01:00.0
Ako ang panganay sa aming limang magkakapatid.
01:06.5
Laki kami sa hirap.
01:08.6
Kuminsan pa nga ay hindi kami nakakakain ng tatlong beses sa isang araw.
01:14.0
Swerte na lang kung makakatikim kami ng masarap na ulam sa isang buwan.
01:19.4
Pagkakatanda ko pa nga,
01:21.3
may isang beses ay hindi ko naranasang ipagdiwang ang kaarawan ko
01:24.9
at ng mga kapatid ko.
01:28.9
Paano ba naman kasi?
01:30.0
Walang maayos na trabaho ang aking ina.
01:33.0
Nagiging labandera ito sa mga kababaryo namin at karating lugar
01:38.0
sa kadahilan nang wala itong tinapos kahit elementarya man lamang.
01:43.0
Hirap pa nga siyang isulat ang sariling pangalan at
01:47.0
nagkakanda baon-baon na rin kami ng utang
01:49.0
para lang matustusan niya ang pangangailangan ng aming pamilya.
01:54.0
Tumatanggap lamang siya ng labahin mula sa mga kapitbahay.
01:58.0
At kung wala na siya,
01:59.5
at kung wala magpapalabah,
02:01.5
walang kapera-pera.
02:06.5
walang ibang ginawa kundi ang malulong sa kanyang bisyo.
02:10.5
Parate itong umuuwing lasing at kung minsan pa ay sinasaktan niya ang aking ina.
02:16.5
Lang sa ganon ay magbigay ito ng pera sa kanya para
02:19.5
may pambili siya ng alak na ipapalaklak niya naman sa mga gaya niyang walang ibang ginawa sa buhay,
02:26.5
kundi yung maging pabigat.
02:29.5
Awang-awa ako sa kalagayan ng pamumuhay namin nun.
02:33.5
Kaya naman itinatako sa isipan ko na kailangan kong makapagtapos ng pag-aaral
02:39.5
dahil yun lamang ang susing alam ko na magliligtas sa amin sa kahirapan.
02:46.5
nasasaktan ako tuwing minamaliit kami ng mga taong nakapaligid sa amin,
02:51.5
lalo na kapag sinasabing walang pinag-aaralan ng aking ina.
02:55.5
Kaya naman disidido talaga ako makapagtapos
02:57.5
para man lang may maipagmalaki ako sa mga ito.
03:01.5
Sa hirap ng sitwasyon namin,
03:04.5
napagpasyahan kong tanggapin ang alok ng kapatid ng aking ina na ipagpatuloy ang pag-aaral ko sa lugar nito,
03:12.5
sa lugar ng Iloilo.
03:15.5
Wala na kasing kakayahan pa mga magulang ko na tostosan pa ang pag-aaral ko ng kolehyo
03:20.5
dahil may mga nakababata pa akong kapatid na nag-aaral din nun.
03:25.5
Bagamat masakit man na mawalay sa pamilya,
03:29.5
tinatagan ko ang loob ko para makapag-aaral para sa kinabukasan namin
03:34.5
at maiahon sa kahirapan ng pamilya namin nun.
03:38.5
Gustong gusto ko din talaga ng mga panahon yun na makapagpatuloy sa pag-aaral
03:42.5
at palagi kong iniiyakan ang aking ama na payagan ako.
03:46.5
Gusto kasi nitong magtrabaho na lamang ako para kumita ng pera.
03:51.5
Labag yun sa loob ko.
03:53.5
Kaya naman laking kasama ako.
03:54.5
Kaya naman laking tuwa ako nang mag-presenta ang team kong tutustosan niyang pag-aaral ko nun.
04:00.5
Wala naman nagawa pa ang aking ama natin ah.
04:03.5
Pumayag namang ito sa disisyon ni tiyang Martha.
04:09.5
Matapos akong makapag-impake ay iniatid ako ng pamilya ko sa sakayen ng bus patungo sa lugar ng team ko,
04:15.5
, maliban na lamang sa aking ama dahil parang wala naman na itong pakialam pagkatapos nun.
04:19.5
maliban na lamang sa aking ama dahil parang wala naman na itong pakialam bagkatapos nun.
04:21.5
Maliban na lamang sa aking ama dahil parang wala naman na itong pakialam bagkatapos nun.
04:22.5
Matapos magpalitan ang yakap ng aking ina at mga kapatid
04:27.1
Sumakay na ako ng basnon
04:30.0
Bago pa man ako tuluyang sumakay ay may isinuot na kwintas sa akin ng aking ina
04:36.7
Pakainatan ko umano ito at huwag na huwag kong tatanggalin sa katawan ko
04:41.8
Magiging gabay at tagapagligtas ko umano ang kwintas na yon
04:48.8
Itago mo lang yan sa damit mo anak
04:50.4
Huwag mong ipapaalam kahit kanino ha
04:53.4
Mag-iingat ka parate
04:58.0
Mula laguna, bumiyay akong mag-isa patungong Iloilo
05:04.4
Kahit na mag-isa ay hindi naman ako nabahala nun
05:08.5
Nasasabik pa nga akong makarating kaagad sa lugar na kinatitira ng tiyahin ko
05:16.2
Nang tingnan ko ang kwintas na isinuot sa akin ng aking ina
05:19.3
Nakita kong gawa ito sa pilak
05:22.7
Kasing liit lamang din ito ng 25 centavos
05:27.0
Meron parang mata sa gitna
05:30.1
Hindi ko alam na meron palang ganong kwintas ang aking ina at siguro
05:35.0
Minanan niya pa ito sa ninuno niya dahil sa bakas na bakas ang kalumaan nun
05:40.5
Gaya ng ibinilin ni ina ay itinago ko na lamang yon sa ilalim ng damit ko
05:47.8
Makalipas sa mahabang pagdiyak
05:49.3
Nakarating na din ako ng Iloilo
05:52.5
Dali-dali kong hinanap ang adres na ibinigay sa akin ng aking ina
05:57.5
At natuntun ko na managal ang baryong kinatitira ni Tia Marta
06:01.3
Mabilis ko lang din namang nahanap ang bahay ng tiyahin ko at hindi ako nahirapan
06:06.8
Doon ko lamang din na pagalamang kilala ang tiyahin ko sa kanilang baryo dahil may negosyo ito ron
06:17.2
Nang marating ko ang tahanan ng tiyahin
06:19.3
Ay malugod naman niya akong sinalubong at pinapasok sa loob ng kanilang bahay
06:23.8
Sa bukana pa lamang ay kitang-kita ko ng malaki at malawak niyang tahanan
06:30.8
Medyo nakaangat sa lupa
06:32.9
Matapos namin makapagwentuhan at makapagkamustahan
06:37.5
Pinagpahinga niya na ako
06:39.9
Sinabi pa nitong sa mga susunod na araw na namin pag-uusapan ng tungkol sa pag-aaral ko dahil
06:46.3
May importante pa siyang gagawin
06:49.3
Habang nasa bahay niya pa ako
06:51.3
Tumutulong-tulong ako sa mga gawaing bahay at pinagsisilbihan ko sila
06:57.1
Kapalit na lang ng pagmamagandang loob nila sa akin na pinatuloy sa bahay nila noon
07:01.4
Maayos at maganda naman ang pakikitungo nila sa akin
07:06.3
Hindi nakapagtataka kung bakit marami ang biyayang dumarating sa pamilya nila
07:13.8
Nang sumunod na araw nga ay nagkaroon na kami ng pagkakataon na makapag-usap ni tiyahin at sinabi niya sa akin na
07:19.3
Malayo ang bahay nila sa paaralang papasukan ko
07:22.5
Nag-iisang paaralan ng kolehyo pa lamang kasi ito noon sa lugar nila
07:27.7
Kaya't nung malapit ng pasukan
07:30.2
Naganap na kami ng pwedeng rentahan ng bahay panuluyan
07:34.3
Ng mga studyanting kagaya ko
07:37.1
Nakahanap naman kami
07:40.1
Malapit lamang yun sa eskwelahan na papasukan ko
07:45.2
Pwede ko itong lakarin at makakatipid pa ako
07:47.4
Binigay naman ng tiyahin ko ang lahat ng pangangailangan ko noon
07:52.5
Unang araw ko pa lamang sa paupahang yun
07:57.1
Nakaranas na kaagad ako ng pagmamaldita ni Ati Gina
08:01.4
Na siyang asawa ng may-ari ng paupahan
08:04.9
Hindi ko alam kung anong nagawa kong mali at parating mainit ang ulo niya sa akin
08:10.5
Matalim pa ito kung tumingin
08:14.1
Para bang naasiwa talaga siya sa akin noon
08:16.4
Nang tanungin ko naman siya kung anong problema
08:19.9
Tanging pagbuntong hininga
08:23.0
At ismid lamang ang natatanggap kong sagot
08:26.0
Inisip ko na lamang na mga sandaling yun na
08:30.0
Marahil ay dala ng pagdadalang tao niya
08:33.9
Nakikita ko kasing malaki na ang tiyan ito at
08:36.9
Baka sa itsura niya ang pagbubuntis
08:39.3
Kung kaya naman binaliwala ako na lamang ang babae
08:44.2
At hindi ko na pinagtunan ang pansin ko
08:48.4
Naroron ako para mag-aral at hindi makialam sa buhay ng ibang tao
08:52.8
Kung gusto ba nila ako o hindi
08:55.3
Tsaka may sarili din naman akong silid
08:58.9
At hindi naman nakikialam si Ati Gina sa akin
09:01.9
Ng mga sumunod na araw
09:05.4
May nagsidatingan pang mga kagaya kong studyanting
09:09.5
Naghanap ng kwarto na mauupahan
09:13.9
At may bakante pa naman noon na hindi ito tinanggihan nila
09:17.0
Hanggang mapuno na nga ang bawat silid ng bahay na ito
09:21.4
Nang mag-umpisa na ang pasokan ay nakilala ko ang dalawang babae
09:26.2
Na tumutuloy din sa bahay na nire-rentahan ko
09:28.7
Tawagin na lamang natin sila sa pangalang Edna at Gabby
09:33.0
Naging kaibigan ko silang dalawa dahil magkakatabi lamang
09:37.2
Ang mga silid na tinutuluyan namin
09:38.8
At magkaklase pa kaming tatlo
09:41.4
Naging maayos naman ang pananatili ko ron
09:46.4
Hanggang sa isang gabi
09:48.9
Nagising na lamang ako dahil sa sunod-sunod na pagkatok mula sa pintuan
09:53.7
Dagli naman akong bumangon para tingnan kung sino yun
09:58.1
At gabing-gabi na ay nang aabala pa ito
10:01.5
Nung tuluyan ko na yung mabuksan ay bumungad doon si Ati Gina
10:06.0
May kasama siyang babae na sa tingin ko ay studyante rin
10:16.4
Pupungas-pungas pa
10:17.5
Mag alas-dias na kasi ng gabing yun
10:20.6
Pasensya na sa abala na, Ansi
10:24.7
Pero kailangan-kailangan kasi
10:27.1
Kung pwede, maghati mo na kayo na Janice dito sa kwarto mo
10:31.4
Wala na kasing bakante at kailangan niya talaga ngayon na matutuluyan
10:35.1
Hintay na lang natin ang nagrenta sa ikalawang palapag na umalis at saka
10:39.3
Lilipat doon si Janice
10:41.2
Paalis na rin naman yun
10:44.5
Mahabang paliwanag ni Ati Gina na
10:48.9
Hanya pa'y huwag umano akong mag-alala sa bayarin at makikihati sa renta ang babaeng kasama niya
10:55.6
Agad niya rin naman itong pinakilala sa akin at napag-alaman kong Janice nga ang kanyang pangalan
11:02.5
At tulad ko, studyante din ito
11:06.6
Galing pa umano ito sa malayong lugar at wala nang ibang matutuluyan
11:11.2
Kung tatanggihan ko pa
11:13.1
Saglit ko pang tinignan ang silid na nererentahan ko at nag-isip noon
11:18.8
Ano, payag ka ba?
11:22.2
Huwag ka din mag-alala
11:23.0
Hindi naman kayo magtatabi sa higaan
11:25.7
Bibigyan ko siya ng sariling papag
11:28.2
Ito lang kasi yung silid na malaki-laki at kasya naman ng dalawa
11:32.2
Ayos lang naman po sa akin, Ati Gina
11:35.7
Pumayag na nga akong dalawa lamang kami ni Janice sa silid ko
11:41.1
Basta ang importante noon na...
11:43.1
Ay makikihati talaga siya sa renta at bayarin gaya ng ilaw
11:47.0
Nang magkasundo kami ni Ati Gina
11:50.5
Agad na rin naman akong nagpakilala kay Janice at inilahad ang kamay ko
11:55.2
Kakaibang tipig lamang ang ipinukol niya sa akin na parabang...
12:02.0
Hindi siya natutuwa
12:03.4
Dahil sa hiya nang hindi niya tanggapin ang pakikipagkamay ko ay...
12:09.1
Pinapasok ko na lamang siya
12:10.4
Saglit namang nagpaalam si Ati Gina sa amin at ipapakuha niya sa kanyang asawa
12:16.6
Ang papag na mahihigaan ng babae noon
12:19.4
Hinayos ko na din ang mga kagamitan ko
12:22.6
Hinurong ko pasulok ang papag na hinihigaan ko
12:26.1
At pang isang tao lang naman ang kasya ron
12:28.8
Habang nag-aayos ako ng mga gamit ko at itinatabi ay...
12:35.5
Nararamdaman ko ang biglang pagbigat
12:37.3
At pagsikip ng kwintas ko na pag-aayos ako ng mga gamit ko
12:41.9
Parang nasasakal ako
12:43.7
Nang hawakan ko ito at ayusin kong umiksiba ang tali
12:49.6
Nakaayos naman ito
12:52.4
Nakasabit sa laig ko noon
12:58.0
Pakiramdam ko lang pala yun na parang bumibigat ang kwintas na yun
13:01.3
Bahagya din itong umiinit nang hindi ko alam kung ano ang dahilan
13:08.6
Nang sipatin ko ng tinipad
13:10.4
At nakatingin si Janice ay tahimik lamang ito
13:12.4
Kinausap ko siya patungkol sa mga bagay-bagay na dapat sundin sa inuupahan namin
13:18.2
Pero tipid lamang ito kong sumagot
13:21.9
At nakakailang ang paraan niya ng pagtitignan
13:25.6
Pailalim ito kong makatingin sa akin
13:32.9
Nakabalik na si Ati Gina kasamang asawa niyang may bitbit na maliit na papag
13:40.4
Pumesto niya ito sa kabilang sulok ng kwarto at doon na nga pumesto si Janice
13:44.4
Ilang araw ang lumipas
13:49.1
Napapansin kong palagi pa rin tahimik itong babaeng ito
13:53.9
Ni isang beses ay hindi pa rin kami nito naguusap ng matino
13:58.2
Kahit simpleng kamustahan at pagpapakilalaman lamang ay wala
14:03.3
Tahimik lang talaga siya at parating nakatoo ng pansin
14:07.4
Sa isang libro...
14:10.4
Mayroong kulay itim na...
14:12.8
Hindi ko alam kung anong klaseng libro yun
14:14.7
Sa tuwing kinakausap ko naman ito at binabala ko magpagkwentuan
14:19.4
Parating nauuwi sa katahimikan ng palikid namin
14:23.5
Hindi ko alam kung ganun lang ba talaga siya o sadyang ayaw niya lang sa akin o
14:28.5
Minsan kasi inamamataan ko siyang nakikipag-usap naman sa ibang tao na kasama namin sa bahay
14:36.0
Lalong-lalo na kay Ati Gina
14:40.4
Nagiliw niya na parabang malapit na malapit talaga silang dalawa at may paghimas pa ito sa tiyan ng buntis na yon
14:47.0
Ang mas ipinagtataka ko pa
14:51.0
Magmula nang dumating ang babaeng si Janice sa silid ko
14:55.2
Nagbago na ang pakiramdam ko
14:58.5
Sa suot kong kwintas nun
15:01.2
Sa tuwing magkalapit kaming dalawa ay bumibigat ang kwintas ko at umiinit ito bagya
15:10.4
Umabot pa sa puntong nagkakabutlig na ako sa dibdib pero
15:14.0
Maliit lang naman yon at walang kaso sa akin
15:17.6
Sa tuwing tinatangka ko na mang tanggalin ang kwintas ko ay parati kong naaalala ang sinasabi sa akin ng nanay ko
15:25.4
May napansin ka ba dun sa babaeng kasama mo sa kwarto?
15:33.7
Rinig kong tanong ni Gabi habang nasa kantin kami at nagbimerienda
15:40.9
Janice pala yung pangalan nun?
15:45.0
Alam mo, iba yung pakiramdam ko sa babaeng yon
15:47.9
Sambit naman ni Edna
15:53.0
Parang ilap umano sa mga tao
15:55.9
Parang laking bundok
15:58.5
Kakaiba din ang amoy niya na parang amoy araw umano
16:05.9
Grabe din ito umano makatitig
16:07.8
Nakakakilabot na parang may hito
16:10.4
Hindi magandang gagawin
16:11.8
Alam mo ba kung saan galing yung babae na yon?
16:17.4
Sinabi ko na lamang na hindi ko alam dahil nga
16:21.0
Wala naman ding binibigay na impormasyon yung dalaga
16:24.2
Habang pinag-uusapan nila si Janice
16:28.8
Nakikinig lamang ako
16:31.3
Abala ako sa pagkain ng merienda ko at hindi naman ako makasabay sa pinag-uusapan nila nun
16:39.1
Ayon pa sa mga ito
16:40.4
May kakaibang amoy nga nadala si Janice na hindi nila mapaliwanag
16:45.0
Laging amoy ang hit
16:47.6
Kahit na bagong ligo lang ang amoy
16:55.3
Kung magiliw umano itong kaharap si Ati Gina
16:58.8
Ay gano'n naman kasama ang pagkakatitig niya sa buntis kapag malayo siya rito
17:04.2
Para bang napakagaling ni Janice magpakitang tao kapag kaharap si Ati Gina
17:10.4
Baka naman ganun lang talaga siya
17:13.6
May mga tao kasing hirap talaga makisalamuha sa iba
17:17.0
Awat ko sa dalawa nun
17:19.6
Dahil patindi na nang patindi ang sinasabi nilang hindi maganda kay Janice
17:23.8
Kumbaga para sa akin panlalait na yun
17:27.6
Mula itsura, panunoot, kilos
17:31.6
Magpaganon pa man ay binalaan pa rin ako ng mga kaibigan ko na magingat dito
17:39.1
Dahil baka mamaya
17:40.4
May hindi magandang gawin
17:43.4
Magnakaw o di naman kaya
17:45.8
Kasabwat ng kung ano mga
17:49.1
Matapos ang pag-uusap namin yun
17:53.3
Ay doon na nagsimulang pinakiramdaman ko ang babaeng kasama ko sa kwarto
17:57.0
Kahit na may kakaiba din akong napapansin sa kanya nung unang dating niya palang ay
18:02.2
Ipinagsawalang bahala ko na lamang yun
18:07.3
Pero nang malaman kong napansin din niya pala ito
18:09.7
Ng dalawa kong kaibigan
18:11.7
Hindi ko na nagawang magpatay Mali siya
18:17.5
At ako ang kasama niya sa kwarto nun
18:21.8
Kinahapunan ng makauwi ako galing sa Paralan
18:25.2
Ay nadatnan kong magkausap na naman
18:27.5
Si ate Gina at Janice
18:29.6
Masayang nagkikuntuan ang dalawa at nagme merienda
18:33.8
Saglit ko lang silang binati at dumerecho na ako sa sizid namin nun
18:39.2
Pagkabukas na pagkabukas ko ng pintuan
18:42.3
Yun ang kauna-unahang beses na
18:46.0
Naamoy ko na merong mabaho doon sa loob
18:52.0
At hindi ko matukoy-tukoy kung
18:54.9
Meron bang patay na hayop doon
18:57.8
O hindi naman kaya'y natuyong dugo
19:00.3
Kaya naman saglit ko itong hinanap
19:03.6
Matapos kong mailapag sa kama ang bag doon
19:06.3
Hanggang sa ilang sandali pa
19:10.6
Napunta ako sa ilalim ng papag ni Janice
19:17.9
Kitang-kita ng dalawang mata ko
19:21.9
Ang mga patay na daga
19:24.6
Hindi lang iisa ang nakikita ko kundi
19:33.6
Nagkalat sa sahig ang lamang loob na mga ito na
19:36.3
Alam mo yung parang napakaraming pusa ang nasa loob
19:40.5
Akala mo nasagasaan din ang kung ano yun
19:47.1
Sumalubong sa akin ang mas malakas na amoy
19:50.9
Kaya naman dali-dali akong tumakbo palabas
19:54.5
At tinungo ang kinaroroonan ni Ati Gina at Janice nun
19:57.7
Tinanong ako ni Ati Gina kung bakit ako tumatakbo
20:04.6
Dali-dali ko namang
20:05.8
Sinabi sa kanila ang nakita ko nun
20:08.5
Kasabay ng pagsambit ko
20:12.2
Ay ang biglang pagbago ng ekspresyon na muka ni Janice
20:15.6
Hindi yun pagkagulat
20:21.3
Alam mo yung parang nabisto ka sa hindi mong magandang gawain
20:24.7
Dali-dali itong pumunta sa silid namin
20:29.5
Mabilis ko naman siyang sinunda na doon
20:32.5
At doon ay nakita kong
20:35.8
Nagamit ang mga kamay
20:37.0
Kinuha niya ang patay na daga sa ilalim ng higaan niya
20:41.4
Mabilis niyang dinakot ang mga nagkalat na lamang loob nun
20:45.8
Inilagay niya pa ito sa damit niya na parang
20:49.4
Yun na ang ginawa niyang pangsalo sa mga ito
20:52.8
Lalong kumalat ang amoy at dali-dali akong tumakbo palabas ng bahay
20:58.2
Dahil bumalik na talagang sikmura ko
21:01.7
Napatanong si Gabi kung anong nangyari
21:05.8
Nang tingnan ko ito ay kasama niya si Edna
21:09.2
At kakauwi pa lamang din nila galing paaralan
21:11.3
Sinabi ko naman sa kanila nun ang nangyari
21:15.4
Matapos kong magsukay sinabayan na ako ni Edna at Gabi sa pagpasok
21:21.1
Hindi talaga ako makapaniwala sa ginawa ni Janice
21:24.9
Nagtatayuan ang mga balahibo ko sa katawan
21:28.3
Sa tuwing naaalala ko yun
21:31.3
Kung paano niya dakutin ng walang kahirap-hirap
21:34.9
Ang patay na dagaan
21:35.8
At mga lamang loob nito
21:38.1
Na para bang sanay na sanay siyang humawak ng mga ganong bagay
21:46.8
Napilitan kaming dalawa na matulog sa sala
21:50.1
Dahil hindi pa rin nawawala ang napakabahong amoy
21:52.7
Sa may silid namin
21:54.6
Hindi din naman kami pwedeng makitulog sa ibang silid
21:58.5
Gawa ng patakaran sa inuupahan namin na bawal makitulog sa iba
22:05.8
Hindi ko na tinangkapang kausapin si Janice kung saan galing at paano na matay ang daga
22:09.8
Batid kong hindi naman na niya ako sasagutin
22:13.9
At sa paraan ng pagkakatitig niya sa akin kanina
22:17.6
May parte sa akin ang talagang nakaramdam ng takot
22:21.8
Dahil sa pagod ko ay hindi ko na napigilang hindi makatulog
22:27.3
Nagising ako nang makaramdam ako ng pagkaihinon
22:32.2
Bumangon ako para magtungo sa banyo
22:35.8
Matapos kong umihi at nang makabalik
22:39.4
Napansin kong wala si Janice sa pwesto niya nun
22:43.3
Madilim pa na mga sandaling yun
22:47.2
Nang tingnan ko ang orasa na nasa dingding
22:50.3
Alas tres pa lamang ng madaling araw
22:55.6
Hihiga na sana ulit ako ang patutulog na lang dahil baka
22:58.7
Uminom lamang ito o lumipat ng silid namin
23:01.9
Nang bigla akong nakarinig ng kakas
23:05.8
Mga kaibang ingay
23:06.6
Ingay na parabang may nagtitiktik ng kutsara sa babasaging plato
23:13.9
Mahina lamang yun pero nakakapangilong pakinggan
23:20.1
Nagtatayuan ang mga balahibo ko sa hindi ko malamang dahilan
23:24.9
Kasunod nun ay narinig ko ang mahinang pagungot
23:31.1
Mula sa silid nila ate Gina
23:33.6
Parabang nagtitiktik ng kutsara sa babasaging plato
23:35.8
Ang umaray sa sakit ito
23:37.4
Dahil sa kurusidad ay titignan ko na sana ito sa silid niya
23:41.7
At aalamin kung ano ang nangyari ng gabing yun kasi
23:44.8
Wala yung asawa niya eh
23:46.9
Pero bago pa man ako makarating sa mismong kwarto nila
23:51.2
Nakita ko ang hugis ng isang taong nakatayo sa tapat ng pintuan
24:00.3
Kung kaya't alam kong nakasilip ito sa pintuan ng kwarto
24:05.8
Unti-unti akong nilukuban ng takot at kaba ng mapagtantukong
24:10.3
Ang bulto ng taong yun
24:18.4
Kaparehong-kapareho ng suot na damit at tindig ng babae
24:24.2
Ilang sandali pa ay mas lalong lumakas ang pagdain ni ate Gina
24:30.5
At umaaray na ito
24:33.3
Kinurap-kurap ko pa mga mata ko na ito
24:35.8
Nakagawa ng hindi ako makapaniwala sa nakikita ko nun
24:40.0
Nakapasok ng ulo ni Janice sa awang ng pinto
24:45.3
Nakita ko din na naghahabaan ang mga kukon ito sa daliri
24:50.5
Para bang nagkaroon siya ng kamay ng unggoy
24:54.8
Dahil sa nagkaroon ito ng balahibo
24:58.0
Napaatras ako nun
25:01.7
Bagay na nakagawa ng ingay
25:05.8
Dagli akong nagtago sa gilid ng upuan at dahan-dahang bumalik sa sala
25:11.2
Kabadong-kabado ako nun, Sir Seth
25:14.7
Nagmadali akong bumalik sa kinahihigaan ko
25:18.1
Nagtalukbong ng kumot
25:20.4
Hanggang sa walang ano-ano
25:23.7
Naramdaman ko ang mga yapak ng taong papalapit sa akin nun
25:28.6
Nagkunwari akong tulog
25:33.1
Gustong-gusto ko nang kumaripas ng takbo ng mga oras
25:35.8
Pero hindi ko magawa
25:38.4
Huminto sa tapat ko mismo ang taong naglalakad kanina lang
25:43.7
Na para bang pinagmamasdan ako nito
25:51.9
Rinig kong tanong ni Janice sa mahinang boses
25:54.1
Hindi naman ako sumagot at pinilit na umaktong tulog
25:58.5
Makaraan ng ilang segundo
26:02.2
Naramdaman ko ang mainit na hininga nito
26:05.8
Nung dumampis sa pismi ko
26:07.3
Na halos magpawindang sa sistema ko nun
26:10.9
Pero kahit ganoon pa ay nanatili pa rin akong nakapikit
26:15.9
At ikinakalma ko ang sarili ko
26:18.6
Dahil sa takot na baka kung ano ang gawin ito sa akin
26:23.2
Idagdag pang mahihirapan akong huminga dahil pakiramdam ko
26:28.2
Ay nasasakal ako ng kwintas nun
26:30.8
Hindi naman ako makagalaw
26:33.5
Dahil nasa tapat ko si Janice
26:35.8
At kapag gumalawa ko ay malalaman itong gising ako
26:39.9
Ilang minuto rin siyang nasa harapan ko
26:43.5
At ramdam na ramdam kong pinapanood niya ang pagtulog ko nun
26:47.2
Tanging pagdadasal sa aking isipan na lamang ang nagawa ko
26:52.5
At hindi ko na malayan
26:54.7
Nakatulog na pala ako
26:56.9
Sumunod na araw ay parang walang nangyari
27:01.2
Pagkagising ko pa lamang
27:04.1
Ay magkausap na naman si Ate Janice
27:05.8
At Ate Gina at Janice nun
27:07.0
Narinig ko pang sinabi ni Ate Gina sa babae
27:11.5
Ang kakaibang pananakit ng tiyang
27:13.3
Nararamdaman ng nagdaang gabi
27:16.0
Narinig ko pang sinabi ni Janice na
27:20.3
Malapit na kasi ang kapanganakan mo nun ni Ate Gina
27:24.1
Natitiyak umano siyang malusog ang bata
27:27.9
At nasasabik na itong makita
27:31.1
Titig na titig si Janice sa malaking tiyan ng buntis
27:35.8
Napapadila pa ito sa nanunuyot niyang labi
27:40.3
Matapos ang pangyayaring yun na
27:47.1
Hindi na talaga ako napalagay pa
27:50.1
Kahit anong pilit kong isipin na baka namamalik mata lamang ako
27:55.0
At panaginip lamang ang lahat nang nakita ko ng nagdaang gabi
27:59.1
Ay hindi ko madaya ang sarili ko
28:04.0
Hindi na ako basta-basta naman
28:05.8
Nakakatulog ng mahimbing sa gabi
28:07.7
At minsan pa ay sinusuway ko na ang patakara ni Ate Gina
28:12.1
Nakikitulog na ako sa silid ni Edna
28:15.6
O hindi naman kaya ay kay Gabi
28:18.3
Nagdadaylan na lamang ako sa mga ito para pumayag sila
28:24.6
Hanggang sa nahuli ni Ate Gina ang ginagawa kong pakikitulog sa ibang silid
28:28.8
Hindi naman niya ako pinagalitan
28:32.5
Binigyan lamang ng babala na malalagot na ako kapag inulitin
28:35.8
Ate Gina, hindi po bang sabi niyo lilipat agad siya kapag may umalis na sa ikalawang palapag?
28:46.2
Bakit ba ayaw mo namang kasama sa silid si Janice?
28:49.4
Mabait naman at malinis yan ha
28:50.8
Lilipat naman yan kung gusto niya
28:54.2
Sa ngayon, dyan ang muna siya at pinapaayos ko pang silid na lilipatan niya
28:57.6
Maswerte ka nga at may kahati ka sabay-arin eh
29:00.9
Hindi gaya ng iba dyan
29:06.9
Pagtataray nitong tugon sa akin
29:09.7
Pero, yun po yung usapan natin Ate Gina
29:13.6
Wala nang pero-pero
29:16.4
Kung ayaw mo ay maghanap ka ng ibang mauupahan
29:19.9
Mataas ng boses niyang sabi kong kaya pinili ko na lamang na huwag sumagot
29:26.5
Kaya naman wala na akong ibang pagpipilian pa kundi ang manatili sa silid namin
29:32.0
Sa isip-isip ko pa nun
29:34.5
Nakakalimutan ako sa silid namin
29:36.3
Takot naman ang kapalit sa akin
29:38.8
Ang ginawa ko na lang
29:42.4
Hindi ako nagpapawala ng rosaryo sa bulsa ko
29:46.0
Sa laman ako magpunta ay hindi ko talaga hinihiwalay sa katawan ko ang rosaryong bigay pa ng nanay ko
29:52.6
Di gaya nung unan na nasabag ko lang ito palagi at bibihira kong hawakan
29:57.5
Maging ang ilalim ng higaan ko
30:01.1
Nilalagyan ko ng asin at ang unan ko
30:05.8
Totoo man o hindi ang hinala ko kay Janice
30:08.7
Mas mabuti nang magdobli ingat ako nun
30:12.3
Hindi na kasi lingid sa kaalaman ko na mga panahon yun ang tungkol sa mga aswang
30:17.9
Laking liblib na lugar din naman ako at naniniwala ako na kahit sa mataong lugar
30:23.7
Ay may mga nilalang na nakikisama at nakikisalamuha sa atin ha
30:29.1
Para mga normal na tao
30:34.5
Napansin ni Janice ang pagiging
30:35.8
Mailap ko sa kanya
30:36.9
At nalaman niya ang ginawa kong pagre-reklamo kay Ati Gina
30:40.9
Sa hindi malamang dahilan
30:44.6
Naging mabait ito
30:46.9
Kinakausap na ako
30:49.0
Bigla na lamang ding nawala ang mga kahina-hinalang ginagawa niya
30:55.0
Hinakala kong magiging maayos ng lahat dahil sa pagbabagong yun ni Janice
30:59.9
Pero umpisa lang palang lahat
31:03.3
Hindi naglalaman ko sa kanya na
31:05.8
Sa taon ay nag-iiba na naman ito
31:07.5
Hanggang sa isang gabi nun
31:11.0
Habang payapang natutulog na ang lahat
31:17.3
Na hindi dinadapuan ang antok
31:20.8
Napaka-init ng nararamdaman ko kahit nakabukas ang bintana sa silid
31:27.0
Para makapasok ang hangin
31:29.0
Pero hindi pa rin yung naging sapat dahil
31:32.4
Kakaibang init at malalagkit talagang nararamdaman ko sa kanya na
31:35.8
Para akong niluluto sa kawali dahil sa butil-butil na pawis ko nun
31:41.0
Kahit anong pilit kong pagpapaantok at pagbaling-baling para mahanap ang pwesto ko
31:50.1
Buhay na buhay pa rin ang biwa ko habang nakapikit ang mga mata
31:54.9
Dahil hindi nga ako makatulog
31:58.2
Sinisipat-sipat ko pa si Janice na masarap nang natutulog sa igahan niya
32:02.8
Nakita ko pang maliwanag ang labas ng gabing iyon
32:07.7
Tanda na malaki ang bilog na buwan sa kalangitan
32:11.3
Na makita kong ang tulog na tulog na si Janice ay pinilit ko na namang patulugin ang sarili ko
32:19.0
Sa pagdaan ng ilang minuto kong pagkakapikit
32:23.5
Narinig kong lumangit-ngit ang higaan nito
32:30.8
O hindi naman kaya ito mayroon
32:32.8
O hindi naman kaya ito mayroon
33:02.8
O hindi naman kaya ito mayroon
33:02.8
Natanaw ko ang kabuuan ng katawan niya
33:05.2
Sa pamamagitan ng liwanag ng buwan at bukas na bintana
33:09.6
Wala itong saplot
33:13.3
Bumubulong-bulong ito mag-isa
33:16.5
Ng mga katagang hindi ko maintindihan
33:20.3
Doon ko lang naramdaman ang matinding antok na parabang hinihila ako ng higaan
33:27.4
Kahit anong pilit kong idilat ang mga mata ko
33:32.8
Bumabagsak ito ng kusat
33:34.5
Nanlalabo ang paningin ko
33:36.8
Hanggang sa tuluyan na nga akong napapikit ng
33:40.7
Malanghap ko ang kakaibang amoy ng lana
33:44.1
At huling naaaninagan ko
33:47.2
Ay ang paglabas ni Janice
33:52.6
Doon na bumagsak ang mata ko
33:59.7
Nahuli ako ng gising
34:02.8
Napasarap ang tulog ko
34:04.2
Kung hindi pa ako ginising ni Janice
34:07.0
Ay mauhuli talaga ako sa klase noon
34:08.8
Dali-dali naman akong nag-ayos
34:11.9
At hindi na nga nakaligo pa
34:13.5
Alos sakto lang naman ang dating ko sa silidara lang namin
34:17.3
At nakasabay ko pa sa pasilyo ang guru ko
34:23.7
Pakiramdam ko ay napakabagal ng oras
34:27.4
Bagot na bagot ako
34:29.9
Kahit ang daming pinapagawa sa amin noon
34:32.8
May kakaiba akong nararamdaman na para bang
34:36.4
May hindi magandang mangyayari
34:39.0
At kating-kating na akong umuwi sa nare-rentahan ko
34:47.1
Nabaliktaan ko pa sa mga kaklasiko na hindi kalayuan sa paaralang pinapasukan namin
34:52.8
May patay o mano na nakita
34:56.0
May tama o mano ito ng bala ng baril sa ulo pero
35:00.2
Ang ipinagtataka ng karamdaman ko ay
35:02.8
May mga lamang loob itong nawawala
35:06.8
Kaya ang sabi-sabi
35:09.7
Mga sindikado na nagbebenta ng laman loob
35:13.0
Ang may kagagawan noon
35:14.7
Pagsapit ng hapon
35:18.1
Dumaan kami ni Gabi at Edna sa palengke para bumili ng makakain
35:22.5
Habang naglalakad kami
35:25.3
Ay hindi sinasadyang may nasagi akong matandang babae
35:29.3
Nagtitinda ito ng kakanina at kamutin
35:32.8
Ang tikan pang matapo ng mga paninda niya
35:34.8
Mabilis at natataranta naman akong humingi ng pamanhin sa matanda
35:40.5
Nang matigilan ako gawa ng
35:43.6
Bigla itong humawak sa kamay ko
35:47.2
May daladala ka iha
35:51.4
Ingatan mo ang suot mo na yan ha
35:54.8
Ililigtas ka niyan
35:57.1
Lalong lalo na sa babaeng kasama mo matulog
36:02.8
Nagtataka ako sa sinabi ng Manang noon
36:05.6
Tinanong ko siya kung anong ibig niyang sabihin
36:09.5
Pero ang tanging naging sagot niya lang
36:11.5
Mag-iingat kami at hindi umano namin alam
36:16.3
Kung tao pa ba ang nakakasalamuhan namin
36:20.6
Binitawan niya ang kamay ko
36:25.0
Dalidali naman akong hinila ng dalawa kong kaibigan
36:28.9
At inakala pa ng mga ito na may
36:31.3
Siraulong mayroon
36:32.8
matanda. Kinagabihan, hindi na mawala-wala sa isipan ko ang sinabi ng matandang nasagi ko sa
36:41.4
palengke. Napahawak na lamang ako sa kwintas na bigay ng aking inanon. Kalalayman ng gabi ay
36:50.3
nagising ako. Naririnig kong nagkakagulo na sa labas ng silid. Rinig na rinig ko ang boses ni
36:59.4
Ati Gina at ng asawa niya. Kaya naman dali-dali akong sumilip sa may pintuan. Nang makita ko ni
37:07.6
Ati Gina ay mabilis niya akong sinabihang isara ang pintu ng silid ko. Huwag akong sisilip. May kung
37:17.1
ano-umanong nakapasok sa loob ng bahay. Hindi magkamayaw na tili at sigaw ni Ati Gina ang
37:24.4
naririnig ko. Hindi yung sigaw ng takot kundi sigaw ng nagagalit.
37:29.4
At handang makipagpatayan.
37:34.0
Nandito siya! Nasa bubong ng kusina! Tagayin mo!
37:39.2
Utos niya sa kanyang asawa. Ilang sandali pa ay nakarinig ako ng pag-atungal ng nilalang.
37:48.2
Nagkamali ka ng kinante! Malas mo at dito ka panapadpad!
37:53.4
Bulyaw ni Ati Gina. Kasunod noon ay ang pag-atungal ng nilalang na sa tingin ko ay
37:59.4
tinamaan ng kung ano.
38:03.9
Muli silang nagkagulo. Narinig kong may nakatakas o ano.
38:09.6
Kahit na hindi ko nakikita ang mga pangyayari ng mga sandaling yun.
38:16.2
Grabe pa rin ang takot na nararamdaman ko.
38:20.7
Hanggang sa marinig kong nakalabas na o ano yun.
38:25.5
Nang marinig ko yun ay doon ko lang napagtantong.
38:28.2
Bukas pala ang bintana ng silid ko.
38:33.1
Isasara ko na sana ito pero nagulat na lamang ako Sir Seth.
38:39.3
Nang bigla na lamang tumambad sa harapan ko.
38:43.9
Sa labas mismo ng bintana.
38:50.3
Hubot-hubad ito at nababalot ng makakapal na buhok ang katawan.
38:54.4
Na parang buhok ng pusa.
38:58.2
Nang lilimahin ito sa dugo at may malaking sugat sa may likuran at balikat.
39:06.4
Saglit akong natigalgal.
39:09.5
Ilang pulgada na lamang ang layo namin sa isa't isa gawa ng
39:12.9
isasara ko na sana ang bintana.
39:17.4
Doon ko napagtanto na hindi pala ako nananaginip noong nakaraang gabi.
39:24.3
Na totoo ang nakikita ko noon.
39:26.0
Kitang-kita ko ang galit at angil sa mukha niya.
39:32.3
Pero nang dumako ang paningin niya sa suot kong kwintas.
39:36.7
Mabilis pa sa alas kwatrong kumaripas ito ng takbo pala yun na
39:40.6
parabang takot na takot.
39:44.2
Na sa puntong yun ay parang noon niya palang napansin ang kwintas na yun na suot-suot ko.
39:50.3
Kung kailan magkaharap kami.
39:53.0
At nasaan yung aswang siya.
39:56.0
Nanginginig ang katawan kong isinara ng mabuti ang bintana.
40:01.3
Doon ko lang naalalang nakatulog ako at wala sa silid namin si Janice.
40:07.4
Nang gabing yun ko lang din napatunayan na totoo nga ang hinala ko sa babae.
40:13.4
Na hindi panaginip ang lahat.
40:16.0
At hindi ako namamalik mata.
40:20.1
Matapos ang pangyayari ng gabing yun ay hindi na din muli pang nagpakita si Janice.
40:25.3
Kung hindi na din muli pang nagpakita si Janice.
40:25.8
Kung hindi na din muli pang nagpakita si Janice.
40:26.0
Kung hindi na din muli pang nagpakita si Janice.
40:26.0
At sa lugar ang ginawang pang-aaswang nito sa buntis.
40:29.9
Pinahanap ito ni Ati Gina.
40:32.2
Dahil bago pa man umano makalabas ang nilalang.
40:36.3
Mukha ni Janice ang nakita niya.
40:40.7
Grabe ang galit ni Ati Gina.
40:43.6
Sa babaeng yun ng mapagtanto niyang.
40:46.8
Ganun palang pagkataon nun.
40:49.7
At dahil naiwan ng babae ang lahat ng gamit nito.
40:53.7
Kinumpis kayo ito ng asawa ng buntis nun.
40:56.0
Sa kabutiang palad.
41:00.6
Na ipanganak naman ni Ati Gina ang sanggol ng malusog at matiwasay.
41:05.8
Naisip ko din ang panahon yun na kaya siguro ay hindi ako magalaw-galaw ni Janice.
41:10.9
Kahit na nasa iisang silid lang kami natutulog.
41:14.5
Ay dahil sa suot kong kwintas na bigay ng aking ina.
41:19.2
Bagay na ipinagpasalamat ko nun.
41:24.9
Naging maayos ang pag-ibig.
41:25.9
At sa pag-ibig na ipinagpasalamat ko nun.
41:27.8
hindi na rin ulit ako pumayag na magkaroon
41:29.8
ng kahati sa kwarto.
41:34.4
hindi na ako makaligtas pa eh.
41:37.6
Sa awan ng Panginoon ay nakapagtapos ako
41:41.4
nagkaroon ng magandang trabaho.
41:44.7
Nakatulong ako sa pamilya ko
41:46.2
bago ako nagkaroon
41:48.8
ng sarili kong pamilya.
41:53.0
At magpasa hanggang ngayon.
41:56.0
Suot-suot ko pa rin ang kwintas
