00:58.2
Pinapakita nyo po sa iba ba yung subscribe button sa iba ba mismo ng video na to.
00:58.4
Pindutin nyo po yung subscribe, tapos i-click nyo rin po yung bell, at i-click nyo rin po yung on. Okay?
01:03.6
Sa mga nanonood naman po sa Facebook, i-follow nyo po yung ating Facebook page, at ito may papagawa lamang po ko sa inyo saglit.
01:10.5
Sa mga nanonood po sa Facebook, sundan nyo lamang po ito.
01:13.6
I-check nyo po sa itaas ng video na to.
01:15.9
Okay? Ito mismo yung pinapanood nyo, kagaya po nang nakikita nyo sa screen, may makikita po kayo dyang tatlong tuldok sa itaas ng video.
01:23.5
I-check nyo po sa inyo mga cellphone.
01:25.7
Pindutin nyo po yung tatlong tuldok na nasa itaas ng video.
01:28.3
Then, may lalabas po dyan na show more.
01:32.7
Pindutin nyo po yung show more, at ayun lang mga sangkay, ganoon lang kasimple.
01:37.0
I hope na nasundan po ng mga nanonood sa Facebook.
01:40.2
Okay, ito na. Pag-usapan na po natin ito mga sangkay.
01:42.6
Ano nga ba itong sinasabing matinding kalaban o bagong kalaban ng Amerika na matindi mga sangkay?
01:53.0
Ito po kasi yung report.
02:00.4
May hinaharap daw po na banta ng climate change.
02:05.2
So, paano nangyari ito mga sangkay?
02:07.0
US military faces climate change threat.
02:10.6
So, hindi na po banta ng kanilang mga talagang kaaway na nasa paligid, kundi banta na po ito ng pananalasa po ng ating kalikasan.
02:23.0
Biruin nyo ito. Ito po ay militar ng Amerika.
02:26.0
Military and it's for...
02:27.9
US military and it's formidable technological prowess needs no introduction.
02:33.0
They're perpetually geared up to face any threats and challenges that rise up.
02:38.1
Okay, yung kanila daw mga technology mga sangkay, dahil nga po mataas ang teknolohiya na mayroon po sila,
02:44.9
hindi po pwedeng mai-interrupt ito ng kahit na ano lamang. Pero ito mga sangkay ang nangyayari.
02:49.7
However, in a remote island in the Pacific, the US military machine faces an unknown threat.
02:55.8
Yung isa sa mga equipment ng...
02:59.9
Isa sa mga equipment ng Amerika, pandigma.
03:03.8
Nakaranas daw, diyo man nun, ng isang unknown threat.
03:07.5
So ano kaya ito mga sangkay?
03:09.0
A threat that's fast expanding to one-third of all US military facilities.
03:15.4
Na pati daw po yung one-third.
03:17.2
Pag sinabing one-third, mga sangkay, malaki-laki din po yun, no?
03:20.7
Malaking bahagi po ng facilities.
03:22.9
Nang kampo ng Amerika.
03:26.4
Ang tinatamaan na ito.
03:31.0
Anywhere in the world, the threat is from none other than Mother Nature.
03:36.3
Ayan na mga sangkay.
03:37.6
Ang banta di umano na nararanasan ngayon ng mga kampo ng Amerika,
03:43.4
mga sundalo ng Amerika, walang iba, kundi ang ating Mother Nature.
03:49.0
Ang ating kalikasan po mismo, mga sangkay.
03:51.9
Climate change is the latest enemy.
03:56.4
Is the latest enemy.
03:58.9
Yan ang nga ba ang sinasabi ko sa inyo, mga sangkay.
04:01.2
Kaya ako po ito itinuturo lagi dito.
04:03.4
Nung gusto ko ma-update kayo kasi ito po ay mahalagang impormasyon kaysa sa politika at marami pa pong iba.
04:10.8
Climate change is real that even the military forces of the United States of America ay hindi po makakatakas dito.
04:21.0
More details in our next report.
04:22.6
According to the U.S. Department of Defense,
04:28.6
around 1,700 of their 5,000 worldwide facilities are vulnerable to climate change.
04:35.7
Ah, okay. 1,700 of 5,000 bases na karanas umano ng pananalasa mula po sa climate change.
04:47.6
Ganyan po katindi.
04:52.6
Is the Roi Nemo, an island that's part of the Kwajalein Atoll Chain.
04:59.4
It is located in the Republic of the Marshall Islands, perched halfway between Hawaii and Australia.
05:06.3
The island hosts a 1950s era facility that is crucial for both defense on Earth and in space.
05:13.0
So ibig sabihin, andyan mga sangkay yung mga pandigma ng Amerika.
05:16.3
The Ronald Reagan Ballistic Missile Defense Test Site monitors space assets around the clock
05:21.9
and is home to powerful radars and...
05:24.2
Grabe, o tingnan nyo.
05:25.6
U.S. Military Pacific Island bases are sinking.
05:31.4
Lumulubog po mga sangkay sa tubig.
05:34.8
...host of sensors.
05:36.6
The facility supports missile launches, missile testing, space reconnaissance, space surveillance, and much more.
05:44.0
Even the emerging technologies such as hypersonic missiles, air defense systems, and ship-based weapons are tested for...
05:51.9
But the island is rapidly being eaten away by rising sea levels and stormy waves.
05:58.1
The Roi Nemo island is barely 3 meters above sea level.
06:02.8
Yung tubig sa dagat mga sangkay lalo pong tumataas.
06:07.6
Yan po yung, actually, marami pong hindi nakakaalam dito kahit po sa Metro Manila, ayon po sa mga scientist.
06:15.8
Tumataas po yung sea level.
06:19.9
Yung water sea level.
06:21.9
Tumataas ng tumataas.
06:23.2
So bakit ito nangyayari?
06:25.0
Ito po ay resulta mga sangkay ng pagkatunaw ng glaciers.
06:29.6
Ano yung alam nyo yung glaciers?
06:31.4
Ito po ay mga yelo na malalawak.
06:33.3
Ito po yun mga sangkay.
06:34.3
Pakita ko po sa inyo.
06:36.7
Para mas magkaintindihan lamang po tayo.
06:47.7
Ayan, ito po yun mga sangkay.
06:50.4
Yung mga malabundok.
06:51.9
Isa sa halimbawa na natutunaw na ng mga yelo.
06:57.3
Malabundok itong yelo mga sangkay.
07:00.0
So pag natunaw ito, saan ba mapupunta?
07:03.6
Eh, di ba sa karagatan?
07:14.1
Okay, hindi makita.
07:15.5
Oh, basta ito yun mga sangkay.
07:21.9
Ayan, ito po yun mga sangkay.
07:25.9
Kung mapapansin nyo, malaking bahagi na po yung natutunaw.
07:30.2
So pag natunaw po yan, saan pupunta?
07:34.5
Sobrang lalawak po yan.
07:35.7
Hindi po yan katulad ng iniisip natin na para mga yelo lang nakakaunti.
07:39.6
Ilang ano yan mga sangkay?
07:40.9
Gaano kataas ang level ng mga yelo na yan?
07:46.8
Tingnan nyo mabuti.
07:50.2
Kung titignan nyo,
07:51.5
kung gaano kakapal, di ba?
07:55.3
Saan mapupunta yan?
07:57.7
Ito po kasi ang nagiging aircon kumbaga
08:03.9
O ito ito mga sangkay.
08:05.2
Tingnan nyo kung paano,
08:06.8
gaano kabilis matunaw.
08:13.4
Ganyang kabilis matunaw itong ano na ito.
08:17.7
Kaya mga sangkay, hindi na po nakapagtataka kung bakit nangyayari ito.
08:20.9
Maging yung mga sundalo ng Amerika, nahihirapan po.
08:24.2
Mga sangkay, ayan po.
08:25.8
And this applies to many island territories.
08:28.7
They're all facing the imminent threat of climate change.
08:32.9
the US military is mapping the vulnerability of its coastal military bases.
08:38.5
The threat is more serious than it seems.
08:41.9
After a storm surge and giant waves hit Roanamo this January.
08:47.1
So, no choice sila dyan.
08:48.4
Kung hindi, kailangan po nilang.
08:49.8
Lumipat na naman ng ibang lokasyon na hindi sila tatamaan nitong climate change.
08:55.7
Sa Pilipinas, marami pong halimbawa mga sangkay ng
08:58.5
lumulubog na po sa tubig.
09:02.5
Sa Bohol, mayroon din po.
09:04.1
Dito po sa Luzon, mayroon din po.
09:06.1
Ayan po yung sa Bandang Bulakan, mga sangkay, na
09:08.3
matagal na pong nakalubog sa tubig na isa pong lugar.
09:13.4
So, this is the reality,
09:16.1
mga sangkay, that we have to understand that climate change
09:19.8
ay nangyayari po ngayon
09:22.0
at mabilis pa po ito sa inaakala ng mga scientist.
09:25.6
And by 2030, magiging normal po itong lahat.
09:29.0
Ito na po yung new normal,
09:30.2
ang mga bagyo, mas lalong magiging malaklakas.
09:33.4
Mga baha, mas delikado.
09:35.0
Marami na pong lulubog ng mga isla, mga sangkay.
09:38.3
At maliban dyan, lalo pong iinit ang panahon.
09:43.9
Several military installations were damaged.
09:47.4
The runway was flooded.
09:49.4
Their share of military personnel on the island had to be evacuated.
09:52.9
Grabe, yung mga equipment ng Amerika, hindi na po kinakakaya.
09:56.5
It took a little more than two months for the damage to be repaired.
10:00.3
However, if these islands are claimed by seawaters,
10:03.2
it poses another challenge.
10:05.7
Thousands of Pacific islands that are under U.S. or its allies' control
10:09.2
have an exclusive economic zone spanning 200 nautical miles each.
10:13.8
This gives them access to fishing rights and seabed mining rights among others.
10:19.4
Military machine looks to discover newer ways of destruction.
10:23.1
Yung mga military machine po ng Amerika, nag...
10:26.2
Turning into destruction, mga sangkay.
10:28.4
Ibig sabihin, talagang matindi po itong nangyayari.
10:31.0
Nature has its own plans.
10:34.9
Well, ano po ang inyong opinion, mga sangkay?
10:38.7
Ito po ay totoong nangyayari ngayon sa ating planeta.
10:41.8
Na dapat aware po tayo.
10:43.1
Aware po dapat ang bawat sa atin.
10:45.1
Nang sa ganun, hindi po tayo magtataka kung bakit itong Pilipinas ngayon,
10:49.2
niyayanig na naman ng mga bagong trahedya.
10:54.3
It's because of climate change.
10:58.0
So, ano nga ba ang inyong opinion, mga sangkay, tungkol po dito?
11:01.6
Eh, hindi po ito basta-bastang problema ngayon ng ating mundo.
11:05.6
Dahil, habang tumatagal, lalo po itong lumalala ng lumalala.
11:11.4
At nakakalungkot isipin na marami sa mga kabataan,
11:15.6
Marami sa mga kabataan ngayon hindi po alam yung tungkol dito.
11:19.2
Or may ideya man po sila.
11:21.2
But, hindi po yung tipong katulad ng iba na talagang gumagawa sila ng pamamaraan
11:29.5
para po kahit pa paano maibsan itong climate change.
11:33.2
Kasi karamihan ngayon, mga sangkay, busy po sa online gaming at marami pa pong iba.
11:40.1
Nakalimutan po nila na tulungan po yung marami sa mga ahensya ng gobyerno
11:45.4
para po ayusin po yung ating kalikasan.
11:48.2
Pansin nila lamang po natin sa Metro Manila, diba?
11:55.2
Dahil po sa mga Pilipino.
11:58.3
Eh, ang nakita ko lang dito, mga sangkay, na lugar na talagang may pagkaalaga sa kalikasan,
12:03.9
eh, dito sa Metro Manila, Marikina.
12:08.0
Malinis po yung lugar nila.
12:10.1
Well, ano po ang inyong opinion tungkol dito?
12:12.0
I-comment po sa iba ba.
12:13.5
Meron po akong isang YouTube channel.
12:16.2
Ito po ay Sangkay Janjan Daily.
12:17.7
Dito po ako nag-upload mga sangkay na mga video na makakaganapan po natin sa buhay.
12:25.5
Hanapin niyo po ito sa YouTube.
12:26.8
Then, click the subscribe, click the bell, and click all, okay?
12:30.2
Una po ay magpapaalam, mag-iingat po ang lahat.
12:32.4
God bless everyone.
