MGA CONSTRUCTION WORKER MULA MINDANAO TINAKASAN NG CHINESE GEN.CON! BITAG, SAKLOLO!
01:05.3
Pero pagdating sa solusyon, simple lang tayo.
01:08.3
Ako po si Napser Alijam, nagtatrabawil ang karpentero.
01:11.5
At ito po si Van Bahang, nakasamaan ko.
01:14.3
22 po kami na niloko, na tinakasan ng contractor.
01:18.8
Mag-iisang buwan na po kami nagtatrabaw na walang sahod.
01:21.9
At ang iniingi ko pong tulong, kaya lumapit ako dito sa BITA, kay Ben Tolpo,
01:28.6
para makuha lang po yung karapat-dapat na kinukuha namin, yung sahod namin.
01:33.4
Kasi po, yung kinakain namin, angkong na lang po, pati mga santol at marakuan eh.
01:39.3
Santol na lang po, pati manga.
01:41.0
Namumulot na lang po kami.
01:42.3
Pati yung kuhaan po yung mga pamilya po namin, naapiktuan din.
01:47.0
Wala kami may papadala sa kanila.
01:48.8
Lahat po kami halos may pamilya.
01:50.9
Kaya kung masakit sa akin, masakit din sa kasamahan ko.
01:54.6
Ngayon, ang sinabi na sa amin, kaya kasi nakiusap kami,
01:57.3
Sir, mahawa ka na, ibigay mo na yung sahod namin, kasi nagugutom kami.
02:02.0
Ang sabi niya sa amin, sige, magpapadala ako sa inyo.
02:05.0
Hintay kami ng hintay, hanggang umabot ng alas otso ng gabi.
02:08.2
Tapos, pumunta yung isang kasamahan namin, ang sabi sa amin, nagpadala na.
02:12.3
Ang binigay, ang pinadala, isang libo lang.
02:15.1
Anong kuha? 22 tayo na tao, isang libo lang?
02:17.8
Sir, isang libo lang, Sir, ang pinadala mo.
02:19.7
Sige, huwag kayong sabihin ng makalala.
02:21.8
Bukas, after lunch, magpapadala ako ulit sa inyo.
02:24.6
Hanggang ngayon, Merkulos na ngayon.
02:27.3
Hindi pa dumating yung after lunch na yun.
02:31.0
Sir Ben, sana matulungan po nyo kami, nagmamakawa po kami sa inyo.
02:35.6
Kasi po, malayo yung isa amin, pati yung pamilya namin na amin, na effectuan.
02:41.8
Kung hindi po namin makukuha yung karapat dapat namin kunin,
02:46.9
yung pamilya namin ay kawawa.
02:50.2
Ang gusto po namin mangyari, yung hindi na mangyari sa tapuan namin yung Pilipino,
02:54.7
yung ginawa niya sa amin.
02:55.5
Ang gusto po namin namin, yung pamilya namin ay kawawa.
03:00.1
Ang gusto po namin namin ay kawawa.
03:03.9
So, i-airin natin yan.
03:05.8
Gagawa namin ng paraan kung sino yung pwedeng tawagan
03:08.0
para mahagilap yung sinasabing kontraktor.
03:11.5
Okay? Inhale, exhale, relax.
03:14.5
Kayo'y galing Mindanao.
03:19.8
Pero isa sa inyo, kinausap ng architect na nagtatrabaho dati dito sa Manila
03:24.3
na kumuha ng mga kasamahan, magdala, papuntang Clark.
03:28.1
Hindi po, sir. Nakakilala ko na ito sila sa Clark, sir.
03:30.9
Tapos po, sinabi ko po sa kanila,
03:33.2
ano, wala pa kayong dahan-aharap ng trabaho?
03:35.1
Kasi may alam ako.
03:36.1
Kaya yun po, kinahal ko na po sila, dinala na po doon sa may Clark.
03:39.7
So, ikaw ang kinausap ng...
03:41.9
Opo, architect po.
03:43.5
Nababahala ko dahil nilin lang kayo, kinuha kayo sa malalayang probinsya,
03:47.3
pagkatapos ngayon, nandiyan na kayo parang palaaboy kumakain,
03:50.1
namumulot ng mangasang tul.
03:51.4
O ano ba, nagkakatok-katok kayo sa mga bahay-bahay doon para makuha ng pagkain?
03:55.3
Paano kayo kumakain sa tagal ng panahon?
03:57.1
Paano kayo nandunan kayo sa loob ng gusali, sa loob ng Clark?
04:00.5
Minsan po, nanghingi na lang po kung sino ang makapigay.
04:04.5
Nanghihingi kayo.
04:05.2
So, kayo itong naglalakad dyan sa loob ng Clark.
04:08.2
Di ba kayo sinisita ng mga gwardya?
04:11.0
Okay. Nakikita ba kayo ng gwardya?
04:13.0
Nakita mo naman po.
04:14.7
So, ito, nagbabato kayo ng mangga. Kaya yan?
04:18.9
Para saan yung gagamitin yung mangga?
04:21.4
Hindi po. Kaya din na lang po.
04:24.1
Maasim yun. Mga ngasim ang sigmuran ninyo.
04:27.8
Kukuha na lang sa toyo.
04:30.0
Kayo ngayon dyan, parang naiwan, inabanduna na ng inyong architect.
04:35.1
Lahat kayo, taga Mindanao, Sibugay, Sambuanga?
04:38.1
Yung iba po, Hulo.
04:41.9
Kaya kayo nagsama-sama rito, parang magtrabaho sa loob ng Clark para dyan sa gusali na yan.
04:47.5
Malaking gusali yan, ano?
04:49.4
Sino itong nakasalamin na ito?
04:51.0
Yung si Manipel Laguardia po.
04:55.4
Bakit daw inabanduna?
04:57.7
Ano bang situation?
04:58.6
Tuloy pa rin po yung trabaho.
04:60.0
Pero yung contractor na yan po, yun lang pang loko sa amin.
05:04.5
Linawi natin, ano?
05:06.0
Kasi parang lumalabas.
05:07.0
Akala ko inabanduna na yung gusali.
05:09.6
Sa may mga tao pa roon.
05:10.6
Hindi ba kayo nakikita ng mga kasamahan ninyo at ibang mga foreman doon sa loob?
05:13.9
Nakikita naman po, sir.
05:14.8
O anong sinasabi sa inyo?
05:15.7
Ba't wala kayong trabaho?
05:16.7
Hindi ba kayo binigyan ng trabaho man lang para paano?
05:19.4
Ang kinukampo namin kasi iba-iba pong...
05:21.6
O alam ko may mga subcontractor kayo.
05:23.9
Nakikita ba kayo ng general contractor sa loob ng mga ibang arkitekto?
05:27.4
Dahil hindi lang naman isang kontratista ang kailangan sa mga ganyan.
05:30.1
Malaking gusali yan.
05:31.9
Hindi ba kayo nakikita?
05:33.4
Wala ang kayo ginagawa?
05:35.4
Nakikita din kami kasi pumunta kami doon sa office ng admin.
05:38.8
Tinanong namin yung project manager.
05:40.6
Wala namang action sa amin.
05:41.5
Ang construction site na ito, the Heights Resort and Casino,
05:45.7
etong problema rito.
05:48.6
Tapos casino parang pala, yun pala, pogo ha.
05:51.2
I hope it's not. It's wrong.
05:52.7
Ang sinasabi rito, address ay Jose Abad Santos Clark Economic Free Port Zone.
06:00.0
So ngayon, ang arkitekto ninyo si architect Manifel Laguardia.
06:04.7
Ito yung nareraklamo ninyo.
06:06.4
Pinabayaan na kayo.
06:07.2
Ito, ang ganda pa ng posing nyo.
06:08.8
Hindi nyo siya nakikita ngayon?
06:10.9
May bumibisita ba sa inyo doon sa construction site?
06:15.0
Wala na po talaga, sir.
06:16.4
Nakikita ba kayo ng general foreman na nanadyang kayo?
06:20.7
O sino man yung ibang mga architect doon?
06:23.3
Opo, nakikita po kami.
06:24.8
Kaso wala silang action sa amin po.
06:27.3
Si architect Manifel Laguardia, i-redial mo.
06:30.4
Nakikinig lang sa atin, architect Manifel Laguardia.
06:34.8
Gaguardiahan ka namin na talagang tight.
06:37.0
Sige, tawagan nyo ulit para mapasagot natin ito.
06:42.1
Tinatawagan po natin dito.
06:45.0
Ayan ang telepono.
06:46.0
Talagang umiiwas.
06:47.1
Architect ba talaga ito o baka muchacho lang ito?
06:49.8
Yun ang sabi sa amin.
06:51.1
Oo, yun ang sabi niya.
06:52.1
Baka architect na panaginip.
06:54.0
So dito tayo kay Paul.
06:55.5
Sino man itong Paul, isa-isahin natin muna.
06:57.6
Paul, magandang umaga sa iyo.
06:59.0
Paul Ryan Sting Fagin.
07:01.5
Yes, good morning po.
07:02.6
Mukha may problema po at ang construction site.
07:05.3
I don't know itong sinasabi po natin.
07:06.9
Kilala nyo bang Laguardia Construction and Design?
07:10.6
Tinignan namin po sa records namin yung dating registration po.
07:15.0
Ang Laguardia Construction, matagal na pong expired yung lesensya nila.
07:21.3
Can you check itong sinasabing construction site?
07:24.0
Ang may problema rito, yung kalang general contractor.
07:26.8
Bakit ka kukuha ng subcontractor na 2016 pang accreditation nila pero expired na?
07:32.1
So ito pong Laguardia Construction Design.
07:34.7
Okay, ito pong address po nila sa construction site,
07:37.5
The Heights Resort and Casino, Jose Abad Santos, Clark Economic Free Zone.
07:43.0
Nagumagawa po sila ng 17 floor na gusali.
07:45.0
Diyan po sila kinuha ng general contractor.
07:48.2
Sa loob ng Clark Economic Free Zone.
07:50.7
Madali nyo siguro ma-check to.
07:53.3
Bwede naman sir ma-check natin yan.
07:55.9
Una lang siguro sir kung sila po yung subcontractor.
08:00.0
Kailangan po muna natin malaman kung sino po yung general contractor.
08:03.9
Ang general contractor construction po dyan.
08:06.3
Why Yuan Construction?
08:09.7
So casino, ewan ko kung anong balak nila niya.
08:13.0
Ano pong magagawa ninyo?
08:15.8
Base po sa batas po natin,
08:20.5
pwede po natin sila sir ipatawag dito sa opisina
08:23.9
o kung meron man pong mga complaint against sa kanila,
08:27.8
pwede po silang lumapit kung sino man po yung mga nagrapeato niyang contract.
08:33.2
Bago po kayo makialam sa mga construction worker na hindi nyo naman po matutulungan,
08:37.3
baka lip service lang po kayo,
08:38.9
ayusin nyo muna itong luko-luko na kontra mga kayo itong lagwardya.
08:42.4
Kung ang lagwardya po sir,
08:43.9
hindi naman pala registrado,
08:46.7
di ba dapat hahabulin nyo rin yung why yung constructions,
08:50.5
kung sino man ito sa lagandang...
08:52.1
May liability naman po yan sir.
08:54.6
Ito pa, sir, tanong.
08:56.6
Ang mga general contractor ba,
08:58.0
kaya ninyo kausapin para sabihin doon sa mga subcontractor na medyo airing subcontractor,
09:02.6
tulad no, iniwan yung mga magagagawa kayo?
09:05.3
Kasama po yan sir sa mandato po ng Philippine contractor sa accreditation.
09:09.5
Eh, Chinese po ito.
09:10.6
Hindi naman puro may respeto pag malalong-lalong sa mga ganitong klase,
09:13.8
ng construction company,
09:15.1
kaya sila nangunguhan ang mga kuminsan,
09:17.9
Ayun nga sir, opo.
09:18.4
Pero mahigpit po yung batas po natin para po sa mga ganyan sir na mga...
09:22.0
Alam ko, Mr. Fuguen,
09:25.0
mahigpit ang batas natin,
09:26.2
kaya alam, mahigpit din at medyo magaling din,
09:29.4
madulas na para mga palos yung mga gumagawa ng kalokohan.
09:33.0
Tinatanong ko lang po,
09:34.1
gusto ko pong makita yung solusyon,
09:35.6
ayoko po yung marami tayong alam sa batas,
09:38.8
marami tayong alam sa problema,
09:40.2
pero pagdating sa solusyon,
09:41.7
simple lang tayo.
09:43.6
Bahagi ka ba sa solusyon?
09:44.8
Kung meron pong abogado na yan sir,
09:47.1
ng mga workers po ninyo,
09:48.8
pwede po sila dumulog po dito sa isina po namin.
09:51.2
Sir, thanks but no thanks.
09:53.5
Wala po kayong magagawa.
09:54.7
Kaya lang ako nagpatata po sa inyo
09:56.6
para ayusin yung susunod,
09:58.7
baka kasi mga hindi nag-renew,
10:00.2
habulin nyo na lang.
10:01.4
Huwag na po kayong makialam
10:02.5
dahil wala naman kayong matutulong dito sa mga malilid na to.
10:05.8
Kaya po, kaya po nandito po ang bitag, sir.
10:09.3
Ako na pong bahala,
10:10.6
gawin mo na lang yung hanay ninyo,
10:12.2
nalinisin mo na marami palaking hanay mga
10:14.3
hindi na po sila yung nag-renew.
10:16.4
Eh dapat may listahan po kayo,
10:17.9
dapat ayusin nyo muna.
10:19.0
Ayusin po natin yan, sir.
10:21.5
Yes sir, maasaan nyo po sir.
10:23.4
Sila po yung mga construction
10:24.5
sa malalayong probinsya, Mindanao.
10:27.0
At nagtrabaho po sila sila ng Clark Freeport.
10:29.6
Sa isang malaking gusali,
10:32.2
tinakbuhan na po sila ng general contractor.
10:34.4
They were promised
10:35.6
na makakapagtrabaho rito magandang sweldo.
10:38.7
dalawang linggo na po sila
10:39.9
na wala pong nagagawa,
10:42.4
sa loob mismo ng Clark.
10:43.9
Namamato ng mangga,
10:46.3
kumakatok sa mga bahay
10:47.4
para makakuha ng pagkain.
10:49.4
May naawa ng mga gwardiya sa kanila,
10:51.0
pinababayaan po sila.
10:52.8
Eh pag mga ganitong empleyado,
10:54.7
galing po silang Mindanao
10:56.1
at kumuha ng mga barangay certificate
10:58.3
para lamang makapagtrabaho rito.
11:00.6
When a person is being promised a good life,
11:02.8
pangakuan ka na gaganda ang buhay mo
11:04.3
sa pamamagin ng trabaho,
11:05.8
isang elemento na po yan
11:06.8
ang human trafficking.
11:08.8
kapag binayahi ka from point A to point B
11:10.9
na isa ka ito para,
11:14.1
Pag nagkabulilya,
11:15.3
so pagdating naman dito,
11:16.9
pinabayaan ka na,
11:18.3
naging palaboy ka.
11:19.5
Sinong hahabulin natin dito?
11:22.1
kausapin muna natin.
11:23.2
Alam ko kasi ang pamahalaan po natin
11:25.0
makakagawa ng hakbang
11:27.0
tulad po ng DSWD.
11:28.4
Alamin muna natin sa spokesperson
11:31.3
si Asek Irene Dumlao.
11:33.9
magandang umaga po sa inyo.
11:35.3
Magandang umaga po, sir.
11:37.4
magkakwalify ba itong mga
11:38.7
pobring construction worker
11:40.0
na parang inabanduna na sila?
11:41.6
Galing mga Sibugay,
11:43.4
galing sa Mindanao,
11:46.4
wala nang palaboy-laboy.
11:49.0
based on the certificate ng barangay
11:51.0
na galing sila doon
11:52.0
para pumunta ng Maynila
11:53.1
for a crisis intervention
11:57.6
Kinakailangan po na
11:59.8
ng ating mga social workers,
12:01.5
ito pong mga individuals na ito
12:04.1
yung appropriate na intervention
12:05.6
na ibabahagi po natin.
12:07.4
Maari po natin silang kilungan
12:10.9
assistance to individuals
12:12.3
in crisis situation,
12:14.2
transportation assistance.
12:16.6
And pinabayaan na po sila,
12:17.9
neglected na po sila
12:19.0
kahit pumunta sa atin.
12:20.0
Mga isang buwan na silang palaboy
12:22.2
at gusto lamang nila
12:23.1
makuha ang kanilang
12:23.9
natitirang sweldo
12:24.9
aside from sinasabing
12:26.9
or transportation
12:30.0
meron silang daladala
12:30.9
naman kahit na papano.
12:36.2
sustainable livelihood program
12:38.4
when they go back
12:39.3
to their respective promises
12:40.4
e meron pang patuloy po sila
12:44.3
magkaroon din sila
12:45.1
ng konting negosyo,
12:46.7
Ayan din naman po
12:47.7
ay isinasidawa natin.
12:50.6
pwede ba sila ma'am
12:51.7
o parang interviewin na lang
12:53.3
para it will be guided?
12:55.2
Sasamahan na lang po
12:56.1
siguro namin ma'am
12:58.7
para ma-evaluate nyo
13:01.6
ng ating pamahalaan
13:10.8
Magandang umaga, sir.
13:11.6
Sasamahan namin kayo.
13:12.7
Dadalhin namin kayo
13:13.5
at tutulungan namin kayo
13:14.4
para ma-interview kayo.
13:17.5
kung anong intervention
13:18.3
at para makabalik sa probinsya,
13:20.7
posibleng kunting tulong
13:22.8
doon pagdating sa probinsya ninyo,
13:24.6
magkakaroon ng sinasabing
13:25.7
programa na kung saan
13:28.6
baka hindi nyo lang alam.
13:32.3
nasa four piece kayo,
13:37.1
yung kinikita ninyo
13:37.9
bilang magiging isa.
13:38.8
Nagkakaincindihan tayo?
13:43.5
nangyayisang pampansang sumbungan.
14:16.6
Sa ating panganda ulit
14:37.1
Thank you for watching!
