00:53.3
eh okay na ang lahat.
00:55.2
Pero nung nakita...
00:56.6
Nakita po natin ang sitwasyon, at nung nakita po mga sangkay itong sitwasyon ngayon,
01:00.9
ano ba ang dahilan kung bakit malala ang baha?
01:03.8
Ito lang ang naisip ko mga sangkay, hindi pa po ito tapos.
01:06.6
At alam nyo kung bakit? Pag-usapan po natin yan mga sangkay ngayon
01:10.0
para makita po natin ang realidad kung anong nangyayari talaga sa Pilipinas.
01:15.0
Anyway guys, pakisubscribe po muna yung ating YouTube channel.
01:17.9
1.25 million subscribers na po tayo dito sa YouTube.
01:22.6
So, kung ikaw hindi pa po nakakapag-subscribe,
01:25.4
i-click nyo po yung subscribe button.
01:26.6
Na makikita po sa ibaba, pindutin nyo po yan tapos i-click nyo yung bell at i-click nyo po yung all.
01:31.9
Sa mga nanunood naman sa Facebook, i-follow nyo po yung ating Facebook page
01:34.7
at ito may papagawa lamang po ako sa inyo saglit.
01:38.1
Sa mga nanunood po sa Facebook, eto.
01:41.4
Habang kayo ay nanunood mga sangkay, ito mismo ang video na to,
01:45.2
i-check nyo po sa itaas ng video, ito mismo ang pinapanood nyo.
01:48.2
May makikita po kayong tatlong tuldok dyan, kagaya ng nakikita nyo ngayon sa screen.
01:53.9
Pindutin nyo po yan sa inyong mga cellphone, may kita po yan.
01:56.6
Pindutin nyo po yung tatlong tuldok, then may lalabas po dyan na show more.
01:59.9
Pindutin nyo po yung show more at ayun lang mga sangkay, ganoon lamang po kadali.
02:03.9
Okay, eto na, pag-usapan po natin ito kasi eto ang masyadong hype na hype ngayon na balita.
02:15.1
Hindi lang po sa Pilipinas, mga sangkay, kundi buong mundo ay nagulantang din po sa pangyayari.
02:22.9
Ngayon, eto, tingnan po natin.
02:25.5
May iba mga sangkay.
02:26.6
May iba mga sangkay na gini-question itong flood control projects natin, which is good.
02:35.5
Pero alam nyo mga sangkay, mamaya pag-usapan po natin ito kasi ang tanong dito, tapos na ba itong malaking sakuna na nangyari sa Pilipinas ngayon?
02:47.2
Well, ang sagot ko dyan, hindi pa po.
02:50.1
Alam nyo kung bakit? Pag-usapan po natin mamaya yung mas malalim pa mga impormasyon tungkol dito.
02:55.4
Ngayon, eto ang balita.
02:56.6
Lalang imbestigahaan ng Senado at Kamara ang bilyong-bilyong pisong pondong ginastos para sa mga flood control project.
03:04.1
Sa tagal daw kasing gumagastos dito ng gobyerno, hindi naman nawawala ang mga baha.
03:09.3
Hindi talaga mawawala yan. Mamaya, sasagutin natin yan bakit di nawawala.
03:14.5
Nasa front line na balitang yan, si Gerard de la Peña.
03:19.6
Tumataginting na P255 billion pesos ang pondo para sa mga flood control project ng
03:25.4
sa Department of Public Works and Highways ngayong taon.
03:28.2
Sa ikatlong zona nga ni Pangulong Bongbong Marcos noong lunes,
03:32.0
ibinida niya ang higit limang libong flood control project na nakompleto na.
03:37.6
Pero matapos ang malawakang pagbaha sa Metro Manila at mga karating probinsya kahapon,
03:43.0
ang tanong ng mga senador, anyari.
03:45.6
Ayon kay Senate President Chiz Escudero,
03:48.6
daan-daang bilyong ng ginastos ng gobyerno taon-taon,
03:50.8
pero parang hindi naman daw nawawala ang baha, particular sa Metro Manila.
03:55.9
Depensa ng DPWH, nagkataon lang ng malakas ang ulan kahapon,
04:00.3
kaya hindi kinaya ng mga pumping station.
04:02.3
Sumabay pa raw ang high tide, kaya maraming talaga ang binaha.
04:06.0
One of the problems that I can see in Metro Manila is the internal drainage is cold and constricted
04:13.8
because of yung, alam mo na, yung population and everything.
04:19.1
It has to be rehabilitated, actually.
04:22.8
Pagdating naman sa mga flood control project sa Metro Manila,
04:25.4
hindi raw DPWH ang in-charge dahil MMDA ang nakatoka rito.
04:30.9
Para naman kay Sen. Joel Villanueva,
04:33.5
hindi katanggap-tanggap ang paliwanag ni Bonoan.
04:35.9
Balik na nak daw niyang pa-investigahan sa Senado ang nangyaring pagbaha
04:38.8
para busisiin kung saan ba talaga napupunta ang bilyong-bilyong pisong pondo sa mga flood control project.
04:44.4
Okay, pakinggan lang po natin mga sangkay. Mamaya po may reaction tayo dyan.
04:47.8
Definitely, we have to investigate all of this.
04:50.8
It's unacceptable to hear na malakas kasi ang ulan.
04:55.4
At madami ang tubig, hindi po yung dahilan.
04:58.6
Para naman kay dating Sen. Ping Lacson, matagal nang pugad ng katiwalian ng mga flood control project.
05:04.9
Madalas daw kasing nagsasabuatan ng mga kongresista, ilang ahensya ng gobyerno,
05:09.2
pati contractors para maibulsa ang pondo.
05:11.7
Actually, may point po dito si Ping Lacson.
05:15.2
Sa mga naturang proyekto, kaugnay pa rin ang isyong yan.
05:18.3
Nakatakdang magpatawag ng hiwalay na imbestigasyon.
05:21.0
Ang House Committee on Metro Manila Development,
05:23.3
pasasaguti nila ang DPWH.
05:26.6
Suportado mismo yan ni House Speaker Martin Romualdez.
05:29.6
That's part of our oversight functions.
05:32.3
We also have to have accountability sa pag-tama pag-gasos ng ating budget.
05:37.4
So, titignan natin kung effective, efficient, at tama sana naman.
05:41.3
Kung may nangyayari yung dati na hindi tama yung pag-gasos,
05:46.7
hindi talaga pwede yung...
05:53.9
ito ang sinabi mga sangkay dito.
05:56.1
bilyong-bilyon po ang ginagastos
05:58.5
sa mga flood control projects.
06:03.8
Pero, ba't ganun?
06:05.7
Binabaha pa rin daw po ang Metro Manila.
06:07.9
Ngayon, ito po mga sangkay.
06:09.2
Tingnan po natin.
06:11.3
Ito'y po yung tamang sagot dyan.
06:14.7
Apunta na po tayo mga sangkay sa punto natin
06:17.1
na may kaparating pa pong mas malaking dilobyo sa Pilipinas.
06:22.6
Mamaya, pag-uusapan natin yan.
06:25.5
Sa Maynila, na nagmistulang ilog dahil sa baha kahapon.
06:30.5
Live mula sa Maynila, nasa front line ang balitang yan.
06:33.4
Si Camille Samonte.
06:34.4
Camille, anong sitwasyon dyan?
06:42.7
Sheryl, humupa na ang baha ngayon sa maraming kalsada dito sa lungsod ng Maynila.
06:48.9
Pero kasabay niyan, sandamakmak na basura naman ang naiwan.
06:54.1
Sandamakmak naman na basura ang naiwan.
06:57.9
Tingnan po natin yung basura.
07:07.5
Siguro naman, nasagot na po natin ang tanong nitong mga senador.
07:14.2
Tama po yun mga sangkay na kulang.
07:16.3
Kumbaga, mayroong mga ginagawang flood control projects.
07:20.0
Yung iba namang kinukurap mga sangkay.
07:21.6
But the main reason.
07:25.5
Eh dahil po dyan sa basura.
07:27.9
Look at that guys.
07:32.1
Tingnan nyo yan mga sangkay.
07:35.6
Yang mga basura na yan, yan po ang humaharang sa mga ilog,
07:40.2
sa mga flood control system,
07:43.0
mga pumping stations.
07:46.2
Yan po ang problema.
07:48.5
Ngayon bakit ko nasabi mga sangkay na may paparating pa
07:50.8
na mas malaki pang dilobyo sa ating bansa.
07:55.1
Hindi po natin alam kasi wala pang lanin niya eh.
07:58.0
Papasok pa lang daw.
08:01.3
May paparating pa dahil kung hindi tayo titigil sa pagtatapon ng basura,
08:06.3
mas malala pa po ang mangyayari.
08:08.8
Ayan mga sangkay, nakitang-kita nyo.
08:11.1
Kanina, naglibot-libot kami mga sangkay.
08:13.5
Dumaan kami sa mga kalsada.
08:15.4
Nakita po namin yung mga basura sa gilid.
08:21.3
Siguro namang common sense lang sa mga senador.
08:24.1
Maliban sa pag-iimbestiga sa mga flood control system or projects.
08:31.1
Mga sir, tingnan nyo naman po ang pinaka-main reason
08:34.8
kadugyutan po nating mga Pilipino.
08:39.1
Ito, tama po dito si BBM eh.
08:41.7
Ito ang sabi ni Bongbong Marcos, ng Pangulo natin.
08:45.5
President, Bongbong Marcos Jr. pointed to climate change and trash
08:51.0
as the causes of...
08:53.1
a massive flooding
08:55.1
brought by the heavy rains of the Habagat.
09:04.6
Tama po dito si BBM.
09:07.4
Climate change, number one.
09:10.6
Ewan ko mga sangkay, hindi ba nag-iisip yung mga senador?
09:14.9
Ito walang problema mag-imbestiga sila.
09:18.1
Kasi natural yan, may mga kurap din po talaga.
09:23.1
hindi lamang po sa Pilipinas yan nangyayari.
09:27.8
Buong mundo, severe ang mga pagbaha.
09:32.3
Ibig sabihin, matitindi.
09:33.6
China, India, America, many parts of Europe.
09:42.0
ang nangyari po sa Dubai, Saudi Arabia.
09:48.8
Imagine, hindi yung binaba.
09:50.7
Hindi po inuulan ang galon yun.
09:52.5
Bibihira nga lang yung patak ng ulan.
09:56.3
Kaya nga po, may cloud seeding na po sila.
10:00.3
Dito pa kaya sa Pilipinas, nadugyot po tayo.
10:04.0
mas marami tayong flood control ngayon kesa noon.
10:07.9
Pero climate change.
10:09.8
This is what the effects of climate change are.
10:19.3
yung mga senador, gamit-gamit po kayo ng utak.
10:21.6
Ito po ay dahil sa...
10:22.3
dahil sa climate change.
10:23.4
Ngayon, anong gagawin natin sa climate change na ito?
10:27.7
Yan po ang nagkikreate ng mga malalakas na bagyo.
10:32.3
Buong mundo, mga sangkay damage po yan.
10:34.4
Actually, late na nga po tayo ngayon eh.
10:39.2
Some part of Africa.
10:51.6
Ito, mga sangkay, para maniwala tayo.
10:55.1
Ito yung ano ng climate change.
10:58.1
How climate change is disrupting rainfall patterns
11:02.6
and putting our health at risk.
11:07.5
Climate change isn't only about temperature rise.
11:12.1
The warming of the planet also has repercussion
11:20.4
with both the climate change and the climate change.
11:21.4
With both the climate change and the climate change.
11:21.5
With both droughts.
11:23.9
Bilanggit dito yung mga pagkatuyo
11:25.8
ng mga patubigan.
11:28.8
And extreme rainfall
11:31.4
becoming more common
11:34.1
in different parts of the world.
11:42.9
O. Balikan natin ang sinabi ni BBM.
11:45.3
Ito pa ang malaking problema.
11:48.1
Nagka-problema lang.
11:49.1
Sana matuto naman ang tao.
11:51.5
Huwag kayong nagtatapo ng basura.
11:55.5
Dahil yung basura,
11:57.1
yun ang nagbara doon sa mga pump natin.
12:00.6
Kaya hindi kasing effective na pwede.
12:07.5
Kung hindi natin babaguhin,
12:11.1
kung kababayan yung ating culture
12:13.9
na pagiging balahura sa ating kapaligiran,
12:20.7
hindi pa po yan magtatapos.
12:23.6
May malala pa pong mangyayari sa Pilipinas.
12:27.4
May mas malaki pang dilobyo na paparating
12:31.6
Ito, wala pa po yan, mga sangkay.
12:33.0
Itong karina, wala pa po yan.
12:37.0
Anong sabi ng mga scientist?
12:39.6
By 2030, mas malala na po ang climate change.
12:43.6
Yun na po ang magiging new normal ng lahat.
12:46.6
Itong galitong taasing pagbaha,
12:48.5
magiging new normal yan.
12:50.7
Ang Amerika, may mga flood control system.
12:53.5
Ang Europe, mayroon din pong flood control system.
12:59.1
at marami pa pong iba.
13:00.8
Pero bakit sila binuha?
13:05.9
Dahil po sa climate change.
13:07.4
Ito ha, tingnan nyo, mga sangkay.
13:09.1
Dahil sa pagtatapon ng basura natin,
13:11.5
Estero at Imbornal
13:13.5
ang nakakot ng MMDA
13:15.4
kasunod ng pananalasan ng masamang panahon kahapon.
13:19.2
Ang mga basurang yan,
13:20.3
isa sa mga dahilan kung bakit
13:22.1
mabagal humo pa ang baha sa lansangan.
13:25.3
Ayun. Tapon pa. Tapon pa, boy.
13:28.0
Tapon pa ng basura.
13:30.1
Yan ang problema sa atin.
13:32.0
Ewan ko ba't itong mga senador,
13:33.4
hindi na iisip nila
13:34.4
itong galitong taasing problema natin.
13:37.6
Bakit hindi tayo gumawa
13:38.8
ng sistema o batas
13:40.4
na magbabawal sa lahat ng tao
13:42.7
na magtapon ng basura sa kalye?
13:47.2
Daming dugyot sa Pilipinas.
13:48.7
Yan po ang totoo, mga sangkay.
13:51.1
Anong sabi dito ng
13:54.9
ng environmental defense?
14:03.3
lalong tumitindi ngayon?
14:06.1
Anong sabi po dito?
14:06.9
Global warming from climate change
14:09.4
means more evaporation
14:12.2
and more moisture
14:14.0
in the atmosphere.
14:18.9
Ibig sabihin daw,
14:21.3
rainfall can be intensified.
14:25.3
And intense rainfall
14:27.7
and changing landscapes
14:31.0
make for more disastrous floods.
14:37.2
Yan po yan, mga sangkay.
14:39.8
That's why nararanasan po yan
14:43.4
Binabalikan po tayo
14:44.4
ng mga malalakas na sakuna,
14:46.6
Binabalikan po tayo ng kalikasan.
14:48.9
Sinira po natin ang kabundukan,
14:51.0
kagubatan, mga sangkay.
14:52.8
And then, here we go.
14:56.0
Nakikita po na po natin
14:58.0
ng ating planeta.
15:00.1
Di lang po yan Pilipinas.
15:01.7
Pero gaya ng sinabi ko,
15:03.7
kung hindi tayo titigil
15:04.8
sa pagtatapo ng basura
15:08.7
inasabi ko sa inyo,
15:15.3
ang 71 pumping stations nila.
15:17.4
Ang daming pumping stations,
15:18.9
pero anong problema?
15:21.3
Na nakakalat sa Metro Manila,
15:23.5
pero nasira ang isa
15:24.5
sa may Libertad Pasay.
15:26.3
Ito ang nakikita nilang dahilan
15:28.2
kung bakit binaha
15:29.5
ang ilang lugar sa Pasay
15:34.8
Guys, tingnan nyo naman
15:38.0
Tingnan nyo naman yung basura na yan, oh.
15:50.8
Kung hindi tayo titigil
15:52.1
sa kadugyutan natin,
15:54.8
may paparating pang mas malala.
15:59.1
magtayong magre-reklamo,
16:05.0
sana magkaroon po kayo ng batas
16:06.7
na strictong magbabawal
16:09.9
na magtapon ng basura
16:12.3
Gayahin po sana natin
16:13.8
na hindi po dugyot
16:17.5
Ayan lang, mga sangkay.
16:18.5
Maraming maraming salamat po
16:19.6
sa inyong panunood.
16:21.4
Meron po akong isang
16:23.2
Sangkay Janjan Daily.
16:24.3
Hanapin nyo po ito sa YouTube.
16:26.4
Nag-upload po ko dito
16:27.8
Then, click the subscribe,
16:30.2
Ako na po yung magpapaalam.
16:31.1
Mag-iingat pong lahat.
16:32.2
God bless everyone.
