01:23.3
Marami ang nagsasabi na nabaliw ito
01:27.3
Pero ayon sa mga kasama nito
01:30.0
Ang isang proyekto doon sa Samar
01:31.4
Nayanggaw umano ito
01:34.6
Nang minsang sumama sa taong nakilala niya sa lugar na yon
01:38.4
Masaya ang pamilya ni Mamerto
01:42.3
Ang asawa niyang si Gina
01:47.0
Pero dahil sa kagustuhang matulungan si Mamerto
01:51.4
Sa pagtataguyod ng kanilang pamilya
01:54.9
Ay nag-apply ito bilang isang OFW sa Bansang Katar
01:60.0
Gagad namang naproseso ang papeles nito
02:03.7
At makalipas ang limang buwan ay nakaalis na rin ito
02:08.2
Nalungkot si Mamerto sa pagalis ng asawa
02:11.9
Dahil huli na nang natanggap nito ang sulat
02:15.3
Dahil wala pa namang cellphone at telepono ng mga panahon na yon
02:19.3
Tanging sulat lamang at telegrama ang nagsisilbing komunikasyon
02:24.2
Ng mga taong nakadistinas sa malayong lugar
02:29.1
Dahil dito ay nagsisilbing komunikasyon ng mga taong nakadistinas sa malayong lugar
02:30.1
Umuwi itong si Mamerto
02:32.7
At tanging ang tatlong anak na lamang ang nadatna nito
02:36.7
Na nasa pangangalaga ng kanyang mga magulang
02:39.0
Wala namang problema
02:42.1
Dahil maayos namang naalagaan ng kanyang magulang mga bata
02:45.9
Kung kaya't nanatili lamang siya ng isang linggo sa piling ng kanyang mga anak
02:51.1
Sinulit niya ang bawat araw habang kasama ang mga ito
02:57.1
Araw-araw niyang kinakausap kung bakit kailangan niya
02:59.8
Magtrabaho sa malayo
03:01.0
Yun ay para sa mga pag-aaral nila
03:04.0
Ganun din ang paglayo ng kanilang ina
03:10.2
Pero nauunawaan naman ito ng mga bata
03:13.0
Lalo na ang panganay nito na noon ay nasa labing tatlong taong gulang pa lamang
03:18.0
Malungkot na muling bumalik si Mamerto sa summer
03:23.3
Upang malibang ay sumama ito sa operasyon ng kanilang pangkat sa bundok
03:28.1
Kung saan nalang mag-aaral niya ng mga bata
03:29.8
At kung saan marami ang kuno-kuno na pinamumugaran niya ng mga aswang
03:32.6
Pero hindi naman natitinag si Mamerto dahil hindi umano ito naniniwala
03:39.2
Lumaki ito at nagka-pamilya na ni Anino nang sinasabi nilang aswang
03:45.9
Ay wala naman siyang nakikita noon
03:48.4
Kung kaya't hindi ito naniniwala sa pag-iral na mga ganong nila lang
03:57.4
Maayos naman silang nakaakit ng bundok
03:59.8
Pero nang pagkarating nila sa kalagitnaan
04:03.4
Ay may nakasalubong silang
04:06.4
Matanda na may pasan na sako
04:09.2
Ng iba't ibang halamang ugat
04:11.3
Naawa dito si Mamerto at tinulungan niya ang matandang yon
04:16.3
Mag-isa lang itong sumama sa matanda papunta sa kubo nito
04:20.9
Tinatanaw ito ng kanyang kasama
04:24.6
At nakikita naman nilang
04:27.0
Nasa malapit lamang ang kubo na yon
04:29.8
Pero sa pag-atid dito ni Mamerto
04:33.6
Ay tila ba inapot ito ng tatlong oras
04:42.1
Pinakain siya ng matanda
04:44.8
Napasarap ang kanilang kwentuhan
04:47.6
Kung kaya't medyo natagalan ang kanyang pagbabalik
04:51.3
Kaagad naman silang gumawa ng kubo na kanilang mapagtitiran
04:56.1
Habang naroroon sila
04:59.8
Na nakabantay sa bundok
05:01.0
Limas silang gumawa kung kaya't mabilis lamang nila yung natapos
05:05.4
Bago pa man dumilim ay maayos na ang kanilang kubo
05:10.7
Nagbukas na lamang sila ng kanilang baon na dilata para sa kanilang hapunan
05:15.6
Nagsiga na rin sila sa paligid ng kanilang kubo noon
05:19.8
Masaya silang nagsalo-salo ng kanilang hapunan
05:24.3
Bago pa man lumalim ang gabi
05:27.3
Nagsipasok na sila sa kubo na kanilang hapunan
05:29.8
Nagsipasok na sila sa kanilang ginawang kubo
05:31.0
Maliban sa marami na ang lamok
05:34.3
Meron pa silang naririnig na mga hone ng iba't ibang hayop
05:38.6
Tila ba nakakapanindig balahibo ang tunog na yon?
05:45.0
Nasa loob naman sila ng kubo kung kaya't hindi na nila yon pinansin pa
05:53.9
Biglang may dumapo sa bubong ng kubo nila noon
05:59.8
Hindi naman masira ng nilalang ang kugon nilang bubong
06:03.5
Dahil binalot nila yon ng lambat na kanilang dala
06:06.8
Sinadyahan nilang magdala ng lambat dahil naniniwala ang kanyang kasamaan sa mga nilalang na ito
06:14.0
Kagaya ng mga aswang, engkanto, maligno at lamanlupa
06:19.8
Hindi man naniniwala ay hindi naman hinadlakan o sinalungat ni Mamerto
06:25.9
Ang paniniwala ng kanyang mga kasamahan
06:29.8
Bagay na'y pinagpasalamat ng mga ito
06:31.9
Dahil hindi naging hadlang si Mamerto sa kung anuman ang kanilang ginagawang mga orasyon o usal sa lugar na yon
06:38.8
Nakahiga na sila sa kanilang ginawang papag
06:43.8
Nakaangat lamang ito ng konti sa lupa
06:47.2
Para hindi masyadong malamig ang singaw
06:49.8
Nagsapin lang sila ng dala nilang banig
06:53.8
Nagkikwentuan sila habang nakahiga
06:58.4
Habang tuloy pa rin ang pagkakataon
06:59.8
Pagdinig nila ng nakakapanindig balahibong tunog na yon
07:02.7
Hanggang sa yung dumapo sa may bubungan ay lumipad na rin palayo nun
07:08.7
Sabay ng pagrinig nila ng paguntog sa may pintuan
07:13.8
Umuga ang kubo na kanilang ginawa
07:18.5
Babangon na sana si Mamerto para buksan ang pintuan
07:22.9
At alamin kung anuman ang nilalang na nasa labas pero
07:28.4
Pinigilan ito ni Selo
07:29.8
Ang kasama niyang matinde ang paniniwala
07:34.0
Sa mga aswang at iba pang nilalang
07:37.7
Huwag mong buksan pre
07:40.8
Hayaan mo lang yan
07:43.0
Pigil nito kay Mamerto
07:45.5
Kung kaya't hindi na lamang din ito binuksan ang pintuan
07:49.9
Bumalik na lamang sa pagiga
07:52.4
At hindi nagtagal ay kaagad na itong nakatulog
07:59.8
Habang nag-aalmusal
08:01.7
May matandang lalaki na pumunta sa kubo nila
08:05.4
Nakilala kagad ito ni Mamerto
08:08.8
Ito yung tinulungan niya noong nagdaang gabi
08:16.9
Tanong ito sa matanda nun
08:20.6
E, binisita lang kita at tinala na makakain
08:23.6
Si Mamerto naman ay kaagad na lumapit para abutin ang binigay ng matanda
08:29.8
Animo'y tinapay ito na gawa sa karne
08:33.3
At si Mamerto naman ay tila ba sabik sa binigay na iyon
08:37.6
Bagay na pinagtataka ng mga kasamaan niya
08:41.6
Dahil si Mamerto ang klase ng tao
08:45.9
Na metikuloso pagdating sa pagkain
08:49.3
Yun bang napakasela nito pagdating sa pagkain at
08:53.4
Hindi ito basta-basta tumatanggap ng bigay ng kung sino lang
08:57.4
Pero sa binigay niya, si Mamerto ay tila ba sabik sa binigay na yun?
08:59.5
Ano sa bigay ng matandang yun?
09:02.4
Para bang sabik na sabik ito?
09:06.9
Kumain ka ng marami niyan, iho ah
09:10.3
Pwede mo yang ihawin
09:12.4
Huwag mo na nga lang lagyan ng asin dahil may timplan na yan
09:15.6
Huwag mo nang isausaw sa kung anong sausawan
09:19.1
Dahil nawawala ang masarap na lasa niyan kapag sinasausaw pa
09:22.8
Bili nito sa kanya
09:25.3
Maluwag naman ang pagkakangiti ni Mamerto habang tumatanggap
09:29.5
Matango-tango sa bilin ng matanda
09:34.4
Dalidaling hiniwa yun ni Mamerto para isa lang sa may apoy
09:39.3
Sila Celso naman at ang iba pang kasamahan
09:43.4
Ay tila ba wala lang
09:46.2
Nagsawalang bahala sa mga nakita
09:49.3
Hinayaan na lamang nila si Mamerto sa kinakain nito
09:53.5
Na animoy hindi nila napansin ang kinakain nitong karne
09:59.5
Pagkatapos ng kanilang agahan
10:02.7
Ay hinati naman nila ang kanilang grupo sa dalawa
10:06.2
Bale, tagdalawa silang umiikot sa lugar
10:09.8
Samantalang si Mamerto naman ay naiwan sa kubo nun
10:13.8
Gawa nang siya ang nagsilbing pinuno ng grupo
10:17.0
Kung kaya't siya ang nakatalagang maiwan sa kanilang kubo
10:21.3
Habang nagpapatrolya ang mga kasamahan ni Mamerto
10:26.3
Paminsan-minsan ay iniiwan nila si Mamerto
10:29.5
Si Mamerto sa kubo na kasama ang matanda
10:32.6
At pagbalik naman nila upang mananghalian
10:36.2
Ay nag-iisa na lamang ito
10:38.9
Kung minsan umano
10:41.6
May amoy ito na hindi nila maintindihan
10:45.3
Para bang amoy maasim
10:48.2
Minsan naman malansa
10:50.6
Mapanghi na hindi nila maintindihan
10:53.9
Pero kapag nakapaligo na ito
10:57.5
Bigla namang nawawala ang amoy
11:00.6
At ang pagkain na kinakain ito
11:03.7
Ay ang pagkain na binibigay lamang ng matandang yon
11:06.9
Hindi naman nila ito binibigyan pa ng pansin
11:11.4
Sa halip ay nagpapasalamat pa sila dito dahil
11:15.1
Nababawasan ang mabilis na pagkaubos ng kanilang bahon
11:18.6
Maayos naman ang pakikitungo ni Mamerto sa kanila
11:23.5
Kung kaya't wala silang nakikitang masama
11:27.5
Yun nga lang ang paminsan-minsan
11:30.8
Ay hindi nila maintindihan ang mga galaw niya
11:34.2
Pero hindi na rin nila yon inintindi pa
11:37.9
Iniiwan at binabalikan nila itong nasa maayos na sitwasyon
11:46.0
Habang tumatagal ay hindi maintindihan
11:49.7
Kung bakit nangangayayat ito
11:53.6
Ganong napakarami naman itong kumain
11:56.1
At minsan ay hindi nila maintindihan
11:59.8
Sa kadahilan ng para ba itong mauubusan ng pagkain
12:03.4
Umuungol na para bang umaangil ito
12:07.7
Kapag kumakain sila
12:11.1
Bagay na hindi naman ito gawain dati
12:14.9
Bago magtakip silim
12:18.3
Nagpapaalam itong pupunta sa bahay ng kaibigan niya
12:23.6
Sa hinala nila ay bumabalik ito
12:26.1
Nang madaling araw
12:26.9
Dahil pag gising nila sa umaga
12:29.5
Ay nakikita na lamang nila itong natutulog sa may upuan
12:32.4
Na ginawa nila sa labas ng kanilang kubo
12:35.4
Wala na rin silang naririnig na kung anumang ingay tuwing gabi
12:42.8
Simula nang naging kaibigan ni Mamerta
12:45.7
Ang matanda na nakatira sa gubat
12:47.3
Malapit sa kanilang kubo
12:49.6
Minsan ay nagbibiruan pa nga sila na siguro
12:53.2
Mga alaga ng matanda
12:55.5
Ang gumagawa nila sa kubo
12:56.1
Mga nang ingay tuwing gabi
12:57.2
Pero dahil sa kaibigan nito si Mamerta
13:01.0
Ay tila ba naging dahilan para
13:04.0
Hindi na sila ginagambala
13:06.1
Tuwing sumasapit ang kadiliman
13:08.2
Mahigit tatlong buwan silang nanatili sa lugar
13:13.5
Nang minsang sa kanilang pagpapatrolya
13:16.9
Ay napadako sila sa isang lugar
13:22.8
Isang maliit na sityo
13:26.1
May mga kabahayan doon
13:27.9
Na gawa lamang sa mga native na materyales
13:30.6
Naisipan nilang magmasid-masid doon
13:34.8
Hanggang sa isang hapon
13:37.9
Nakatulog ang dalawa nilang kasamahan
13:41.1
Doon nakatulog ang mga ito
13:44.7
Sa sanga ng malaking puno
13:46.0
Habang nakatanaw sa mga kabahayan
13:47.8
Sila kasi ang naatasang magmasid
13:51.2
Sa lugar ng hapon na yon
13:54.4
Dahil nila si Mamerta
13:56.1
Dahil sa malamigang paligid
13:57.3
At presko sa pakiramdam
13:59.7
Ang ihip ng hangin
14:01.2
Ay hindi nila namalayan na nakatulog sila
14:04.9
Madilim na nang magising ang mga ito
14:08.7
Maliwanag ng bakuran ng kabahayan
14:11.9
Nagulat sila nang makita nila si Mamerto
14:16.0
Na pumasok sa bakuran ng kabahayan
14:19.2
Tila ba kilala nito ang mga nakatira doon
14:24.0
Dahil maayos siyang sinalubong
14:26.0
Ng mga tao na nakaubad
14:27.3
Kasama niya ang matanda
14:30.4
Nang pumasok sila sa bakuran
14:31.8
Ng munting komunidad na ito
14:34.0
Nagkatinginan na lamang silang dalawa
14:37.2
At maingat na bumaba ng puno noon
14:40.1
Mabuti na lang at medyo maliwanag
14:43.4
Ang sikat ng buwan ng gabing yon
14:44.9
Pagkababa nila sa kahoy
14:47.9
Ay dahan-dahan nilang binaybay ang daan
14:51.0
Pabalik sa kanilang kubo
14:55.2
Ang kanilang natukos
14:56.0
Ang makaklasan tungkol kay Mamerto
14:57.3
Pero nag-usap silang isikreto na lamang muna nila yon
15:01.9
Huwag na muna nating ipaalam sa iba, pre
15:05.7
Si Merto muna yung tanuin natin bukas
15:08.8
Kung anong ginagawa niya sa lugar na yon
15:10.4
Wika nito kay Celso
15:15.7
Ayoko din na isipin ni Merto
15:18.0
Na pinag-iisipan natin siya ng hindi maganda eh
15:20.5
Nang makabalik sila sa kubo
15:24.7
Ay laki na siya na mag-iisipan natin siya
15:25.8
Laking pasalamat ng dalawa nitong kasamahan na nakabalik sa kubo bago pa man sumapit ang gabi.
15:33.3
Sambakay ng garing pre, tanong ng kasama nilang si Oking.
15:38.6
Nakatulog kami sa taas ng puno habang nagbabantay sa maliit na komunidad, sagot ni Celso.
15:47.5
Si Merto, umalis na. Kaanapin daw kayo at magpapatulong siya sa matandang kaibigan niya.
15:52.9
Ah, kausapin ko nalang si Merto bukas pre. Ako nalang magpapaliwanag sa kanya kung bakit hindi kami nakabalik kaagad.
16:05.6
Kaagad naman nagbihis ang dalawa pagkatapos nun at kumain na rin ang hapunan.
16:11.5
Kaagad na din silang nakatulog pagkatapos magligpit at maglinis ng katawan.
16:18.0
Sumunod na araw, hinintay muna nila Celso na magising si Merto.
16:22.9
Para kausapin bago malis.
16:26.8
Nang magising ito, ay tila ba nagulat ito na hindi pa sila nakaalis nun.
16:33.8
Kinausap nila si Merto tungkol sa nakita nila kagabi.
16:38.5
Ayon ba pre, nagpasama ako sa kaibigan ko para magtanong dun kung may nakakita ba sa inyo.
16:45.6
Sabi nila dun nakita nila kayo na nasa itaas ng puno pero hindi na kayo pinansin at pinakaelaman.
16:52.9
Kaya pala pre, huwag na kayong magmasid dun.
16:59.1
Nakita ko din kayo kagabi.
17:01.6
Abala yung tribo sa pagtitipon kung kaya't walang pumansin sa inyo.
17:06.6
Lalo na't nandun ako at si Tata Ingoy.
17:12.2
Napanganga na lamang ang dalawa dahil hindi nila inakalang alam na mga ito na naroon sila.
17:19.8
Bigla na lamang silang kinilabutan at nagsitayuan ang katawan.
17:22.9
At nilang balahibo.
17:25.2
Bago pa man dumapo sa kung saan ang usapan, ay umuo na lamang ang mga ito.
17:31.7
At kaagad na rin nagpaalam para magpatrolya.
17:36.0
Hiniwasan na lamang nila ang kung nasaan nakatirik ang maliit na komunidad.
17:44.0
Napadako sila sa isang syapa kung saan nakita nilang iba't ibang mga damit ng tao.
17:49.4
At kung hindi sila nagkakamali.
17:52.9
Ay pag-aari yun ng mga rebelde.
17:57.2
May mga pulang panyo silang nakita doon.
18:00.9
Ang iba ay may mga tuyupang dugo.
18:04.2
Ganon din ang mga damit.
18:07.9
Pre, hindi na maganda yung pakiramdam ko sa lugar na to.
18:14.5
Tara pre, umalis na tayo.
18:18.9
Dali-dali naman silang umalis sa lugar.
18:21.4
At doon pumunta sa dalawa.
18:22.8
Dati nilang pinapatrolyahan.
18:25.5
Malayo sa maliit na komunidad.
18:27.7
At malayo sa syapa.
18:30.4
Doon na lamang sila nanatili sa lugar hanggang sumapit ang tanghalian at bumalik na sila sa kubo nun.
18:39.0
Pagdating nila sa kubo ay naroroon na ang kasama nilang si Oking at ang isa pa.
18:44.4
Dumating rin ang dalawa nilang kasamang nakadistino sa may istasyon.
18:51.2
Pinapareport na sila.
18:52.8
At pinapareport na sila sa may istasyon dahil nabalitaan ng kanilang pamunuan na madalas na ang patayan ng mga sundalo at tulisan sa lugar.
19:01.9
Kailangan nilang bumaba at baka pati sila ay madamay sa may kaguluhan.
19:07.8
Para namang nabunutan ng tinikang dalawa.
19:11.5
Akala namang ito ay magtatagal pa ang kilabot na kanilang nararamdaman sa lugar.
19:17.1
Kaya naman laking pasasalamat na lamang nila at magtatapos ng kanilang pagtitiis ng araw din.
19:22.8
Kaya naman laking pasasalamat na lamang nila at magtatapos ng kanilang pagtitiis ng araw din.
19:25.3
Sumama naman si Mamerto sa kanila pababa ng bayan at nagbihay na sila pabalik sa kanika nilang lugar.
19:34.0
Ang pag-uwi ni Mamerto sa kanila.
19:37.3
Ang nagdala ng dilubyo sa kanyang pamilya.
19:42.4
Ayon sa ikalawang anak nito na noon ay nasa sampung taong gulang na.
19:47.7
Maayos naman ang kanyang ama pagdating nito sa kanila.
19:51.8
Masaya pa silang kumulang.
19:52.8
Kumain ang hapunan noon.
19:55.2
Pero nagreklamo si Mamerto sa kanilang ulam.
20:00.1
Napapasaw umano ito sa adobong baboy na niluto ng nanay niya.
20:06.4
Lumabas ito at nagpunta sa tindahan.
20:12.1
Yun ang direktang pinisa nito sa kanin.
20:16.3
Wala nang luto-luto yun.
20:19.1
Ni hindi nito nilagyan ng asin.
20:22.8
Nagtatakaman ay hinayaan na lamang nila yun.
20:27.7
Maayos naman nilang natapos ang hapunan.
20:29.9
At masaya rin nagkwentuhan.
20:33.7
Pinunan ang ama ni Mamerto ang pangangayayat nito.
20:37.7
Pero ang dahilan naman umano niya
20:39.3
ay limitado lamang ang kanilang supply ng pagkain sa may bundok.
20:44.9
Bagay na hirap paniwalaan ng kanyang ina.
20:49.1
Matagal na rin kasi itong nagtatrabaho bilang kawani ng ahensya.
20:52.3
Pero ngayon lamang ito pumayat ng gano'n.
20:57.3
Hindi naman ito makapagdiskusyon sa anak dahil
20:59.9
napansin niyang naging bugnutin na rin yung anak niya.
21:05.3
Tumahimik na lamang ang ginang.
21:09.5
Habang lumalalim ang gabi,
21:12.4
pinapakiramdaman lamang nito ang anak.
21:15.9
Pero bago sumapit ang alas 11 noon,
21:19.9
narinig niyang itong
21:20.8
parang may tawag.
21:22.2
Ito ay tulog na hindi niya maintindihan.
21:25.4
Para itong umuungol na umaangil na
21:28.5
hindi niya maipaliwanag kung anuman yon.
21:33.6
Narinig rin ito ng tatay ni Mamerto.
21:37.3
Dali-dali itong bumangon at kukuha na sana ng itak.
21:41.6
Pero mabilis na tumalon si Mamerto sa kanilang bintana.
21:47.0
Naaakalain mong isa itong ibon kong makatalon.
21:51.4
Dahil ito ay itong ibon kong makatalon.
21:52.2
At hindi na nila ito narinig na lumapag pa sa lupa.
21:57.3
Napamura naman ang kanyang ama sa nasaksiyang yon.
22:01.2
Ang kanyang ina naman ay napatanong kung anong nangyari.
22:06.3
Anong nangyari sa anak natin, Tiloy?
22:09.2
Tanong ng ginang.
22:12.3
Umiling naman ang asawa nito na animoy.
22:15.2
Hindi rin alam kung ano ang isasagot
22:18.1
sa kanyang asawa.
22:22.2
Ang gabi ng pag-uwi ni Mamerto
22:23.7
ay ang gabi din na walang tulog ang kanyang ama
22:27.1
at inasa nangyari sa kanya.
22:32.1
bago pa man magbukang liwayway
22:33.7
ay umuwi rin si Mamerto.
22:36.8
Basang-basa ito na animoy
22:38.3
nagtampisaw sa ilog nun.
22:41.1
Pagkarating nito sa bahay,
22:43.5
kaagad itong nagpalit ng damit
22:45.0
at diretsyo nang natulog.
22:47.7
Tulog umano ito maghapon
22:49.2
na tila pa pagod na pagod ito magdamag.
22:52.2
Mag-aalasing ko na ng hapon
22:54.8
na muli itong magising.
22:57.1
Doon ay tinanong ito
22:58.3
ng kanyang ina kung ano ang mangyari dito.
23:02.1
Hindi man lamang ito sumagot,
23:04.4
ni tumingin man lamang sa kanyang nanay.
23:08.2
Kinabahan ang mga magulang ni Mamerto
23:10.1
sa kanyang mga kinikilos.
23:12.6
Naisipan itong ipagamot sa albularyo.
23:16.3
Pero ang ama nito ay hindi naniniwala
23:18.2
sa mga aswang-aswang na yan.
23:20.9
Kung kaya't imbis na sa albularyo,
23:22.2
sa doktor nila ito dinala.
23:27.2
Pagdating sa sentro ay kaagad naman itong na check-up.
23:34.9
Lahat yun ay pinalabotoryo nila
23:36.6
at ang lumabas na resulta
23:39.2
ay maayos na manumano.
23:42.4
Kung kaya't kaagad naman silang umuwi
23:44.4
pagkatapos ng check-up na yun.
23:47.3
Pagdating sa bahay,
23:49.6
bumalik si Mamerto sa pagtulog
23:52.1
At tila ba wala ito sa sarili
23:53.6
sa tindi ng antok?
23:57.1
Kagad itong nakatulog.
23:59.4
Pagkalapat pa lamang ng likod nito
24:01.1
sa may banig sa papag.
24:04.7
Kinausap ng kanyang ina
24:08.5
Gusto ko mapatingnan yung anak natin
24:12.3
Pero dahil sa hindi nga naniniwala
24:15.6
ay hindi kaagad nakapaghanap
24:17.5
ang ginang ng isang magaling na albularyo noon.
24:22.1
nakakala ng ama nito
24:22.9
na nabaliw lamang ang anak del
24:24.4
sa lungkot na sanhinang pagalis
24:26.5
ng kanyang asawa.
24:33.3
tanghaling tapat.
24:35.4
Bigla na namang nagiba
24:36.5
ang timpla ng modo nitong si Mamerto.
24:40.1
Umaangil ito na naglalaway.
24:42.9
Hindi maputol-putol
24:46.7
Ultimong ang kanilang aso
24:50.2
Nagsitakbuhan palayo.
24:52.1
At mula sa malayo
24:53.8
ay nagsisiingay ang mga ito.
24:57.2
Tahol at talulong
24:58.3
ang ginagawa ng aso
24:59.7
habang nakatingin sa kanilang bahay.
25:02.7
Habang ang pusa naman
25:04.1
ay walang tigil sa pagngiyaw
25:05.8
na may kasama din angil.
25:09.4
Ganon din ang aso nila
25:10.4
at maging ang aso ng kapitbahay.
25:13.8
Nagsisiksika naman
25:14.6
o mga ito sa ilalim ng upuan
25:20.7
Wala ang magulang
25:21.8
at mga anak ni Mamerto
25:25.1
Naghahanap buhay ang mga ito.
25:27.5
Samantalang ang mga bata
25:28.6
naman ay nasa paaralan.
25:31.8
Bawat tao na dumadaan
25:33.3
malapit sa kanila
25:34.2
ay napapatingin doon
25:36.4
sa bahay nila Mamerto.
25:39.0
Dahil nakakarinig sila
25:40.9
ng nakakapangilabot na tunog
25:43.7
at hindi masikmurang amoy.
25:48.1
Maging ang mga ito
25:49.4
ay naghihinala na
25:50.8
hindi masikmurang amoy.
25:51.8
Hindi basta-basta lamang
25:52.9
nababaliw si Mamerto.
25:58.4
tungkol sa isang lugar sa summer.
26:02.9
Ayon sa usap-usapan,
26:05.3
walang niisamang tao
26:06.8
ang nakatira sa lugar
26:08.0
kung saan ito na destino.
26:11.3
Lagtataka din ang mga ito
26:12.6
kung paano tumagal doon
26:14.6
at ang mga kasama nito.
26:18.4
na dumadaan sa bahay nila
26:21.9
pagdapat nila sa pintuan
26:23.8
ng bakuran ng bahay
26:24.9
ay animoy may dambuhalang halimaw
26:28.3
ang umaalulong sa loob ng bahay noon.
26:35.3
pagdating ng mga bata
26:36.2
galing eskwelahan,
26:38.5
sinalubong ang mga ito
26:39.6
ng kanilang kapitbahay.
26:42.8
Dinalan nito ang mga bata
26:44.0
sa kanila at doon
26:45.0
hinintay ang lolo at lola
26:48.4
bago sila pinayagang makalabas.
26:54.6
ng bahay ng kanilang kapitbahay
26:56.4
ay tila ba alam ni Mamerto
27:03.8
Tinatawag na mga ito
27:05.0
ang kanilang pangalan.
27:25.7
ng gigil at aangil yon
27:27.2
pero hindi pa rin
27:29.9
ng kanilang kapitbahay
27:34.5
Sumapit ang alasais.
27:37.6
ng panganay na makauwi
27:38.9
dahil ito ang nakatoka
27:40.7
ng kanilang pagkain.
27:44.3
ang mga lolo at lola
27:48.4
ang ilang sandali
27:49.3
at narinig na nila
27:51.1
ng kanilang lolo.
27:53.6
Nagmadali silang lumabas.
27:57.0
ng kanilang kapitbahay
27:58.2
ang mga matatanda
27:59.1
tungkol sa kalagayan
28:03.5
sa kanilang tahanan
28:09.7
kung patingnan nyo
28:10.5
sa isang mananambal pare.
28:15.5
Mas mainam na yung
28:16.5
dalawang tumitingin,
28:20.3
at isang albularyo.
28:23.6
hindi naman nagre-reseta
28:24.5
ng gamotang albularyo.
28:26.6
Kung kaya't hindi naman nito
28:32.0
Mungkahi pa nito.
28:35.7
aswang yung anak namin pare?
28:38.2
Diretsyong tanong
28:39.0
ng ama ni Mamerto
28:42.4
Wala akong sinasabing
28:45.9
ay suistyon lamang.
28:48.6
kung maniniwala ka
28:53.3
umimik pa ang matanda.
28:55.5
Hinakay na mga bata
28:56.6
pa uwi ng kanilang bahay.
29:00.2
Nagpasalamat naman
29:04.7
ng kanyang kabiyak.
29:07.4
Huwag mo intindihin yun,
29:10.1
yung pag-uugali ni pare.
29:12.9
magsalita noon pa man.
29:15.6
Yung akin lang eh,
29:17.8
kung anong mangyari
29:21.0
na magwala ulit yan
29:22.5
at wala kami dito.
29:26.9
Saan sila pupunta
29:27.7
o sino ang nagpuprotekta
29:31.3
Hindi naman sa tinatapos ko
29:33.0
sa isiping aswang ha
29:34.0
na aswang itong si Merto.
29:37.7
yung pag-iwas lamang
29:38.6
sa kung anong posible
29:39.6
at pwedeng mangyari.
29:44.4
ang nanay ni Mamerto
29:45.4
na naiintindihan niya
29:48.1
at nagpapasalamat
29:50.2
ito sa pag-aalala
29:55.9
siya na ang gagawa
30:04.4
kung kailangan mo
30:06.8
Meron din akong kilala
30:07.7
na pwedeng tumingin
30:09.7
gumamot sa kanya.
30:14.4
Pagdating ng ginang
30:17.3
nakaupo ang mga bata
30:18.3
at ang asawa nitong
30:20.1
sa kanilang bakuran.
30:22.8
Nakatulala ang gino'o
30:23.9
habang nakatingin
30:28.5
ang gagawin sa anak natin,
30:31.6
Ang mga bata naman
30:38.5
ng kanilang pintuan,
30:40.9
pumungad sa kanila
30:42.5
na nakatalungkunang
30:44.5
upo sa isang sulok
30:45.6
ng kanilang sala.
30:48.0
Habang ang mga gamit
30:52.0
Basag ang telebisyon,
30:56.6
babasagin sa loob
31:00.8
ang kanilang manok
31:02.5
nangingitlog sa kanilang
31:04.1
noong mga panahon na yon.
31:07.1
Pero wala na itong buhay.
31:10.0
Wala na rin itong
31:11.2
dugaw at lamanloob.
31:14.0
Sa gulat ng matanda
31:17.3
sa mga bata noon.
31:20.0
ang panganay nitong anak
31:21.0
ay dalidaling tumakbo
31:22.6
papunta sa kanyang ama
31:23.8
dahil sa awa nito
31:31.7
Babalikan pa sana
31:34.6
dalidaling sinara
31:40.1
parang isang demonyo.
31:43.3
Ang panganay naman
31:46.9
habang nagmamakawa.
31:50.0
Sinubukang buksan
31:52.3
pero nakakandado na yon.
31:56.3
Hindi din naman ito
31:57.5
masisira sa labas
32:03.2
kaagad mapapasok.
32:07.6
maging ang mga bintana
32:11.4
kaya't wala talaga
32:14.4
kung ano ang kalagay
32:15.4
ng bata sa loob noon.
32:16.5
Nalidaling dinala
32:20.7
ang dalawang bata
32:21.5
sa kanilang kapitbahay.
32:26.2
ang kanilang ati-aya.
32:30.9
ang kanilang pintuhan
32:33.6
talaga itong buksan.
32:37.3
ng kanilang kapitbahay
32:43.8
kayanin si Merto.
32:46.5
Pinalayo niya ito
32:55.7
ang susi ng motor.
32:58.6
na nilang nagmaneho
32:59.6
papuntang barangay.
33:05.7
naghahandaan naman ito
33:07.3
sa pagpapatrolya.
33:10.6
habang nagsasalita
33:13.5
Gawa na rin siguro
33:17.6
sa loob ng bahay noon.
33:25.0
Pero sa kabilang bahay
33:28.0
ng mga bata noon.
33:46.5
Kaagad na bumungad
33:54.5
Habang nilalantakan
34:03.9
na may tumutulupang
34:11.5
kanya si Mamerto.
34:17.0
sinubukan pa nito
34:20.6
Bigla itong tumalon
34:21.8
ng pagkataas-taas
34:43.0
tanod at ang kapitan
34:44.0
ay hindi mapigilang
34:48.2
naman ay sinundan
34:52.0
naman ang isang tanod
34:54.3
ng nakataling sako.
35:01.7
ng katawan ni Aya.
35:05.9
Lumipas na lamang
35:07.6
ay hindi na rin nakita
35:17.1
ang kanyang kontrata.
35:19.6
Pagkatanggap nito
35:21.1
galing sa Pilipinas
35:24.2
sa kanyang employer.
35:31.3
malagim na kalagayan
35:34.5
ang nadatnan niya.
35:38.1
sa dalawang matanda
35:40.6
kung gaano kamahal
35:42.1
ang mga bata noon.
35:46.2
ng dalawang matanda
35:47.9
habang si Mamerto
36:26.4
katanggap-tanggap
36:33.5
mag-asawang binan
36:35.3
ng dalawang bata.
36:46.2
Parehong professional
36:47.0
ng dalawang batang ito.
36:53.1
ang kanilang lolo
36:55.4
kasama ng kanilang ina
37:04.1
ang pangyaring ito
37:05.1
ay magsilbin aral
37:13.6
ay parang mahirap
37:15.3
o parang kalokohan.
37:16.2
Pero dito sa mundo
37:26.0
ang iba't ibang nila lang
37:29.9
lamang ang nakakaalama
37:33.4
ang kanilang silbi
37:34.6
sa mundong ibabaw.
