13 Signs na May Panic Attack, Sobrang Takot at Nerbyos - Payo ni Doc Willie Ong
00:47.0
So ang mga pag-uusapan natin tungkol sa anxiety attack o yung pagkabahala.
00:53.0
Meron din tayong tinatawag na panic attack.
00:55.0
O yung sobrang nervyos. At kailangan din natin ng coping mechanism o paraan ng pagkaya.
01:02.0
Paano nyo makakaya yung pangyayari.
01:05.0
So merong apat na pangkaraniwang sakit na nervyos.
01:09.0
Ito po yung mga, marami talaga pero sabihin ko na lang yung apat na pangkaraniwan.
01:15.0
Para alam nila kung saan sila nagpo-fall.
01:18.0
Yung una, yung generalized anxiety disorder.
01:25.0
Ito yung nangyayari sa marami. Hindi mapakali. Mabilis mapagod.
01:31.0
Nagbablanko yung isip. Matigas yung muscle. Naninigas yung mga muscle dito sa balikat.
01:37.0
At saka halos lahat ng muscle. Pati dito sa bibig.
01:41.0
Hindi makatulog. Yan yung mga sintomas.
01:44.0
Meron naman yung...
01:46.0
Yung generalized anxiety disorder. Ang ibig sabihin nito, takot ka sa lahat.
01:51.0
Talagang nervyos sa buong bagay.
01:53.0
Hindi yung meron kang pinagkakanervyosan lang na may kaawa. Hindi.
01:58.0
Generalized anxiety. Parang buong buhay mo talagang may nervyos.
02:03.0
Medyo may takot. Yan.
02:05.0
Kadalasa namamana yan sa nanay o sa tatay.
02:08.0
Kung may nervyos ka, tignan mo tatay ko, nanay ko. Konting kibot lang.
02:13.0
Sisigaw na. Magwawala na. Natatakot na.
02:16.0
Yun. Namamana po ito.
02:19.0
Meron naman mga tao.
02:21.0
Yung may panic disorder.
02:23.0
Yung sobrang nervyos.
02:25.0
Dumadating yung pagkakataon na magkakaroon ng biglang mananervyos o sobrang nervyos.
02:30.0
So, yun yung panic ataka.
02:32.0
Ito yung topic natin ngayon. Yung biglang atake ng nervyos.
02:36.0
Nandito po. Tuturo natin mamaya. So, wait lang.
02:39.0
Yes. Tapos yung ikatlo. Yung post-traumatic stress disorder.
02:43.0
Ito merong nangyari sa inyong buhay na witness ninyo. Halimbawa...
02:50.0
Katulad noon, nagyolandat. O kaya binaha kayo ng habagat.
02:55.0
Nakita mo kung paano biglang tumaas yung tubig.
02:59.0
Tapos nakita mo may nalulunod o biglang nagkasunog.
03:03.0
Ah, yun po yung mga...
03:05.0
Yung mga galing sa military. Diba?
03:08.0
Pagbalik. Yung maraming nakita yun. PTSD. Tawag na. Post-traumatic stress disorder.
03:14.0
O yung mga nangyari sa Mindanao. Dun sa naging war dun sa Mindanao. Kasama yun.
03:19.0
May stress. May nagdulot nung inyong stress.
03:23.0
Mas madali itong PTSD. Kasi kahit papano, yung iba within 6 months.
03:29.0
Sa coping mechanism. Ito nga. Mga tips na tuturo natin pang parelax.
03:35.0
Nalalampasan nila. Kasi meron lang trigger. May nangyari lang sa buhay nila.
03:40.0
Yes. Meron naman yung social anxiety disorder. Sa iniisip mo, huhusgahan ka o tatanggihan ka.
03:47.0
O mapapahiya ka sa mga tao.
03:50.0
Maganda itong number 4. Social anxiety disorder. Takot sa tao.
03:55.0
Yung paglabas. Ayaw nung labas ng bahay.
03:58.0
Ayaw makipag-usap. Diba? Baka sabihan ka na pangit o mali.
04:05.0
Makasakit ng damdamin. So magtatago na lang sa loob ng bahay. Social anxiety.
04:11.0
Sabi nga sa Ingles, isip nila, ija-judge sila.
04:17.0
So anyway, lahat po ito.
04:19.0
Pwede nyo i-post kung ano yung mas marami sa inyo. Pero ang titirahin natin ngayon itong panic disorder.
04:26.0
Kasi ito yung talagang madadala ka sa emergency room, mapapasok ka sa hospital eh.
04:31.0
Numingiti lang kami. Tumatawa lang kami. Kasi gusto namin gawing light yung discussion.
04:36.0
Pero actually, marami pong nakakaramdam nito. At alam namin ano yung nararamdaman ninyo.
04:44.0
So kung medyo tumatawa minsan tayo.
04:47.0
Para lang malighten up kayo.
04:49.0
So lahat po ito, nung mga sinabi ko, may dahilan yan. Stress. Na-stress kayo sa buhay.
04:56.0
So ano hanapin ninyo? Ano yung dahilan ng stress nyo? Pwede yung pamilya. Halimbawa nagkahiwalay.
05:03.0
Or namatay. Yan nga ang number one stressor eh. May isang nawala. Yung kabiyak mo.
05:09.0
Or nag-break kayo ng boyfriend mo. Yan. Yan ang mga stress.
05:15.0
Pero may mga pagkakataon din. Halimbawa, alam mo pregnant ka. Ma-stress ka.
05:19.0
O bagong panganak. May bagong baby sa bahay. Alam mo marami kang gagawin. Source of stress din yun.
05:26.0
May mga personal cause din ng stress. Halimbawa nagkasakit ka. Siyempre yung matinding sakit.
05:33.0
Na aksidente. Na heart attack. O kaya yung mga taong hindi makatulog. Yung iba naman ang source ng stress. Yung trabaho. Baka hindi sila makawork gaano dun sa mga katrabaho nila.
05:44.0
At saka yung number one source ng ating stress. Pera. O yung tinatawag na sakit sa bulsa. Yan.
05:52.0
Kasi pag alam mo marami kang utang. Marami kang babayaran. Pera po ang dahilan ng stress.
05:58.0
Okay. So iba ang payo ni Doc Lisa. Iba yung payo. Ang tips ni Doc Lisa simple lang eh. Diba? Mag-taray ka. Mag-sumit ka. Tanggal lang.
06:09.0
Oo. Yan ang style niya.
06:11.0
So kung nararamdaman niya yung style ni Doc Lisa.
06:12.0
So kung nararamdaman niya yung style ni Doc Lisa.
06:14.0
Yung mga stress dahil sa problema, sa bulsa, sa away.
06:18.0
Yun. May tips si Doc Lisa.
06:20.0
Pero yung sa akin, iba.
06:22.0
Yung sa akin, ang dulo, ang puno't dulo ng stress mo ay nasa dugo.
06:32.0
Namamana po yan eh. Nanay mo, tatay mo, nervyosa.
06:36.0
Nervyoso. Buong pamilya, nervyoso. Pati anak mo, mamamana, mahahawa.
06:43.0
Kadalasan lumalabas itong ganitong nervyos.
06:46.0
Kung bata ka pa, hindi mo pa nararamdaman eh.
06:48.0
Mga 10 years old, hindi pa.
06:49.0
Pero pagdating ng mga 18, 19, 20 years old, dyan na lumalabas ito.
06:55.0
Actually ngayon sa teens, medyo early na sila.
06:58.0
Kasi akala natin yung mga bata, madali buhay nila.
07:00.0
Actually hindi, nai-stress sila. Yan po ang sabi ng mga doktor.
07:04.0
Oo. Yung kay Doc Lisa, yung stress may pinaggagalingan.
07:10.0
Yung sa akin, ito pong panic attack.
07:12.0
Walang pinaggagalingan.
07:14.0
Nasa dugo nyo talaga ito.
07:15.0
Tatanungin mo, may stress ka?
07:17.0
Baka meron, baka wala.
07:19.0
Nasa dugo, automatic ito.
07:21.0
Alam ko itong mga nervyos na ito.
07:23.0
Nanay ko, ganito rin dati.
07:25.0
Nanay ko, biglang sabi niya noon, may time daw kinakabahan siya.
07:31.0
Sabi ng doktor sa kanya, siguro 1940s, 1950s.
07:35.0
Makinig ka lang sa mga music.
07:38.0
So, may atake din ng nervyos yung nanay ko.
07:41.0
So, may lahi din.
07:42.0
So, marami sa atin may ganoon.
07:44.0
Ito po ang panic attack.
07:47.0
Ayon sa mga psychiatrist.
07:50.0
Ito ang Psychiatry Bible.
07:54.0
Ito yung pag-diagnose na masasabi may panic attack o wala.
07:59.0
Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder.
08:03.0
Huwag matakot sa mental disorder.
08:05.0
Lahat naman tayo may mental disorder.
08:10.0
Kung meron tayong apat sa 13 symptoms na ito.
08:15.0
Kung meron tayong apat, ibig sabihin meron tayong panic attack.
08:20.0
Kung hindi kayo umabot sa apat, ang tawag dito,
08:23.0
limited panic attack.
08:25.0
Panic na limited symptoms.
08:28.0
Tingnan nyo. Bilang po tayo.
08:30.0
Kung meron kayo nitong apat na ito.
08:32.0
Lahat nito at one time in your life sa atin,
08:36.0
pala ikaw naramdaman nyo.
08:38.0
Itong mga matatapang katulad nito.
08:41.0
Number one symptom.
08:43.0
Pag guma-atake yung panic attack.
08:45.0
Yung atake pala ng panic attack, mga 15 minutes lang yan.
08:50.0
Maglalabas yung katawan mo ng epinephrine.
08:53.0
Sa takot mo, maglalabas yung katawan mo ng isang chemical.
08:56.0
Kakalat sa dugo mo yan.
08:58.0
Automatic sa katawan mo.
08:59.0
Manginginig ka ng mga 15 minutes.
09:03.0
Alam na alam natin ito dati.
09:05.0
Makabog ang dibdib.
09:12.0
Hindi pwede umabot ng four.
09:24.0
Medyo mainginig yung kamay.
09:30.0
Parang hindi makahinga.
09:33.0
Parang kulang yung hangin.
09:35.0
Parang nauupos na kandila.
09:39.0
Kulang ang hininga.
09:44.0
Barado lalang muna.
09:46.0
Parang hindi makalulo pa.
09:48.0
Parang barado ha.
09:52.0
Parang masikip ang dibdib.
09:54.0
Hindi siya masakit.
09:56.0
Parang may masikip pa.
09:59.0
Ganun ang feeling niya.
10:00.0
Parang mayroong something wrong.
10:02.0
May depresya yung dibdib ko.
10:06.0
Yan ang panic disorder to ha.
10:09.0
Abdominal distress.
10:10.0
Yung tiyan parang iba makulo.
10:14.0
Maingay yung tiyan.
10:20.0
Ito talaga yung symptom.
10:21.0
Parang nahihilo na parang matutumba ka.
10:24.0
Yan ang feeling mo.
10:25.0
Parang unsteady ako ha.
10:27.0
Parang hindi ako makalakad ha.
10:29.0
Parang pag pinalakad mo ako,
10:31.0
mamaya mabangga ako.
10:39.0
Ang makakaalam lang Dok Liza itong number nine.
10:42.0
Yung mga kapwa nating may panic attack at one time in their life.
10:47.0
Pero yung pag alam nyo ito, sure ako, alam nyo sinasabi ko.
10:51.0
Sabihin ko na ha.
10:53.0
Feeling of unreality being detached from oneself.
10:59.0
derealization, depersonalization.
11:03.0
Hindi nyo maintindihan.
11:04.0
Ano ibig sabihin nito?
11:05.0
Parang nag-iiba ang mundo.
11:08.0
Parang feeling mo, uy nasa mundo ba ako?
11:11.0
Tunay ba itong kasama ko sa bahay?
11:16.0
Nasa mundo ba tayo?
11:19.0
O parang, parang nag-iiba yung paligid eh.
11:22.0
Parang panaginip na kakaiba.
11:28.0
Parang unreality.
11:30.0
Pag umatake ito, uy parang nawawala ako sa sarili ko ha.
11:33.0
Parang ano ba nangyari?
11:36.0
Ano ba gagawin ko?
11:37.0
May pasok ba ako?
11:39.0
Pag meron kayo nito, panic attack yun.
11:43.0
Pag panic attack, don't worry.
11:44.0
Wala kayong sakit.
11:47.0
Ikaw, naka-feel ka na ba nito?
11:49.0
Actually, may mga nagkakomment.
11:50.0
Parang sabi nila, parang lahat yun meron ako.
11:53.0
Actually, marami pong nakakaramdam nun.
11:56.0
Yung number nine.
11:57.0
Pag nakaramdam kayo ng number nine, yun na yun.
12:00.0
Ikaw, nakaramdam ka nandito ng depersonalization?
12:05.0
Basta marami sa atin.
12:08.0
Ito, matapang to.
12:09.0
Kahit anong mangyari.
12:11.0
Sana ito sa gera.
12:16.0
Pag meron ka nito, panic attack to.
12:18.0
Feeling of losing control or going crazy.
12:22.0
Nawawala ako sa sarili ko.
12:25.0
Parang masisira ang ulo ko.
12:27.0
Parang mababalyo ako.
12:29.0
Parang wala na akong control sa gawain ko.
12:32.0
Hindi ko na alam kung magbabato ako.
12:37.0
Yan ang panic attack.
12:41.0
Kaya napapasok sa emergency room.
12:43.0
Feeling of dying.
12:45.0
Parang mamamatay na.
12:46.0
Ay, Dok. Ito na. Mamamatay na ako.
12:49.0
Lahat ng symptoms ito. Katapusan ko na ba ito?
12:53.0
Mamaya may good news ako kung meron kayo lahat nito.
12:56.0
Meron akong good news sa iyo.
12:59.0
Number eleven. Fear of dying.
13:03.0
Four points is panic attack ha.
13:05.0
Paglampas ng four eh ano.
13:07.0
Bigyan ko kayo ng bonus.
13:12.0
Manhid. Kamay. Paa.
13:18.0
And number thirteen.
13:20.0
Parang chilling or hot flashes.
13:23.0
Parang nanlalamig.
13:24.0
At parang basa yung katawan mo.
13:26.0
Parang nangingimay.
13:29.0
Kasi hindi niya alam eh.
13:33.0
So yan ang thirteen symptoms.
13:35.0
So comment lang po.
13:36.0
Ilan dito meron kayo?
13:38.0
Pero ang matindi dito.
13:40.0
Yung feeling of unreality.
13:42.0
Parang nawawala sa mundo.
13:44.0
Feeling of going crazy.
13:46.0
Parang mababalyo.
13:48.0
Parang mamamatay na.
13:50.0
Kung may apat kayo nito.
13:51.0
Panic attack yan.
13:53.0
Ano ang good news sa panic attack?
13:56.0
Pag nagpa panic attack ka.
13:58.0
Meron pa akong mga dagdag symptoms dito.
14:00.0
Palagay ko alam nyo.
14:04.0
Alam nyo anong ginagawa nila kadalasan?
14:07.0
Tatawagin nila yung mahal sa buhay.
14:14.0
Mag-iiyak na sila.
14:16.0
Ah mamatay na ako.
14:19.0
Ito na ibibiling ko sa'yo.
14:21.0
Ito yung gamit ko.
14:22.0
Eh kung may binihiling sa'yo.
14:24.0
Kunin mo na lang yung gamit.
14:26.0
Pag gano'n ng dialogue.
14:29.0
Panic attack na yun.
14:30.0
So kung meron taong ganitong.
14:32.0
Pag may pasyente yung ganito.
14:35.0
Huwag kayo mag-worry.
14:42.0
50% may nervyous eh.
14:43.0
Pero yung ganitong atake.
14:46.0
May lahi ba sa pamilya nito?
14:51.0
At ang panic attack.
14:52.0
Mabilis lang po ma-diagnose.
14:55.0
Nauhulaan ko siya eh.
14:56.0
Alam mo pa paano?
15:01.0
Alam ko yung muka.
15:02.0
Alam ko kung sanay kayo.
15:03.0
Alam ko yung muka ng panic eh.
15:05.0
Para siyang tulala.
15:08.0
Nawala sa sarili.
15:12.0
Parang unsteady eh.
15:13.0
Paano mo ba ma-describe yun?
15:15.0
Yung muka ng panic.
15:19.0
Alam mong kabado siya.
15:22.0
May takot siya talaga.
15:24.0
So anong good news?
15:26.0
Anong good news kung meron kang panic attack?
15:27.0
Ang good news dito.
15:29.0
Karamihan na may panic attack or anxiety attack.
15:37.0
Wala silang sakit.
15:38.0
Anong ibig sabihin walang sakit?
15:40.0
Walang sakit sa puso.
15:45.0
Anong sakit nila?
15:48.0
Bakit naka-nervous?
15:49.0
Eh naman na sa ano eh.
15:50.0
Naman na sa magulang.
15:53.0
Pero malalampasan mo yan.
15:54.0
Malalampasan mo to.
15:57.0
Karamihan sa kanila.
15:59.0
Pag pinablood test mo normal.
16:04.0
Balik-balik sa ER yung mga yan.
16:05.0
Yung pong nakakaramdam.
16:06.0
Balik nang balik sa emergency room.
16:09.0
Walang nararamdaman.
16:11.0
So kung ilang beses nang nagbalik-balik.
16:12.0
At walang nakitang findings.
16:14.0
Malamang may panic attack.
16:17.0
So yun ang good news dito.
16:19.0
Kung meron kayo nito.
16:20.0
Wala kayong sakit.
16:23.0
Wala namang 100%.
16:26.0
At yung mga may panic attack.
16:28.0
May good news pa ako sa inyo.
16:30.0
Ang good news sa inyo.
16:31.0
Yung mga may nervyos.
16:35.0
Eh takot nga sa lahat eh.
16:38.0
Takot ka manigarilyo.
16:39.0
Takot ka kumain ng taba.
16:41.0
Takot ka mabangga ng kotse.
16:44.0
Takot ka mahulog sa bangil.
16:49.0
Maingat sa pagkain.
16:54.0
Ang mas delikado pang magkasakit Dok Liza.
16:58.0
Yung walang nararamdaman eh.
17:05.0
Sige kain sa labas.
17:07.0
Yung walang nararamdaman.
17:09.0
Yan ang may diabetes.
17:10.0
Yan ang may high blood.
17:13.0
So kung meron kayong ganitong symptoms.
17:17.0
Ako mo namang magti-tips ha.
17:18.0
Yung mga sanay dito.
17:20.0
Ang unang gagawin nyo.
17:22.0
Naramdaman nyo ito.
17:26.0
Unang gagawin nyo ay.
17:27.0
Wala kayong gagawin.
17:29.0
Upo lang kayo sa kwarto.
17:36.0
Walang tatawagan.
17:37.0
Hindi magpapaalam.
17:39.0
Hindi mag-iiyak-iyak.
17:45.0
Maghintay ka lang ng 15 minutes.
17:47.0
After 15 minutes.
17:48.0
Mauubos na yung lumabas na epinephrine sa katawan mo.
17:51.0
Pagpapawisan ka na.
17:52.0
Pagpapawisan ka na ng malapot.
17:54.0
At parang manghihina ka afterwards.
18:00.0
Okay lang naman eh.
18:03.0
Masaya ka na ulit.
18:04.0
Huwag mo lang pansinin yun.
18:06.0
So huwag kang gagawa ng mali.
18:10.0
Kung meron kang matatawagang makakarelax sa'yo.
18:14.0
Kunyari tinawagan ko.
18:18.0
Meron nagpapanik dito.
18:22.0
Maupo lang sa isang tabi.
18:23.0
Makinig kayo dito sa ganito kataray.
18:27.0
At pagtuunan ng pansin yung paghinga ninyo.
18:30.0
So ganun yung malalagpasan yan.
18:32.0
Tapos isipin mo na ikaw ay ligtas doon sa inuupuan mo.
18:37.0
Ilagay mo na sa isipan mo.
18:38.0
Ah ligtas ako dito.
18:40.0
So gawin mo naman yung mabagal na paghinga.
18:45.0
Kasi ang problema nga.
18:47.0
Isa rin yung problema.
18:48.0
Yung hyperventilation.
18:52.0
Hinga ka na hinga ng malalim.
18:54.0
Kaka hyperventilate.
18:56.0
Sobra daming oxygen.
18:58.0
Babagsak yung carbon dioxide.
19:00.0
Hindi po maganda.
19:01.0
Ang mangyayari nyan.
19:03.0
Bagsak yung carbon dioxide.
19:05.0
Mamamanhid yung kamay.
19:07.0
Mamamanhid yung labi.
19:10.0
Hindi mo to pipigilan.
19:11.0
Maggaganito ang kamay.
19:13.0
Maggaganyan siya.
19:14.0
Parang siyang robot.
19:16.0
Ninigas gaganyan.
19:17.0
Hindi na magalaw.
19:20.0
Nakahiga na lang.
19:23.0
Panic attack yun.
19:24.0
So, bigyan mo lang ng mga brown bag.
19:27.0
Yung nakatakip dito.
19:29.0
O bigyan lang natin ng mga gamot.
19:31.0
Na parang mga volume.
19:35.0
Yung kakalma na siya.
19:36.0
Mamaya mawawala na yun.
19:41.0
Maupo sa isang lugar.
19:43.0
So, ang paghinga.
19:45.0
Ganito gagawin nyo ha.
19:46.0
Mabagal na hinga.
19:48.0
Mabagal na hinga.
19:50.0
Malalim pero mabagal.
19:51.0
Kasi ang problema nga, ang bilis eh.
20:03.0
Ano ba ang technique ko?
20:05.0
Para mas malakas.
20:06.0
Papalakihan na siya.
20:21.0
Huwag mo na hinga.
20:30.0
Kung kaya mo ten seconds.
20:34.0
Pag pinabagal mo yan.
20:35.0
Babagal yung heart rate.
20:37.0
Babagal ang pati blood pressure.
20:42.0
Hayaan mo siya kumakabog.
20:43.0
Kumabog siya lang kumabog.
20:44.0
Hindi naman hihinto yan eh.
20:46.0
Kakabog lang hihinto eh.
20:54.0
That's one technique.
21:00.0
Paraan para mabawasan ng nerbiyosa, no?
21:05.0
Ngayon, meron pa tayong mga iba.
21:07.0
Pwede na ba akong pumunta doon sa iba?
21:10.0
Maraming pa akong technique.
21:12.0
Unahin mo munay sa'yo.
21:15.0
Maraming technique eh.
21:20.0
Nasanay ka na eh.
21:22.0
Iba-ibang tao eh.
21:23.0
Paano mo malalaman mo parating na yan eh?
21:26.0
Parang mawawala na sa sarili.
21:29.0
Parang may tumutunog-tunog sa tenga.
21:34.0
Sabi mo, tumataas na yung chemical eh.
21:37.0
So, oras na feeling mo parating na yung panic.
21:40.0
Kadalasan, baka minsan na-stress ka.
21:42.0
Binigyan ka ng boss mo.
21:44.0
Tapusin mo itong sampung project.
21:46.0
Sa loob ng isang linggo.
21:48.0
Kundi sasanti ka.
21:51.0
So, pag ganyan, mag ano ka muna.
21:54.0
Sabi mo, wala mo na.
21:57.0
Wala kang gagawin.
21:58.0
Hihiga ka lang ng isang araw.
22:00.0
Wala kang gagawin.
22:01.0
Wala kang iisipin.
22:08.0
Tapos, pwedeng upo lang.
22:11.0
Gusto mo nakahiga.
22:13.0
At relax lang sa paghinga.
22:15.0
Isang technique ng panic.
22:17.0
Pangalis ng panic attack.
22:20.0
Abang ko, kung alam nyo ito.
22:22.0
Wala ito sa libro, Dok Liza.
22:25.0
Sa experience natin sa mga pasyente.
22:29.0
Kumausap kayo nang hindi nyo kilala.
22:36.0
Hindi mo siya kakilala.
22:39.0
Pag inabot kayo sa labas.
22:43.0
Kasi wala kang makakausap at that time.
22:44.0
O sino lang yung kaharap mo.
22:46.0
Alam mo anong technique doon?
22:48.0
Pag kumausap ka ng taong hindi mo kakilala.
22:51.0
Hindi ka naman babatukan.
22:54.0
Pero ang point is.
22:55.0
Nadidistract mo yung utak mo.
22:58.0
Yung utak mo kasi sinasabi niya.
23:00.0
Ay, mamatay na ako.
23:02.0
Tapos, miglang may kinausap ka.
23:07.0
Anong kailangan mo?
23:08.0
Nagtatanong ka ba?
23:09.0
So, madidistract yung utak mo.
23:11.0
Imbis na hundred percent panic.
23:13.0
Kinakausap mo na siya eh.
23:17.0
Nawawala ka doon sa nervyos.
23:20.0
Sino itong kausap ko?
23:23.0
So, meron na siyang sasabihin paksa.
23:27.0
Papunta ng divisorya.
23:29.0
So, pagkausap mo sa kanya.
23:31.0
After one, two minutes.
23:33.0
Mawawala yung panic mo.
23:35.0
Kaya yung mga tao.
23:36.0
Minsan nakikita ko yung usap ng usap sa iba na hindi nila kakilala.
23:40.0
Nagpapanik yun eh.
23:42.0
Nagpapanik yun eh.
23:43.0
Yun ang strategy nila para mawawala.
23:46.0
Another technique is mag-focus ka lang sa isang bagay.
23:52.0
Mag-focus ka lang.
23:54.0
Pwede mag-focus ka doon sa paghinga mo.
24:02.0
Mag-focus ka sa ibang bagay.
24:03.0
Amoy-amoyin yung apple.
24:04.0
O, tingnan nyo yung aso mo.
24:11.0
O, ito ang ganda.
24:12.0
Mag-focus ka lang muna sa ibang bagay.
24:16.0
Ipa-relax yung mga muscles.
24:28.0
Kung medyo masakit katawan.
24:29.0
Konting galaw-galaw.
24:30.0
Gawin nyo yung mga exercise ko.
24:34.0
Pwede konting ganun.
24:35.0
Para lang malihis.
24:36.0
Ang ganda yung sinabi ng isang nagko-comment.
24:41.0
Tumawag ka sa taong kalmado.
24:45.0
Huwag kang tumawag sa taong may nervyos.
24:47.0
Eh, may nervyos ka na.
24:48.0
Tatawag ka sa may nervyos.
24:50.0
Tumawag ka doon sa talagang kalmado.
24:52.0
Kaya kung may tumatawag sa inyong kaibigan.
24:54.0
Kung sabi nyo na.
24:55.0
Baka nagpa-panic eh.
24:58.0
Mag-isip ng masayang lugar o masayang bagay.
25:03.0
Pwede kang mag-isip ng mga lumang bagay.
25:13.0
Usually yung mga kulay-berde.
25:17.0
Yung green ang paningin.
25:19.0
Yung mga mag-green na lugar.
25:20.0
Nakaka-relax yun.
25:22.0
At pwede rin naman ito.
25:24.0
Pwede rin naman uminom ng mga benzodiazepine.
25:28.0
Ito yung mga gamot.
25:30.0
Kaya lang mahirap bilhin itong mga gamot eh.
25:32.0
Ito yung mga ending in lam.
25:40.0
Efective naman itong mga tableta.
25:42.0
Kaya lang mahirap bilhin.
25:44.0
May S2 license eh.
25:46.0
Hindi lahat makakabili.
25:50.0
Siya nakaka-addict.
25:51.0
Binibigay siya mga 3 times a day.
25:53.0
Pamparelax lang yun eh.
25:55.0
Kung talagang sobra yung atake.
25:57.0
Pwede kayo humingi sa doktor nyo.
26:00.0
Sa akin mas maganda yung mga Lexotan eh.
26:03.0
Half tablet lang.
26:05.0
Sabi ko nga sa kanila eh.
26:06.0
Pag ininom mo itong tableta.
26:08.0
Kung 4 ang problema mo.
26:09.0
Ang problema mong iniisip.
26:10.0
Pag ininom mo ito.
26:12.0
May problema ka pa rin.
26:13.0
Pero dalawa na lang ang problema mo.
26:16.0
Kakalma ka siguro mga 6 hours.
26:20.0
Hindi naman nakaka-antok.
26:23.0
Pero kung wala ka nito.
26:24.0
Di inom na lang tayo ng.
26:25.0
Kain ka ng saging.
26:27.0
Inom ka ng mga juice.
26:29.0
Mga fruit juices.
26:31.0
Pwede na rin yun.
26:37.0
Isa pang technique.
26:38.0
Na wala sa libro.
26:41.0
Style lang ito ni Doc Willie and Lisa.
26:45.0
Pag isang tao nagpa-panic.
26:47.0
Baga sa utak natin.
26:49.0
Parang nalilihis tayo sa maling isipan.
26:53.0
Yung utak natin napupunta sa maling daan.
26:56.0
Kailangan ibalik mo siya.
26:57.0
Kung baga sa kotse.
27:00.0
Anong klaseng naligaw yung pag-iisip?
27:05.0
Hindi na ako gagaling.
27:06.0
Kawawa yung mga anak ko.
27:08.0
Kawawa yung ganyan.
27:09.0
Pag gano'n pinasok mo sa isip mo.
27:12.0
Magpapaalam ka sa anak mo.
27:14.0
Mapapauwi ka mula sa abroad.
27:17.0
Sayang naman ang trabaho mo.
27:18.0
Ganda-ganda ng trabaho sa abroad.
27:20.0
Sarap na pagkaido.
27:22.0
Uuwi ka dito kasi panic attack lang.
27:25.0
Kung panic attack.
27:26.0
Huwag nalang umuwi.
27:28.0
Baka lalo ka mag-panic dito.
27:32.0
So yung utak mo namamali ng daan.
27:34.0
Namamali ng daan.
27:35.0
Minsan nag-overreact ka ng kontrol.
27:37.0
Nang konting depresya lang.
27:39.0
Ay ganito gagawin ko.
27:40.0
Iinom ako nitong supplement.
27:42.0
Iinom ako nitong vitamin.
27:45.0
Ang dami na ininom.
27:48.0
Lalo ka pa nagkasakit.
27:49.0
Sabi ko, walang gagawin.
27:52.0
Rutas, gulay, isda lang.
27:56.0
At pag namamali nga yung utak natin sa maling daan.
27:59.0
Kailangan ibabalik mo sa tamang daan.
28:02.0
Paano mo ibabalik?
28:04.0
Itong video natin.
28:05.0
Pampabalik to sa tamang daan.
28:08.0
At sinasabi ko sa inyo.
28:09.0
Tandaan mo yung sabi ni Doc Willie at ni Doc Lisa.
28:12.0
Ang taong may panik, 90%, 95%, walang sakit.
28:18.0
Taong may panik, mas mahaba ang buhay.
28:21.0
Taong may panik, malayo sa sakit.
28:24.0
Kasi sobra kayong takot.
28:26.0
Takot kayo sa sakit.
28:27.0
Pinapanood nyo lahat ng health tips natin.
28:30.0
Lahat sinusunod nyo.
28:31.0
Hindi kayo magkakasakit.
28:33.0
Maingat sa pagkain.
28:34.0
Maingat sa bisyo.
28:37.0
Kaya nga sila mas...
28:38.0
Pero isip nyo, hindi.
28:40.0
So, yun ang advantage ng may panic attack.
28:44.0
Ididiretso at iisipin mo.
28:47.0
Sabi ni Doc, wala naman akong sakit.
28:49.0
Sabi naman niya, hindi naman malala ito.
28:51.0
Sa blood test, wala naman.
28:53.0
Huwag mo naisipin yung masama.
28:56.0
So, ito yung mga tips natin para maiwasan ang panic attack.
29:01.0
Tanggal na ba yung panic nyo?
29:06.0
Ito yung turuan pa natin kayo.
29:07.0
Paano kayo maging resilient?
29:11.0
Pero hindi bibigay.
29:13.0
So, ibig sabihin, nakalampas na kayo sa panic attack.
29:16.0
Ginamit yung mga strategy natin na mag-iisip.
29:22.0
Ngayon, pagkalmado ka na.
29:24.0
Actually, alam nyo pa.
29:25.0
Meron pa ako saan technique eh.
29:27.0
Ito, mga malalalim na technique to.
29:29.0
Kung kailan kang panic na panic ah.
29:33.0
Gawa tayo ng level 1 to 10.
29:35.0
Ang 10, super panic.
29:36.0
Talagang magpapaalam na sa mundo.
29:40.0
Ang 1, walang panic.
29:43.0
So, pag ang panic nyo, level 10.
29:47.0
Talagang sobrang nanginig.
29:49.0
Alam nyo anong mangyayari?
29:51.0
Pag kumalma kayo, after 30 minutes, magugulat kayo.
29:55.0
Yung level 10 na yun, meron ka lang makakausap na isa.
29:59.0
Isang click lang, yung level 10 mo bagsak sa level 2.
30:04.0
Ibig sabihin, kalmado ka agad.
30:06.0
Parang, wow, ang sarap.
30:10.0
Mabilis lang siya bumaba.
30:13.0
Kala mo lang level 10 ka.
30:16.0
Siguro, walang magawa sa buhay.
30:18.0
Gusto mo lang magpa-stress-stress, kunwari.
30:23.0
Mabilis lang siya bumagsak.
30:24.0
Mabilis siya kumalma.
30:26.0
Mabilis siya umayos ang buhay.
30:29.0
Kaya, huwag masyadong.
30:30.0
Huwag daanin sa alak ha.
30:33.0
Walang alak sa panic.
30:34.0
Diyan tayo masisira.
30:37.0
Pag binisyo mo, alak, sigarilyo, mga droga lahat.
30:42.0
Huwag mo gamitan ng mga kung ano-ano.
30:45.0
Sarili lang chemical lumabas.
30:48.0
Epinephrine, kaya nagpanik.
30:50.0
Sarili din natin ibababa.
30:52.0
Meron tayong mga endorphins na pamparelax.
30:55.0
Paano lalabas yung happy hormones?
30:57.0
Ito ang mga tips natin.
31:00.0
So, mabilis lang yan.
31:01.0
Sana nakalma natin sila.
31:02.0
Dok Liza, ito pang long term.
31:04.0
Paano maging resilient?
31:06.0
So, paano tayo magsusway pero hindi bibigay?
31:10.0
Ibig sabihin, hindi mababali.
31:11.0
So, number one, pagyamanin yung relasyon natin ha.
31:15.0
Yung mga relationship sa mga mahal sa buhay.
31:18.0
So, dito pumapasok yung family support.
31:21.0
So, tayo naman pong mga kapamilya, eh dapat isuporta natin.
31:27.0
Kung alam natin yung kapatid natin ay merong panic attack o may nerbyo.
31:31.0
So, kakausapin sila palagi.
31:34.0
Number two, positibong pananaw.
31:37.0
O yung bagay na magpapasaya sa iyo o magpaparelax sa iyo, isipin mo.
31:42.0
Halimbawa nga yung mga berdeng tanawin.
31:45.0
Number three, matuto o itama mula sa inyong experience o karanasan o pagkakamali.
31:51.0
Kasi alam nyo minsan nagkamali kayo, eh.
31:53.0
Yun yung nagkakos ng stress ninyo.
31:57.0
Nung anxiety ninyo.
32:00.0
Nung nervyos nyo.
32:02.0
So, kung natuto na kayo dun sa pagkakamali.
32:04.0
Halimbawa, nangutang kayo ng pagkadami-dami at sinisingil na kayo palagi.
32:09.0
So, huwag na natin ulitin.
32:11.0
Ibahin na natin yung antas ng lifestyle natin.
32:14.0
Meron akong tips dito sa pagkakamali.
32:17.0
Lahat ng nakikinig sa atin na wala pang 18 years old.
32:22.0
Nasa skwelahan, grade school, high school, wala pang 18 years old.
32:25.0
Kahit anong ginawa ninyo.
32:27.0
Kahit pinagtawanan kayo sa school.
32:30.0
Dumumi kayo sa klase.
32:35.0
Pinagtawanan kayo ng teacher.
32:39.0
Kahit anong problema mo sa school.
32:43.0
Makakalimutan nila lahat yan.
32:45.0
Walang kabagay-bagay lahat yung mga iniisip nyo.
32:48.0
Ang pinapanin ko, napahiya.
32:55.0
40 years from now, hindi na nila maalala yan.
33:00.0
Ito bang pangyayari sa buhay ko after 20 years in the future?
33:05.0
May halaga pa ba?
33:07.0
May halaga pa ba yung napahiya ako dito?
33:15.0
Maging matapang o maging matatag.
33:18.0
Tapos number five.
33:19.0
Hanapin nyo yung magandang katangian ninyo.
33:22.0
Kung matulungin kayo.
33:26.0
Kung matulungin kayo.
33:27.0
Mas gamitin nyo yun.
33:28.0
Mas ilabas ninyo yun.
33:32.0
Mahalin at alagaan ang sarili.
33:35.0
Anong ibig sabihin?
33:36.0
Aba eh kailangan mag-exercise tayo.
33:39.0
Kumain tayo ng mga healthy.
33:43.0
Baka sa mga kitlikod mo.
33:47.0
Kailangan natin healthy foods para hindi tayo magkakasakit.
33:49.0
Puro regalo itong mga saging na green.
33:54.0
Saging pamparelax.
33:57.0
Anong saging araw-araw?
34:01.0
Yung iba kung marunong ng meditation.
34:04.0
Nakakatulong yan.
34:05.0
Magfollow sa atin ng mga health tips.
34:12.0
Magkaroon ng layunin sa buhay.
34:14.0
So kailangan may purpose in life tayo.
34:16.0
Pwede tayong mag-volunteer.
34:18.0
Pwede tayong maging bumbero, bumbera.
34:22.0
Mag-volunteer tayo.
34:23.0
O yung mga volunteer work sa simbahan.
34:26.0
Doon sa mga bahay ampunan.
34:31.0
So pag nakita mo yung taong mas may sakit sa iyo.
34:34.0
Mas malala ang sakit.
34:36.0
Mawawala yung stress mo.
34:40.0
Mawawala yung sakit mo sa paa kung nakakita ka ng puto lang paa.
34:45.0
Diba? Parang ganun yun.
34:47.0
Yung pag-worry ninyo.
34:50.0
Lagyan nyo lang ng oras.
34:53.0
Hindi buong araw nag-worry kayo.
34:56.0
May oras kayo para sa mga hobby ninyo.
34:59.0
Yung mga ibang gawain.
35:00.0
May oras kayo para sa walking ninyo.
35:02.0
O doon sa exercise ninyo.
35:04.0
May oras kayo sa pakikinig ng music.
35:07.0
Tapos kung mahilig kayong manahe.
35:13.0
Painting. Lahat yan.
35:14.0
Bigyan nyo ng oras para hindi buong araw.
35:17.0
Kailan may ginagawa?
35:18.0
May technique yan eh.
35:20.0
Palagyan natin may isang bagay na sobra sakit sa ulo mo.
35:24.0
Anak mo nabuntis.
35:31.0
Ang daming problema.
35:32.0
Anong gagawin ko?
35:33.0
Ang gagawin nyo ganito.
35:34.0
Yung problema hindi ko iisipin ngayong gabi.
35:37.0
Iisipin ko ang problema bukas.
35:40.0
Alas 10 ng umaga.
35:43.0
Sabihin mo sa sarili mo.
35:46.0
Doon ko iisipin ang problema.
35:51.0
Kasi pinasa mo na next day eh.
35:52.0
So yung pag-aalala.
35:53.0
Lagyan mo lang ng oras.
35:56.0
Huwag yung buong araw.
35:59.0
Hindi ka na nakatulog.
36:03.0
Tapos maging matipid tayo sa pera.
36:05.0
Kasi kadalasan nga ito yung source ng stress natin.
36:09.0
So dapat maging matipid.
36:11.0
Tamang paggastos lang.
36:13.0
Maglinis ng bahay.
36:14.0
Kailangan walang maraming kalat.
36:18.0
I-count nyo yung blessings nyo.
36:20.0
Kasi pag nakita mo yung magagandang bagay na
36:22.0
nangyari sa inyo,
36:24.0
mawawala yung lungkot ninyo at yung stress ninyo.
36:28.0
Yung pag-aalaga ng pet o ng hayop,
36:32.0
nakakatulong din.
36:33.0
O pwede kayo mag-volunteer sa mga alag.
36:36.0
Kasi parang nag-aalaga ka rin ng isang baby doon.
36:39.0
So kung ayaw mo yung nakatigil sa'yo,
36:41.0
pwede naman volunteer ka doon sa
36:43.0
mga kung saan inaalagaan yung mga hayop.
36:46.0
So yung pets nakakatulong din.
36:49.0
Final tips ko, Dok Liza.
36:51.0
Mas maganda po kung positibo tayo.
36:54.0
Hindi lang sa pagsasalita sa ibang tao.
36:57.0
Kahit dito sa social media.
36:59.0
Sa Facebook, sa YouTube, sa Instagram, Twitter.
37:02.0
Wala naman masama eh.
37:03.0
Kahit di mo type yung kaibigan mo,
37:05.0
i-like mo na, i-love mo na.
37:08.0
Kesa i-angry mo yung kaibigan mo.
37:11.0
Mag-iisip-isip ka pa.
37:12.0
Ako, babalikan ako nito.
37:13.0
Susugurin ako nito.
37:15.0
Wala naman mawawala eh.
37:17.0
Yun ang trip niya eh.
37:19.0
Walang basagan ng trip.
37:20.0
Di i-like mo na eh.
37:21.0
Love mo na sabi mo.
37:25.0
Wala naman masama.
37:26.0
Walang mawawala sa'yo kung maganda ang pakikitungo mo.
37:30.0
Salamat sa mga like, sa mga love.
37:33.0
Kesa magbabash ka.
37:35.0
Pag nagbash, wala eh.
37:37.0
Hindi mo naman kilala yung tao.
37:40.0
Maiksilang naman ang buhay, di ba?
37:42.0
Ang symptoms mo nga ay
37:44.0
ang symptoms nga natin yung
37:46.0
nawawala sa sarili,
37:48.0
tapos na yung buhay, di ba?
37:49.0
Ba't pa tayo mag-iiwan ng nagbabash?
37:51.0
At last ng tip natin,
37:53.0
count your blessings.
37:57.0
walang kwenta buhay ko.
38:00.0
Kailangan matapos na itong buhay ko.
38:03.0
Di ba? Yung iba nga nagpapakamatay.
38:06.0
Magdi-divorce ako.
38:08.0
Kumuha kayo isang papel.
38:11.0
Ano ito? May patatas ito.
38:13.0
Kumuha kayo isang papel.
38:15.0
Isulat nyo sa isang page
38:17.0
lahat ng blessings ninyo.
38:21.0
Wala akong masusulat.
38:26.0
Nasunog na ba yung bahay nyo?
38:28.0
Hindi pa naman nasusunog.
38:32.0
Bahay hindi pa nasusunog.
38:34.0
Hindi pa ako nasunugan.
38:39.0
Inibalayan ka na ba ng misis mo?
38:42.0
Ng lalaki? Ng babae?
38:46.0
Misis na hindi ng lalaki,
38:48.0
ng babae loyal sa akin.
38:52.0
Ano? May taning na ba ang buhay?
38:57.0
Wala. Okay naman ako.
38:58.0
Anong may taning?
38:59.0
Malakas ako ngayon.
39:02.0
Malakas ang katawan.
39:11.0
Okay ang healthy kayo.
39:13.0
Okay yung mga anak.
39:14.0
Ang dami mo ng blessings eh.
39:16.0
One to four na yan.
39:17.0
Makupuno na natin eh.
39:18.0
Bakit ka malulungkot?
39:21.0
So, namali lang kayo ng pag-iisip.
39:23.0
Na-focus kayo siguro.
39:25.0
Nalugi ka ng limang lipo.
39:27.0
Masama na loob mo.
39:30.0
Ang daming blessings.
39:32.0
Ang daming blessings.
39:33.0
Salamat sa pag-remind si Dok Liza Damabait.
39:36.0
Maraming blessings.
39:37.0
Pag lagi mo nakikita, hindi mo na napapansin eh.
39:41.0
Final tips Dok Liza.
39:43.0
Okay. Sana sa mga sinabi namin,
39:45.0
nabawasan ang inyo.
39:46.0
Bawasan ang inyong nervyos.
39:49.0
Mawala ang stress.
39:50.0
At paano maging resilient?
39:52.0
Para tayong punong kawayan eh.
39:56.0
Kaya sumayaw sa unos ng buhay.
39:58.0
Ang stress daw nila walang load para panoorin ang video ni Dok.
40:04.0
Pag darasal natin, gagawa tayo ng paraan sa libring internet.
40:08.0
Sana lahat ng barangay may libring internet.
40:10.0
Dapat lahat may libring wifi.
40:13.0
Para doon kukunta.
40:15.0
Magkakataon ng internet.
40:18.0
Maaabot na yung libo-libong video at tips natin.
