25:21.3
lalo pat ang nakikita ko sa kanya,
25:24.3
ay napakaputla at malalim ang mga mata.
25:29.3
Inabot na lamang yun ang madaling araw.
25:32.3
Yung asawa ni Tatang Isboy ay binabantayan naman kami sa loob noon.
25:37.3
Para bang alam nito na merong nangyayari.
25:41.3
May bitbit pa itong itak na mahalatang naghahanda din sa sarili noon.
25:48.3
Sumikat na lang ang araw.
25:51.3
Hindi ako nakatulog.
25:53.3
Hindi pa rin bumabalik si Kuya.
25:56.3
Habang si Tatang Isboy naman ay naroroon sa arap ng bahay.
26:01.3
Hinahasa nito ang kanyang patalim.
26:05.3
Nakakatakot yung itak na iyon.
26:10.3
Basta parang pangkatay talaga tapos napakakintab noon.
26:15.3
Matapos sa ginagawa ni Tatang Isboy,
26:18.3
saka pa lamang ito lumapit at sinabing wala daw uuwi sa aming dalawa ni ate.
26:24.3
Hanggat maaari umano ay doon lang kami sa kanila.
26:29.3
Dumagdag naman ang asawa ni Tatang Isboy na ayon dito wala namang problema gawa ng sila sila lamang sa bahay.
26:40.3
Yung mga anak nila ay may sarili ng pamilya.
26:44.3
Nakatulog naman ang maayos si ate noon.
26:46.3
Hindi na ito ginising.
26:49.3
Kahit na puyat na puyat naman ako ay hindi ako nakakaramdam ng pagod.
26:55.3
Maliban na lamang sa mga mata kong sobrang anghang na.
27:00.3
Inabot na lamang ng hapon.
27:03.3
Hindi pa rin bumabalik si Kuya.
27:06.3
Kinakamusta ko ito kay Tatang Isboy.
27:09.3
Ayon naman sa matanda ay umalis umano ito dahil hindi niya na maramdaman.
27:16.3
Pagkagising na pagkagising ni ate ay nalaman niya ang katotohanan.
27:21.3
Umiyak nang umiyak si ate.
27:24.3
Hindi ito nagsasalita.
27:27.3
Naiintindihan ko si ate noon gawa ng, kahit nga ako eh, gulat na gulat at hindi ko talaga,
27:35.3
maga hindi pa maabsorb ng isip ko mga nangyayari nung mga panahon na iyon.
27:41.3
Mga tatlong araw kami doon.
27:43.3
Alalang alala na ako noon kay Kuya.
27:47.3
Hindi pa ito bumabalik.
27:50.3
Si Tatang Isboy ay ginagala ng gubat at tinahanap siya.
27:55.3
Hindi naman siya nagbibigay opinion sa kung anong nangyari kay Kuya Kando.
28:01.3
Siguro sinadyayo ni Tatang Isboy para hindi lumala ang pag-aalala namin ni ate.
28:07.3
Hanggang sa isang hapon,
28:10.3
kakarating lamang ni Tatang Isboy
28:14.3
Sinabi nito na may natagpuan daw siyang patay doon.
28:18.3
Hindi na malaman ang itsura nito.
28:23.3
nagkaluray-luray umano ang katawan.
28:28.3
Dali-dali akong nagtanong.
28:34.3
Pero umiling si Tatang Isboy.
28:38.3
Ibang aswang umano ito.
28:40.3
Na malamang sa malamang ay napagdiskitahan ni Kuya.
28:44.3
Dahil sa tindi ng galit nito.
28:47.3
Nararamdaman niya umanoon ang presensya ni Kuya.
28:51.3
Kaya alam niyang si Kuya ang pumatay.
28:55.3
Alam mo Sir Seth,
28:57.3
nung mga panahon na iyon,
28:59.3
ang gusto ko lang mangyari ay sana nasa maayos si Kuya.
29:03.3
Kahit pa aswang siya.
29:06.3
Kasi naging mabuti talagang kapatid sa amin si Kuya.
29:08.3
Huwaran ito para sa amin ni Ate.
29:12.3
Maaring hindi ganun kadali tanggapin o iabsorb na may angkan kami ng mga aswang pero,
29:18.3
wala akong galit sa sariling kadugo ko.
29:22.3
Kahit nga si Ate,
29:24.3
parang nagulat lang pero,
29:26.3
hindi ito galit kay Kuya.
29:29.3
Kaming dalawa ni Ate,
29:31.3
ayon kay Tatang Isboy ay hindi pa aswang.
29:35.3
Hindi daw kami na yanggaw.
29:36.3
Maliban na lang kay Kuya.
29:41.3
siguro ay nasa alas syete iyon.
29:44.3
Kasalukuyan kaming nag-aapunan ni Ate,
29:47.3
nang bigla na lamang akong nakarinig ng boses sa may labas.
29:51.3
Galing ito kay Tatang Isboy,
29:53.3
na may kinakausap siya.
29:56.3
Pagsilip ko sa bintana,
29:58.3
napahinto ako panandalian.
30:02.3
nakita ko si Kuya noon.
30:04.3
Dali-dali akong bumaba noon at niyakap siya.
30:07.3
Sabi ko pa bakit hindi man lamang siya nagpapaalam,
30:10.3
alalang-alala kami sa kanya noon.
30:13.3
Siguro naman hindi ka magagalit sakin,
30:15.3
dahil sinabi ko sa mga kapatid mo ang lihim ng pamilya niyo.
30:18.3
Malalaman at malalaman din naman nila iyan.
30:22.3
hindi ka magagalit sa akin,
30:24.3
dahil sinabi ko sa mga kapatid mo ang lihim ng pamilya niyo.
30:27.3
Malalaman at malalaman din naman nila iyan.
30:29.3
Para na rin matuldukan ang katanungan sa mga isip nila.
30:32.3
Para na rin maniwala sila sa totoong sitwasyon
30:34.3
at maiwasan yung banta.
30:36.3
Sabi ni Tatang Isboy,
30:38.3
nakatitig ako kay Kuya habang tumatango.
30:41.3
Tumangu din si Kuya at sinabing huwag daw kaming matakot sa kanya.
30:46.3
bakit kami matatakot ay mabait naman siya kahit aswang pa.
30:51.3
bakit kami matatakot ay mabait naman siya kahit aswang pa.
30:56.3
bakit kami matatakot ay mabait naman siya kahit aswang pa.
31:00.3
Pero nung mga panahon na iyon ay hindi ko pa alam kung anong itsura niya sa pagiging aswang.
31:05.3
Parang ang gusto ko makita iyon.
31:09.3
Akala ko ay magtatagal ang Kuya Kando.
31:12.3
Pero sinabi nito na aalis din siya kagad.
31:16.3
Hindi naman daw siya lumalayo.
31:19.3
Nagbabantay lamang umano sa lugar noon.
31:22.3
Kung noon ay binabaliwala lamang niya ito pero,
31:25.3
ngayon ay hindi na daw niya palalampasin pa.
31:29.3
Ang hindi lang alam ni Kuya ay kung ano ang totoong motibo.
31:33.3
Bakit ganoon kagalit at kainteresado sa amin ang kung sino man ang salarin?
31:41.3
Aswang umano ang angka namin pero,
31:44.3
malamang sa malamang ay alam ng kapwa aswang na mabait kami.
31:48.3
Kaya napakahirap hanapin kung ano ang motibo
31:52.3
nang may kagagawa na ito sa pamilya namin.
31:55.3
Kaya nga ang problema noon ay hindi niya matugis-tugis ang kalaban dahil magaling talaga magtago iyon.
32:04.3
Kamuntikan pa nga umanong makapatay si Kuya ng gumagalang tao sa gubat.
32:10.3
Nangangaso lamang pala ito.
32:12.3
Akala niya aswang.
32:14.3
Pero hindi umano nakaligtas ang isang gumagalang aswang doon.
32:18.3
Pinatay niya ito.
32:20.3
At ito na siguro yung sinabi at nakita ni Tatang Isboy.
32:25.3
Muling umalis si Kuya.
32:28.3
Dalawang araw itong nawala.
32:30.3
Tapos pagbalik niya ay meron na itong dalang detalye.
32:35.3
Nalaman niya kung sino ang salarin.
32:38.3
At syempre, gulat na gulat kami noon.
32:42.3
Ang salarin umano ay walang iba.
32:46.3
Kung hindi ang pinsan namin.
32:49.3
Ang anak ng kapatid ng aming ama.
32:52.3
Anak ito ng aming tiyo Fajardo.
32:56.3
Kami umano ang pinagbintangan sa pagkamatay ni Tiyo.
33:00.3
At ngayon ay gustong maghigante nitong anak niyang itago na lamang natin sa pangalang Romar.
33:06.3
Habang sinasalaysay ni Kuya ang lahat.
33:10.3
May mga nabubuo sa isipan ko noon.
33:13.3
Hindi kasi kami close sa pamilya ni Tiyo Fajardo.
33:17.3
Nasa tagbilaran sila banda nakatira.
33:20.3
Ayon sa tatay ko noon nung nabubuhay pa ito.
33:23.3
Masamadang yung ugali noon.
33:26.3
At kapag dadalaw umano ay huwag naming papapasukin ang bahay.
33:30.3
Hindi ko din alam ang dahilan.
33:33.3
Pero sa puntong yun ay para bang nagkaroon na ako ng konklusyon.
33:38.3
Yung parang may alitan.
33:41.3
Pagdududa ko lang naman yun.
33:44.3
Alam ko na ang patungkol sa pamilya namin pero sa tingin ko hindi kami ang dahilan ng pagkamatay.
33:50.3
May hindi pagkakaintindihan lamang siguro kaya ito na ang pinagbabasihan ni Romar noon.
33:57.3
Nalaman ni Kuya ito sa isang kakilala niyang malapit din sa buhay nila Tiyo Fajardo.
34:04.3
Kaya umuwi at nagpakita si Kuya sa amin para ipaalam ito.
34:09.3
Kung hindi man umano siya makakabalik ay walang ibang hahanapin o itutumbok na tao kundi si Romar.
34:17.3
Sumabat si Tatang Isboy.
34:22.3
Pwede ba umano siyang tumulong?
34:25.3
Nang marinig naman ni Kuya ang mga litanya ng matanda ay kaagad dumango ito.
34:30.3
Sinabi ni Kuya na mas mabuti umano yun nang sa ganun ay hindi siya mahirapan.
34:36.3
Kinagabihan din ay umalis si Kuya kasama si Tatang Isboy.
34:41.3
Tinatawag ko si Kuya noon.
34:44.3
Paulit-ulit kong sinasabi sa kanya.
34:47.3
Na mag-iingat siya at kahit na anong mangyari ay umuwi siyang buhay.
34:56.3
Madaling araw bumalik si Kuya at si Tatang Isboy.
35:01.3
Sugatan si Kuya kando noon na parang mamamatay talaga dahil ang lalaki ng mga tinamong sugat.
35:08.3
Pero ayon kay Tatang Isboy gagaling daw kaagad ang sugat.
35:14.3
Habilidad na umano ito ng mga aswang.
35:17.3
Hindi kaagad napapatay ang isang aswang kapag hindi napupugutan ang ulo.
35:22.3
O hindi naman ay napuruhan ang puso nito.
35:26.3
Dali-dali kong inalam kung ano ang nangyari.
35:30.3
Ayon kay Kuya ay patay na daw si Romar.
35:34.3
Saktong-sakto daw ang punta nila sa lugar ng tiyo.
35:38.3
Binagat sila ni Romar.
35:40.3
Hindi alam ni Romar na ang kasama ni Kuya ay isang albularyo.
35:44.3
Bagamat nahirapan si Kuya, mas angat umano siya sa labanan nila.
35:51.3
Hindi ko man nakita ang pangyayaring iyon pero na ilalarawan ko sa isip kung gaano ka bang isang nangyaring laban.
36:00.3
Kitang-kita naman iyon sa mga tinamong sugat ni Kuya.
36:04.3
Hindi pa kami bumalik noon sa bahay namin.
36:08.3
Namatay na nga si Romar pero hindi kami nagpakumpiyansa.
36:12.3
Hanggang sa katagalan, doon na lang talaga kami tumira sa kanilang lupain ni Tatang Isboy.
36:20.3
Nagtayo kami ng bahay sa gilid lamang mismo.
36:24.3
Ibinigay ni Tatang Isboy ang maliit na parte ng lupa para lang talaga masiguro ang kaligtasan namin noon.
36:31.3
Malaki ang pasasalamat ko kay Tatang.
36:35.3
Bagamat nakaswang ang Kuya, pero hinayahan niya lang ito.
36:39.3
Yung bahay namin at yung lupain, ibinenta namin iyon. Pero yung taniman ng palay ay hindi.
36:48.3
Dinadalaw-dalaw lamang namin ito.
36:51.3
Isa din kasi ito sa pinagkakakitaan naming magkakapatid.
36:55.3
May irap namang pati iyon ay iwan na rin namin diba?
36:59.3
Kahit na ibinigay lang ni Tatang Isboy ang lupa sa gilid ng bahay nila, inaabutan pa rin ito ni Kuya ng pera.
37:06.3
Tinanggap ito ng matanda.
37:10.3
Pagpapasalamat iyon at hindi umanobayad sa lupa. Gawa ng ibinigay lamang iyon.
37:17.3
Nakita ko na ang pagiging aswang ni Kuya.
37:21.3
Tao lang naman. Ang pagbabago lang. Lumalaki ng konti ang katawan nito.
37:27.3
Umiitim yung mga mata.
37:30.3
Yung mga ngipin ay ganoon pa rin maliban na lamang sa pangil.
37:34.3
Gawa ng mahaba at nakakakilabot iyon.
37:38.3
Ngayon pa man ay namuhay kami ng tahimik. Kahit naangkan pa kami ng mga aswang.
38:04.3
Pagpapasalamat iyon at hindi umanobayad sa gilid ng bahay nila, inaabutan pa rin ito ni Kuya ng pera.
