MGA PATAY NAKITA NA! NAKAKATAKOT NA NANGYAYARI SA MT. EVEREST
00:52.1
na higit po itong mahalaga kaysa po sa usaping digmaan,
00:56.0
ng maraming mga bansa.
00:58.5
Itong ating mundo na patuloy po na nasisira dahil sa climate change,
01:03.2
maging itong pinakamataas na bundok sa ating planeta,
01:08.7
ang Mount Everest, ay hindi po nakaligtas dahil po sa climate change.
01:14.6
At kung ano itong nakakabahalang nangyayari, mga sangkay, yan po ang ating pag-uusapan.
01:19.5
Bago tayo magsimula, pakisubscribe po muna yung ating YouTube channel.
01:22.4
Ayan po sa babaan ng video na ito, makikita nyo po yung subscribe button.
01:26.0
Pindutin nyo lamang po yung subscribe, at pindutin nyo po yung bell, at pindutin nyo rin po yung all.
01:30.8
Dahil dito, mga sangkay, naglalabas po tayo ng mga mahalagang impormasyon na dapat mo malaman ng bawat tao.
01:37.0
Sa mga nanonood po sa Facebook, ifollow nyo po yung ating Facebook page, okay?
01:42.1
Ngayon, ito po yung balita, mga sangkay.
01:45.1
Ito po yung Mount Everest.
01:49.7
Kung titignan nyo, akala nyo maliit lamang po yan, mga sangkay, subalit napakataas po na ito.
01:55.4
Itong bahaging ito, mga sangkay, ay nasa ibabaw na po kaunti, no?
01:59.7
Pero ang kabuuhan niya napakatarik, napakalawak, napakataas.
02:05.2
At marami po mga turista ang pumupunta dito, sumusubok po sa isang matinding challenge na maakyat itong napakataas na bundok na nababalot po ng yelo.
02:16.8
Ayan, kung mapapansin ninyo, mapapansin ng lahat, nababalot po ito ng yelo at hindi po ito basta-basta maaakyat.
02:23.3
At marami na po mga sangkay.
02:25.4
Ang nauwi, okay, sa hindi magandang pangyayari nung umakyat dito.
02:33.6
May iba, mga sangkay, na mayapa o nasawi, no?
02:36.7
At ngayon, ayon po sa report, itong Mount Everest ngayon ay naninilikado dahil po sa climate change.
02:45.9
Pansinin nyo ito, mga sangkay.
02:49.0
May mga nawawala na daw po ng yelo.
02:52.2
Sabi po dito sa balita, mga sangkay.
02:55.4
Ice due to climate change.
03:01.0
Hidden tragedies.
03:04.4
Marami daw sa mga tragic events sa mataas na bundok na ito, mga sangkay, na nababalot ng yelo.
03:13.5
Ang ngayon ay nakikita na po dahil sa pagkatunaw ng yelo.
03:18.8
Ganun po katindi.
03:19.5
At alam nyo, mga sangkay, itong pagkatunaw ng yelo sa iba't ibang bahagi ng ating mundo,
03:25.4
mga lugar, mga sangkay, na talagang nga namang imposibleng matunaw po ang malaking bahagi ng glaciers,
03:33.8
ito po ay isang implikasyon sa ating mundo, sa bawat leader,
03:38.6
na ang ating planeta ay lalo pong iinit, nang iinit, nang iinit, nang iinit.
03:44.8
So kung this year, 2024, nakaranas po ang Pilipinas ng matinding heatwave,
03:50.8
guys, hindi pa po yan nagtatapos.
03:53.4
Yan po ay pasimula pa lamang.
03:56.9
At ito ngayon, pinakamataas sa bundok na nababalot ng yelo,
04:02.0
binubuksan, nakikita na po yung mga tragic part dahil po sa pagkatunaw.
04:07.8
Okay, tingnan po natin, mga sangkay.
04:09.1
On Mount Everest slopes, climate change is thinning snow and ice.
04:12.9
Along with the thinning, it is increasingly exposing the bodies of hundreds of mountaineers who died chasing their dream to...
04:19.7
Ito ha, ang dahilan ay dahil po sa climate change.
04:25.4
This is the reality, mga sangkay, na nagaganap po sa ating planeta.
04:30.1
Na marami sa ating mga kababayan, binabaliwala po ito.
04:33.4
Pero, alam nyo, alam nyo ang dahilan kung bakit tayo naiinitan?
04:37.7
O bakit po tayo binabaha, umuulan ng matindi ngayon sa panahon natin?
04:44.8
Because of climate change.
04:47.3
Yan po yung realidad.
04:48.8
Dalawang party po kasi yan.
04:50.9
Malalakas na sakuna, dulot po ng mga pagbaha, pagulan, at sa kabila namang banda.
04:55.4
Matinding init ang panahon, due to climate change.
04:58.8
Natutunan na po yung mga yelo.
05:00.6
To summit the world's highest mountain, among those scaling the soaring Himalayan peaks, the mountain has...
05:07.8
Grabe, tingnan nyo naman yan mga sangkay kung gaano kalawak po yan.
05:13.9
Hindi ko alam paano nakakasurvive yung ilan sa mga umakakyat dito.
05:17.4
Pero marami na nga raw po ang hindi nakalusot nung umakyat dito.
05:21.7
Hindi na nakabalik na may buhay pa.
05:25.4
A team not aiming for 29,000 foot peak, but risking their own lives to bring some of the corpses down.
05:33.1
Five as yet unnamed frozen bodies were retrieved, including one that was just skeletal.
05:39.8
Grabe, more than 4,800 climbers have scaled the highest peak.
05:50.6
It is a grim, tough, and dangerous task.
05:53.2
Rescuers took hours to chip away.
05:55.1
The ice, with axes, with a team, sometimes you...
05:58.0
Grabe, ito po yung mga hindi na nakita mga sangkay, na mga taong pumunta dyan, na hindi na po nakabalik.
06:08.0
Ngayon nakikita na daw po, dahil sa pagkatunaw ng yelo, due to climate change.
06:14.3
Yung iba mga sangkay, iisipin nila, ay maganda nga kasi nakikita na po yung mga katawan na mga nawala.
06:21.0
Pero guys, ano to?
06:22.6
Ang ibig sabihin lamang po neto mga sangkay, na nababawasan na po yung lamig ng ating planeta.
06:28.7
At taong-taong, iinit na po ito ng iinit.
06:30.7
At kapag patuloy po ang pag-init ng panahon, patuloy po ang pagkatunaw ng yelo.
06:35.8
So paano na lang kung tunaw na lahat yan?
06:38.9
E di mala impyerno na po ang init ng panahon.
06:41.3
Ngayon pa nga lang mga sangkay, hindi na po natin kinakayas sa labas, diba?
06:45.4
Kapag mainit po yung panahon, grabe itong nangyayari ngayon.
06:49.2
Using a boiling of water to release its frozen grip.
06:52.6
More than 300 people have perished on the mountain since...
06:55.6
Grabe, more than 300. Ito po yung nangyayari mga sangkay.
06:59.0
Yung mga umakyat na kung saan, napakarami po ang nawala.
07:05.1
Bigla na lamang po kasi tingnan nyo naman kung gaano katarik yan.
07:09.2
Mataas na nga, mayelo pa mga sangkay.
07:11.0
Its expedition started in the 1920s. It includes eight this season alone.
07:16.8
Many bodies remain. Some are hidden by snow or...
07:19.8
Hmm, so nakita na po ang kanilang mga katawan.
07:22.6
So na-preserve po yun mga sangkay kasi yelo to eh, diba?
07:26.4
Swallowed down deep crevices.
07:30.3
Grabe, tingnan nyo ito mga sangkay.
07:32.2
Kung papansin nyo itong lugar na to, malaking bahagi na po, yan o.
07:36.9
Natutunaw na po yung mga yelo.
07:39.7
Pero sana hindi ito magtuloy-tuloy kasi...
07:42.3
Alam nyo ang dahilan bakit kahit pa pano lumalamig pa rin, may time pa rin po na lumalamig.
07:47.8
Dahil po, ito mga ganitong klaseng yelo, malawakang yelo,
07:52.6
ang nagsisilbing aircon ng ating planeta.
08:00.2
So kung talagang tuluyan na po itong mawawala,
08:03.7
iti-good luck po sa ating mga darating na panahon.
08:06.7
Still, in their colorful climbing gear have become landmarks on route to the summit.
08:12.4
Nicknames of some include Green Boots and Sleeping Beauty.
08:16.1
Many are inside the death zone where thin air and low oxygen levels raise the risk of an altitude...
08:22.6
Natutunaw na mga sangkay.
08:25.4
Climbers must have insurance, but any rescue or recovery mission...
08:29.1
Tingnan nyo naman kasi, makakit ka, tapos ganyan na ganyan, halos wala na talaga makita.
08:37.2
Kaya pala mga sangkay, may napanood po akong movie na may mga umakit nga po dito, tapos ang nakabalik ilan na lamang po.
08:45.3
...is fraught with danger.
08:47.6
One body and cast in ice up to its torso took climbers 11 hours...
08:54.0
The retrieval of corpses at high altitudes is a controversial topic for the climbing community.
08:58.7
It costs thousands of dollars and up to 8 rescuers that are needed for each body.
09:06.2
A body can weigh over 100 kilograms and at high altitudes...
09:10.7
...person's ability to carry heavy load is severely affected.
09:22.6
The retrieved bodies are now in the capital Kathmandu with those not identified...
09:27.3
Ang puma pala talaga mga sangkay yung kanilang mga katawan.
09:31.2
...likely to be eventually cremated.
09:33.0
Sipin nyo gaano katagal na yun.
09:34.7
Despite the recovery efforts, the mountain still holds its secrets.
09:38.4
The body of George Mallory, the...
09:40.2
Tingnan nyo mga sangkay, nawawalan na po siya dahang-dahan ng yelo.
09:44.2
Kung magtutuloy-tuloy yan, magmimistulang kalbong bundok na po itong Mount Everest.
09:49.9
...British climber who went missing during a...
09:52.5
...1924 attempt on the summit was...
09:54.6
Grabe, 1924 pa pala nangyari yun.
09:56.6
Pero ngayon lamang po nakuha yung kanilang mga katawan.
10:00.3
...only found in 1999.
10:02.3
His climbing partner, Andrew Irvin, was never found.
10:07.7
So yung iba nakuha mga sangkay, pero may iba pa pong hindi.
10:11.6
...as their camera which could provide evidence...
10:13.6
Ngayon lamang nakuha.
10:14.5
...of a successful summit that would rewrite mountaineering history.
10:17.8
The cleanup campaign with a budget of over $600,000...
10:22.5
...also employed 171 Nepali guides and porters to bring back 11 tons of rubbish.
10:28.5
...a fluorescent tents, discarded climate equipment, empty gas canisters...
10:32.7
...and even human excreta later, the well-trodden route to the summit.
10:39.4
Okay, so yan po ang nagaganap ngayon mga sangkay sa Mount Everest na nakakabahala.
10:44.4
Kasi kung papansin po natin ang malaking bahaging ito, natutunaw na po.
10:50.9
Dumarami pa rin po ang...
10:52.5
...nariyan pa rin mga sangkay.
10:54.1
Makikita po natin.
10:58.8
Dahan-dahan na pong naa-unmask.
11:03.3
Natatanggal ang maskara o mga yelo mga sangkay sa napakalawak na bundok na ito.
11:10.6
Due to climate change.
11:12.7
So, ito po ay pasimula pa lamang po mga sangkay itong mga nangyayari ngayon.
11:17.9
At by 2030, mas lalala na po ang sitwasyon.
11:21.3
Habang natutunaw ang yelo...
11:22.5
...tumataas na naman po yung karagatan.
11:25.1
Kaya sinasabi ng mga scientist na by 2030, magsisimula po ang paglubog ng maraming mga syudad sa iba't ibang panig ng ating mundo.
11:33.8
Kagaya po ng Manila City na sinabi po mismo doon ng mga scientist na isa po sa lulubog.
11:39.6
At by 2050, talagang nasa ilalim na po siya ng dagat.
11:43.4
Ganun po ang mangyayari.
11:44.7
So, ito po mga sangkay ay ebedensya.
11:46.5
Ngayon, binablog pa lamang po natin.
11:48.7
Pero after ilang mga taon, mula ngayon mga sangkay, makikita na po natin ang result.
11:52.5
Yung pagtaas ng water level ng karagatan.
11:57.5
Na magdudulot po ng paglubog ng maraming mga lugar na mababa o mga syudad na mababa.
12:03.8
So, ano po ang inyong opinion mga sangkay sa katakot-takot na nagaganap ngayon doon po sa Mount Everest?
12:09.1
I-comment po sa iba ba ang inyong mga opinion.
12:12.9
Mayroon po akong isang YouTube channel.
12:14.5
Ito po ay sangkay din dyan daily.
12:16.0
Nag-upload po ako dito ng mga vlogs, mga ganap natin sa buhay.
12:19.2
Ihanapin niyo po ito sa YouTube.
12:20.7
Tapos i-click niyo yung subscribe.
12:21.8
I-click ang bell.
12:22.5
I-click din po yung bell.
12:23.3
Ako na po ay magpapaalam.
12:24.3
Mag-iingat po ang lahat.
12:25.4
God bless everyone.
