01:18.3
Okay guys, eto, pag-usapan na po natin, mga sangkay.
01:22.5
Ang alas na sinasabi ng Pilipinas.
01:24.2
Ang alas na sinasabi ng Pilipinas ay itong sinasabing Mutual Defense Treaty.
01:28.6
Walang iba kundi ang Pilipinas.
01:30.4
Kumbaga, para po itong buzzer button na pagpinindot po yan, okay, pagpinindot po yan, mga sangkay,
01:39.5
doon na mangyayari ang pag-rest back ng Amerika sa Pilipinas laban po sa China.
01:46.4
Okay, tingnan po natin ang balitang ito.
01:48.8
Ngayong gabi, nilinaw ng Malacanang na hindi dito hihilingin ang pagpasok ng Amerika
01:53.1
sa nangyaring gulo sa Ayungin Shoal.
01:56.3
Noong resupply mission para sa BRP Sherma din itong lunes lamang,
01:59.3
kinuyog ng Chinese Coast Guard ang mga barkon ng Philippine Navy.
02:03.1
Pinagsisira ang mga barkon ng Pilipinas, binasag ang equipment,
02:06.4
at kirumpis ka ang mga barel ng ating Navy.
02:09.1
Isang Navy Commando ng Pilipinas ang malubhang nasugatan sa pinakamalalang insidente
02:14.0
sa pagitan po ng Pilipinas at China sa Ayungin Shoal.
02:17.9
Okay, so ayan mga sangkay, kalat na kalat po yan, hindi lamang po sa Pilipinas, kundi sa buong mundo.
02:23.1
Itong ginawa ng China.
02:24.8
So ito na po yung pinakamalala.
02:27.2
Ngayon, napag-uusapan na po, kahit po yung mga common Filipino, mga kababayan po natin,
02:34.2
binag-uusapan po itong digmaan.
02:36.9
Okay, at syempre may tinatawag po tayong Mutual Defense Treaty.
02:41.6
Ito po, yung mga eksperto pagdating po sa kalagayan ng ating bansa when it comes to our national security,
02:49.7
ito po yung kanilang nakikitang alas.
02:51.8
Ito pong Mutual Defense Treaty natin.
02:59.0
Na at any moment, kapag ka may nangyaring hindi maganda talaga na malubhana,
03:04.3
pwede po yan, sabi po nila, gamitin mga sangkay ng agaran at don't re-rest back po yung mga Amerikanong sundalo.
03:13.3
So ang tanong, gagamitin na nga ba?
03:15.0
Pero ayon kay Executive Secretary Lucas Bersamin,
03:17.7
ang nangyaring karasan sa Ayungin Shoal noong lunes,
03:21.8
puring lamang na hindi pagkakaunawaan o kaya'y aksidente.
03:26.7
Alam niyo mga sangkay, nangyari na rin po ito doon sa border ng India at China,
03:34.8
na kung saan nagkaroon po ng matinding gulo doon,
03:38.4
ang mga kasundaluhan nila.
03:40.3
Mas malala pa po dito mga sangkay.
03:43.5
Kaya nga lang, ang maganda doon, hindi po umabot sa digmaan.
03:50.7
nagiging usap-usap,
03:51.8
na baka umabot po tayo sa digmaan, mga sangkay,
03:54.2
kung sakaling hindi po ito mapipigilan.
04:20.9
Ayan mga sangkay,
04:21.8
kapag pinindot na po itong Mutual Defense Treaty,
04:24.7
o invoked na po yan,
04:26.6
ang mangyayari mga sangkay,
04:27.7
itong dalawang bansa magtutulungan sa mga operasyon,
04:32.0
any movement ng isang bansa,
04:34.4
like for example,
04:36.2
na nasa bingit ng matinding problema ngayon,
04:40.8
ang Amerika ay makakasama ng Pilipinas.
04:44.5
So madaling sabi,
04:46.7
since ang problema ay nandito sa ating bansa,
04:49.1
sa West Philippine Sea,
04:50.3
sa bakuran po natin mangyayari ang battlefield.
04:55.8
kung tatanungin ko kayo,
04:56.8
ready ba kayo mga sangkay na maging battlefield ang Pilipinas?
05:00.5
sa mangyayari ng digmaan.
05:01.5
Pero ayon sa mga eksperto,
05:03.7
ang nangyayari ng lunes ay pasok na sa bagong depenisyon ng US ng armed attack.
05:11.6
pwede nang i-invoke ng Pilipinas ang Mutual Defense Treaty
05:14.9
para may rest back na mula sa Amerika.
05:17.7
Pero bakit lubhang maingat ang Malacanang?
05:20.1
At tinawag pa itong aksidente.
05:24.1
Halos karamihan po talaga ng mga ekspert,
05:28.1
mga analisis ng mga eksperto,
05:30.1
sinasabi po nila mga sangkay na,
05:33.1
yung ginawa ng China na karang araw ay pasok na pasok na po
05:37.1
para po ipatupad itong Mutual Defense Treaty.
05:42.1
Kasi matindi na daw po yan mga sangkay.
05:46.1
Pero yung Malacanang kasi,
05:48.1
masyado pong maingat.
05:49.1
Masyado pong maingat.
05:50.1
Masyado pong maingat sila dito.
05:51.1
Kasi ang pinipigilan po nila dito,
05:54.1
Na magdulot po tayo ng isang malaking digmaan.
05:56.1
At hindi po natin kaya ito.
05:58.1
Sapagkat itong China ay napakalaking bansa.
06:01.1
At ang isa sa iniisip natin,
06:03.1
kaya ba talagang tumulong ng Amerika?
06:06.1
I mean, itong Mutual Defense Treaty nga ba
06:09.1
ay magtutulak sa lahat ng mga Amerikanong sundalo na palaga ng China?
06:13.1
Dahil kung hindi, mga sangkay,
06:15.1
baka magaya lamang po tayo sa Ukraine, di ba?
06:17.1
Wala pang malinaw na sagot yan.
06:19.1
Pero kailangan po din nating maintindihan na malaki ang implikasyon
06:24.1
kung ipapasok na natin ang Amerika sa gulong ito
06:28.1
sa agarang pag-iinvoke ng MDT.
06:33.1
Eto, pakinggan po natin na mabuti, mga sangkay,
06:35.1
para mas maintindihan po natin
06:37.1
ano nga ba ang Mutual Defense Treaty, anong mangyayari?
06:40.1
Sadyang umiiwas ang Amerika sa tiyatawag na mga sovereignty issues or disputes.
06:46.1
Kaya hindi ito nakikialam basta-basta
06:48.1
sa kung sino ang nagmamayari ng Spratly Islands.
06:52.1
Nung dumalaw siya sa Pilipinas noong November 2011,
06:56.1
giniti nyo ay Secretary of State Hillary Clinton
06:58.1
na hindi mang hihimasok ang U.S. sa mga sovereignty claims.
07:02.1
Pangalawa, gaya ng anumang bansa,
07:05.1
uunahin po ng Amerika ang kanyang sariling interest at ang kanyang sariling constituency.
07:11.1
Kahit makailang ulit magbigay ng ironclad guarantee ang U.S. na susupo.
07:16.1
Yan nga ang sinasabi po natin.
07:19.1
E alimbawa na lang, bigla pong magkaroon ng pag-atake,
07:24.1
e nakakasigurado ba tayo kahit ilang beses pa pong sinabi ng Amerika na
07:29.1
ginagarantiya namin sa inyo na ang ating mga kasundaluhan ay
07:37.1
magiging kaagapay nyo, magiging kasama nyo?
07:41.1
Laging sinasabi diba? Lanong-lanong na po itong madalas nilang sinasabi na ironclad.
07:46.1
Ibig sabihin talagang matibay.
07:51.1
Kaya nga lang, uunahin pa rin ng U.S. yung kanilang sariling kapakanan.
07:57.1
Yung sarili nilang mga kasundaluhan. E alam nga naman, diba?
08:00.1
Ang hirap kasi na ito e.
08:03.1
Baka mamaya kasi matulad po tayo sa Ukraine. Diba yung Ukraine?
08:07.1
Alam nyo naman yung nangyari.
08:09.1
Hindi naman talaga totally sumama ang Amerika.
08:13.1
Ang nangyari lamang mga sangkay e,
08:15.1
nagbibigay lamang po sila ng mga support ng pinansyal.
08:20.1
Pero yung actual, na andun yung kanilang mga kasundaluhan, wala po mga sangkay.
08:25.1
So yun pong tinutukoy natin.
08:27.1
Talaga bang ang Amerika ay willing to help the Philippines
08:34.1
kung sakaling magkaroon ng digmaan.
08:37.1
Hindi lamang po pinansyal, kundi yung kanila mismo mga kasundaluhan.
08:42.1
Tupotan nito ang Pilipinas.
08:44.1
Kailangan din tayong makasigurong papasok nga sila sa oras na hihilingin natin.
08:49.1
Kung hindi, tayo lamang ay magmumukhang kaawa-awa.
08:53.1
Yun yung punto mga sangkay.
08:56.1
Tayo ay magmumukhang kaawa-awa.
08:59.1
Imagine ninyo mga sangkay kapag nagumpisa yung gera na yan.
09:03.1
Do ako, hindi ako nainiwala may ikipag-gera ang China kasi sayang po yung kanilang inumpisan.
09:10.1
Ang ganda-ganda na po yun ng mga syudad nila.
09:12.1
Tapos, mawawasak lang yun kapag nagkagera.
09:15.1
Kaya nga po uuwi iwas sila sa Japan.
09:18.1
Nakaraan mga sangkay, bumanat po yung Japan.
09:21.1
May nagawa ba yung China nung pinalayas po sila sa Senkaku Island?
09:28.1
May nagawa ba ang China nung pinalayas din po sila ng mga warships sa Indian Ocean ng India?
09:35.1
Hindi po sila pumasok sa mas matindi pang problema.
09:41.1
Nung krisis din sa Scarborough Shoal nung 2012,
09:44.1
sadyang hindi komportable ang US na bigla silang nakaladkad basta-basta sa griya ng China at Pilipinas sa Scarborough.
09:53.1
Ginamit kasi ng Pilipinas ang isang navy ship para manghuli ng mga Chinese na mangangista sa Scarborough.
09:59.1
Bagay na nagpataas ng tensyon doon po sa lugar.
10:02.1
Ayon kay dating Chinese Vice Foreign Minister Hu Ying,
10:06.1
halos isiin pa ni US Assistant Secretary of State Kurt Campbell,
10:10.1
ang Pilipinas dahil ito raw ang nagsimula ng gulo.
10:14.1
At sa huli, ang US ang nagsilbing mediator sa pagitan ng China at Pilipinas sa pagpapababa ng tensyon noong 2012.
10:23.1
Ayon kay Hu Ying, pumayag ang Pilipinas sa suwestyo ni Campbell na tanggalin ang mga barko nito sa Scarborough Shoal.
10:31.1
Pero anya, wala namang binigay na pangako ang China na gagawin din nila ito.
10:37.1
Iyon ang problema.
10:39.1
Doon nakapasok yung China, mga sangkay.
10:41.1
Usapan, tatanggalin po yung ano, nangako po na tatanggalin yung mga vessel doon ng Pilipinas.
10:47.1
Eh nung umalis yung Pilipinas, hindi umalis yung China.
10:50.1
Doon tuloy pumasok, mga sangkay, yung mga Chinese.
10:52.1
So hanggang ngayon, ayan ah, nagkaroon na po sila ng kuta dyan.
10:56.1
Kaya tayo po ang umalis at China yung nanatili doon.
11:01.1
Ganun po ang nangyari.
11:02.1
Eh di sana kung hindi umalis yung mga kasundaluhan natin dyan, wala po dyan ngayon yung China.
11:07.1
Maihirapan po sila.
11:10.1
At sa huli, nakaiwas ang US sa gulo pero nawala naman sa atin ang Scarborough Shoal.
11:17.1
Sa madaling sabi, Amerika pala ang dahilan kung bakit nangyayari lahat ng to dyan.
11:23.1
Diba? Sila yung advice po nila eh.
11:28.1
So ayan mga sangkay, yan po ang posibilidad na mangyayari.
11:32.1
Itong alas nga ba ng Pilipinas na MDT ay talagang alas.
11:39.1
Dalhin tayo nyan sa mas malaki pang problema.
11:41.1
But then again, mga sangkay, ang interest pa rin po natin dito ay para po sa soberanya ng Pilipinas.
11:47.1
Wala tayong kinakampihan sa China at Amerika.
11:50.1
Yun lamang po, ang West Philippine Sea ay atin po talaga yan.
11:53.1
So ano po ang inyong opinion tungkol po dito sa nangyayaring gulo?
11:57.1
Kayo ba, anong nakikita nyo sa Mutual Defense Treaty?
12:00.1
Ito ba ay makakatulong sa Pilipinas o magpapahamak sa ating bansa?
12:03.1
I-comment nyo po sa iba ba ang inyong mga opinion.
12:05.1
At meron po akong isang YouTube channel, mga sangkay.
12:08.1
Ito po ay Sangkay Janjan Daily.
12:10.1
Dito po ako nag-upload ng mga vlogs po natin.
12:14.1
So hanapin nyo po ito sa YouTube.
12:16.1
Then click the subscribe, click the bell, and click all.
12:19.1
Ako na po ay magpapaalam.
12:20.1
Mag-iingat po ang lahat.
12:21.1
God bless everyone.
