00:52.2
Katulad na lang na mga habit natin sa pera.
00:55.3
Karamihan sa atin ay merong bad relationship at maling mindset sa pera.
00:59.4
Naniniwala ang iba na pera ang ugat ng kasamaan.
01:02.4
Yung iba naman ay ayaw lang talagang pahalagahan ng kanilang pera at patuloy lang sila sa paggastos.
01:08.2
At siguro ay isa ito sa dahilan kung bakit karamihan sa atin ay hirap makaipon at stuck sa rat race.
01:14.8
Marami tayong mga maling habit sa pera na kailangan na nating baguhin.
01:18.9
Kung ano ang mga bad money habits na ito?
01:21.3
Yan ang tatalakayan natin ngayon.
01:23.7
Ibabahagi ko sa iyo ang 7 habits sa pera na dapat mong iwasan.
01:28.1
At ang unang bad money habit na ito ay,
01:28.5
At ang unang bad money habit na ito ay,
01:29.0
At ang unang bad money habit na ito ay,
01:29.4
Ang mga bad money habit na dapat mong iwasan ay ang hindi pagkakaroon ng financial goal.
01:34.2
Isa sa malaking pinagkaiba ng mga taong may narating sa buhay kumpara sa mga ordinaryong tao ay ang kanilang mga habit.
01:41.5
Ayon sa sinabi ng motivational speaker na si Brian Tracy,
01:45.3
Successful people are simply those with successful habits.
01:49.5
At isa sa habit ng mga successful na tao ay meron silang financial goal.
01:54.3
Ginagawa nila ito para meron silang road map sa kanilang finances.
01:58.5
Dahil ang mangyayari kung wala kang financial goal ay mawawalan ka rin ng magandang plano sa iyong pera.
02:04.2
Hindi ka intentional at motivated sa iyong mga ginagawa at hindi mo alam kung ano ang iyong priority.
02:10.6
Kaya ang nangyayari ay sa tuwing darating ang iyong sahod, hindi ka gumagawa ng budget.
02:15.5
Gagastos ka agad ng mga bagay na sa tingin mo ay mahalaga at kailangan mo, pero hindi mo pala magagamit sa hinaharap.
02:22.2
At pagkatapos ng isang buwan, ubos na lahat ng iyong income.
02:25.5
At gagawin mo ulit ang ganitong routine.
02:28.5
Sunod na buwan hanggang sa magiging habit mo na ito.
02:31.5
Pero payag ka ba na meron ka ng ganitong habit?
02:34.5
Yung random lang ang paggagamitan mo ng iyong pera at wala kang target.
02:38.9
Sasabihin ko ulit na lahat ng bagay na nangyayari sa atin ay bunga lang ng ating mga habit.
02:44.6
Kung matagal ka nang nagtatrabaho at hanggang ngayon ay wala ka pa rin ipon, yan ay resulta lang ng hindi pagkakaroon ng financial goal.
02:52.3
So kung gusto mong magbago ang iyong buhay sa hinaharap, baguhin mo ang iyong habit.
02:58.5
Nagsimula ka sa paggawa ng iyong financial goal.
03:01.4
Tanungin mo ang iyong sarili kung ano ang gusto mong makamit one year from now, five years from now, o ten years from now.
03:08.5
Anong sasakyan ang gusto mong imaneho?
03:10.8
Ano ang sukat ng bahay na gusto mong ipatayo?
03:13.7
Saan lugar gusto mong mag-travel?
03:15.9
Magkano ang gusto mong kitain buwan-buwan?
03:18.6
Mabuting isulat mo ang iyong sagot sa mga tanong na ito.
03:21.6
Lagyan mo rin ng timeline at action steps kung paano ito abutin.
03:25.9
Baguhin mo ang iyong habit.
03:27.6
At ibasin mo ang iyong habit.
03:28.5
At ibasin mo ang iyong mga desisyon sa iyong goal.
03:31.7
Bad money habit number two.
03:33.9
Ang hindi pagawa ng budget.
03:36.0
Ang budget ay mahalagang tool na makakatulong sa iyo sa pag-abot ng iyong financial goal.
03:41.1
Ang budget ay plano sa iyong pera.
03:43.6
Kung magkano ang iipunin at magkano ang gagastusin.
03:47.5
Matutulungan ka nito na magkaroon ng awareness at control sa iyong pera.
03:51.9
Pero yung iba sa atin ay hindi gumagawa ng budget
03:54.5
dahil akalan nila na kapag gumagawa sila ng budget
03:57.3
ay hindi na nila magkakaroon sa iyong budget.
03:58.5
At hindi na nila mabibili ang mga bagay na magpapasaya sa kanila
04:01.2
o hindi na nila mai-enjoy ang kanilang pera.
04:04.7
Pero ang katotohanan ay hindi ka pinipigilan ng budget na gumastos.
04:09.6
Ang purpose ng budget ay para maiwasan mo ang mag-overspend
04:13.1
at para magkaroon ka ng disiplina sa paghawak ng iyong pera.
04:17.3
Tandaan mo na magkaiba ang taong kumikita ng malaking halaga sa taong may pera.
04:22.3
Hindi lahat ng nakikita mong may sasakyan at nakatira sa malaking bahay ay mayaman.
04:27.0
Karamihan sa kanila ay walang pinagkaiba sa mga taong namumuhay paycheck to paycheck
04:32.3
at baon sa utang.
04:34.1
Kaya huwag mong tularan ang mga taong hindi gumagawa ng budget.
04:37.5
Huwag kang magpadala agad sa iyong emosyon na gumastos.
04:40.8
Humingang ka muna ng malalim, mag-isip at tingnan ang iyong financial goals
04:45.3
at bago pa dumating ang iyong next income, gawan mo ito ng plano in advance.
04:52.0
Bad money habit number 3
04:54.0
Ang paggastos ng higit pa sa iyong income.
04:57.0
Kung gusto mong makamit ang maginhawang buhay sa hinaharap,
05:00.9
kailangan mong gumastos ng hindi lagpa sa iyong income.
05:04.7
Sasabihin ko ulit na magkaiba ang taong kumikita ng malaking halaga sa taong may pera.
05:09.7
Dahil kahit gaano pakalaki ang kinikita mong pera ngayon,
05:13.1
kung gumagastos ka naman ng higit pa dito,
05:15.6
at the end of the day, problema at utang lang ang meron ka.
05:19.6
Kaya sa halip na mag-overspend, gawin mong goal na mag-ipon.
05:23.3
Kahit gaano pakaliit ang kinikita mo ngayon,
05:25.9
o sa tingin mo ay wala ka pang paggagamitan ng iyong ipon,
05:29.5
kailangan mong umpisahan na gawing habit ang magtabi ng pera.
05:33.2
Kahit 5% lang ng iyong income ang iiponin mo buwan-buwan.
05:37.6
Magandang simula na yan,
05:39.1
at sa paglipas ng panahon, kung malaki na ang iyong income,
05:42.4
lakihan mo rin ang iyong ipon.
05:44.7
Ang ipon na yan ay magagamit mo sa panahon ng emergency.
05:48.6
Magagamit mo rin yan sa pagbuo ng iyong asset,
05:51.4
at higit sa lahat, para makamit mo ang financial freedom.
05:54.3
Kaya simula ngayon,
05:56.0
sundin mo ang number one rule ng personal finance,
05:59.0
na live below your means.
06:01.3
Gumawa ka ng budget,
06:02.7
gawin mong priority ang pag-iipon,
06:04.7
at iwasan mong gumastos ng higit pa sa iyong income.
06:11.6
Sa panahon natin ngayon,
06:16.0
normal na ang ideya na mag-consume ng higit pa sa kung magkano ang kailangan natin.
06:20.8
Kahit saang social media tayo pumunta,
06:22.8
ay merong magtitrigger sa atin na bumili ng kahit anong product,
06:25.9
isa sa powerful trick ng mga advertisement,
06:28.9
ay pinaparamdam nila sa atin na maraming kulang at problema ang ating buhay,
06:33.9
at pinapakita nila na produkto nila ang solusyon sa iyong problema.
06:37.9
Minsan ay totoo ito,
06:39.9
pero most of the time,
06:41.9
nadala ka lang sa marketing strategy,
06:43.9
at dahil mas powerful ang ating emosyon kumpara sa ating utak,
06:47.9
madalas kang napapabili ng mga bagay na wala sa plano.
06:50.9
Intindihin mo na hindi masama kung gagastos ka ng pera at bumili ng mga bagay,
06:54.9
at dahil mas powerful ang ating emosyon kumpara sa ating utak,
06:55.9
madalas kang napapabili ng mga bagay na nagbibigay sa iyo ng saya,
06:57.9
as long as ang perang gagamitin mo ay kasama at pasok sa iyong budget,
07:02.9
at ang bagay na bibilhin mo ay talagang kailangan at magagamit mo sa long term.
07:07.9
Hindi magandang habit na emosyon ang magdidikta ng iyong mga desisyon,
07:11.9
dahil ang mangyayari ay hindi mo maa-appreciate ang mga bagay na meron ka ngayon,
07:16.9
dahil palagi kang naghahabol sa mga bagay na wala ka pa.
07:19.9
Kung madalas din itong nangyayari sa iyo,
07:21.9
kailangan mo nang gumawa ng budget simula ngayon,
07:24.9
at isama sa iyong plano ang perang gagamitin mo sa pagbili ng iyong mga wants.
07:31.9
Bad money habit number 5
07:33.9
Ang pagkakaroon ng high interest debt
07:36.9
Naniniwala ako na lahat tayo ay hindi gusto ang mapunta sa sitwasyon na magkaroon ng malaking utang.
07:42.9
Ayaw natin yung nababawasan ng malaking percentage ang ating income every month,
07:47.9
pero dahil sa kakulangan ng pera at pagiging emosyonal natin sa pag-acquire ng mga bagay na hindi natin afford,
07:53.9
nagkakaroon na tayo ng utang.
07:55.9
May mga utang na nakakatulong sa atin.
07:58.9
Katulad ng ginamit mong puhunan ang inutang mong pera sa iyong negosyo.
08:02.9
Paglipas ng panahon ay naging profitable ang iyong negosyo at meron ka ng malaking income na natatanggap galing dito buwan buwan.
08:10.9
Pero hindi sa lahat ng panahon ang utang ay magandang gamitin puhunan.
08:14.9
Dahil ang success sa negosyo ay hindi lang yan tungkol sa idea at puhunan.
08:19.9
Meron din niyang kasamang timing at swerte.
08:22.9
At may mga utang naman na lalong nagpapahirap sa atin.
08:26.9
Yung utang na halos hindi mo na mabayaran dahil sa laki ng interest.
08:30.9
Alam na nating lahat na hindi maganda ang utang.
08:33.9
Kaya kung meron kang utang ngayon, gawin mong goal na mabayaran yan lahat.
08:38.9
At kung tapos mo nang bayaran lahat ng iyong utang, doon ka magsimulang mag-ipo ng pera.
08:43.9
Halos sa lahat ng panahon, walang magandang na idudulot ang pagkakaroon ng malaking utang.
08:48.9
Stress, lack of motivation,
08:51.9
at wala kang peace of mind.
08:53.9
Kaya iwasan mong gawing habit ang pangungutang.
08:56.9
Huwag kang maging emotional sa mga material na bagay.
08:59.9
Kung meron kang gusto at hindi mo pa ito afford sa ngayon,
09:03.9
gawin mo yung goal at pag-ipunan mo muna.
09:06.9
Bad money habit number 6.
09:09.9
Hindi ka nag-iinvest ng pera.
09:11.9
Mahalaga ang mag-ipon at mahalaga rin ang mag-invest.
09:15.9
Ang pag-iipon ay proteksyon mo sa short term.
09:18.9
Halimbawa merong nagkasakit,
09:19.9
o di naman kaya ay nahintukan,
09:21.9
hindi ka na masyadong mangangamba financially dahil meron kang perang nakalaan sa ganitong pangyayari.
09:28.9
Ang pag-iinvest naman ay para sa iyong future self.
09:31.9
Ang mangyayari kung hindi ka nag-iinvest ng pera ay palagi ka nalang aasa sa iyong trabaho.
09:37.9
Paano kung darating na yung time na matanda ka na at gusto mo nang magretiro?
09:41.9
Saan ka kaya kukuha ng pera?
09:43.9
Kaya napakahalagang mag-invest ka ng pera.
09:46.9
Sa halip na magsasayang ka ng oras, mag-aaral ka kung paano mag-invest.
09:50.9
Alamin mo ang iba't ibang investment opportunities.
09:53.9
Mag-set ka ng goal.
09:55.9
Alamin mo ang iyong risk tolerance.
09:57.9
At mag-invest ka ng konting pera every month.
10:02.9
Bad money habit number 7.
10:04.9
Padalos-dalos ka sa pag-iinvest.
10:06.9
Isa ka rin ba sa mga taong mahilig sumabay sa kung ano yung trend?
10:10.9
Yung nakita mo ang ibang tao na kumita ng pera sa isang online game,
10:14.9
o nag-invest ang iyong mga kaibigan sa ganitong investment ay gusto mo na rin mag-invest.
10:19.9
Hindi magandang desisyon na binabase natin ang ating pag-iinvest sa kung ano ang nakikita natin sa ibang tao.
10:26.9
Dapat ay gumagawa tayo ng plano, strategy at nagre-research din dapat.
10:31.9
Maling habit na padalos-dalos tayo sa pag-iinvest.
10:35.9
Hindi ibig sabihin na dahil kumita ng pera ang ibang tao sa ganitong investment ay mag-iinvest ka rin.
10:41.9
Huwag mo lang tingnan ang halaga na posibleng mong kitain.
10:44.9
Tingnan mo rin kung gaano ka-establish ang kumpanya o kung legit ba ito.
10:48.9
Isa ito sa dahilan kung bakit karamihan sa ating mga kababayan ang nawala ng pera o na-scam
10:54.9
dahil binabase nila ang kanilang pag-iinvest sa emosyon.
10:58.9
Mahalaga na mag-invest ka ng pera, pero kailangan mo rin dumaan sa tamang proseso.
11:03.9
Kailangan mong maglaan ng sapat na oras para pag-aralan ng isang investment.
11:07.9
Kailangan mong gumawa ng plano at mag-set ng goal.
11:10.9
At kailangan mo rin magkaroon ng mahabang pasensya.
11:13.9
Tandaan na lahat ng investment ay merong kasamang risk,
11:16.9
kaya huwag kang padalos-dalos sa iyong pag-iinvest.
11:20.9
At dahil umabot ka sa parting ito, bibigyan kita ng isa pang maling habit sa pera na dapat mong iwasan
11:26.9
at iyon ay ang kawalan ng financial literacy.
11:29.9
Lahat ng mga maling desisyon sa pera ay nagmumula sa pagkakaroon ng maling mindset.
11:34.9
Kung wala kang alam kung paano mag-manage ng pera, paano mag-budget, paano mag-ipon at mag-invest,
11:40.9
ang mangyayari ay magkakaroon ka ng mga maling habit sa pera,
11:44.9
kaya ang solusyon para maiwasan mo ito ay i-educate mo ang iyong sarili.
11:49.9
Pwede kang magbasa ng libro tungkol sa topic ng finance,
11:52.9
manood ng videos,
11:54.9
at ang channel namin ay magandang simula para matuto ka sa pag-handle ng iyong pera.
11:59.9
Pwede ka rin makinig sa mga podcast at mag-attend ng mga seminars.
12:03.9
Ito ang pinakamahalagang investment na pwede mong gawin sa iyong sarili,
12:07.9
kaya simulan mo ng aralin ang mga bagay na dapat mong matutunan ngayon.
12:13.9
ang 7 habit sa pera na dapat mong iwasan ay
12:16.9
1. Ang hindi pagkakaroon ng financial goal
12:20.9
2. Ang hindi paggawa ng budget
12:23.9
3. Ang paggastos ng higit pa sa iyong income
12:27.9
4. Ang pagiging impulsive buyer
12:30.9
5. Ang pagkakaroon ng high interest debt
12:34.9
6. Hindi ka nag-iinvest ng pera
12:38.9
7. Padalos-dalos ka sa pag-iinvest
12:41.9
Sa 7 bad money habits na tinalakay natin ngayon,
12:45.9
alin sa mga ito ang marami kang natutunan?
12:48.9
At para sa iyo, anong bad money habit pa kaya ang dapat nating iwasan?
12:53.9
Magbigay ka ng iyong comment sa ibaba.
12:56.9
Sana ay marami kang natutunan sa video natin ngayon.
12:59.9
Huwag kalimutang mag-subscribe para lagi kang updated sa mga bago naming videos.
13:04.9
I-like kung nagustuhan mo ang video,
13:06.9
mag-comment ng iyong mga natutunan,
13:08.9
at i-share mo na rin ang videong ito sa iyong mga kaibigan.
13:09.9
Maraming salamat sa panunood at sana ay magtagumpay ka!
