Side Effects ng Chemo-therapy, Ano ang Gagawin. - By Doc Liza Ong
00:28.4
mga mabilis tumubo o yung mga fast
00:31.5
growing cells na tinatawag so apektado
00:35.9
ang mga normal na cellula ng ating
00:38.4
katawan Huwag matakot inuulit ko huwag
00:42.8
kayong matatakot sa
00:45.0
chemotherapy kailangan natin yung
00:47.4
chemotherapy ano nga ba ang
01:00.0
number two simula don sa bibig natin
01:02.7
hanggang sa puwt natin ito ung digestive
01:05.3
system natin number three yung
01:09.2
mga blood cells natin white blood cell
01:12.8
red blood cell platelets yung mga
01:15.6
ginagawa sa bone marrow o doun sa loob
01:18.0
ng ating buto ung mga cancer cells kasi
01:21.6
mamamatay siya kapag na chemotherapy
01:25.4
siya So kaya lang ang problema
01:30.0
maaapektuhan din ung normal cells pero
01:32.4
huwag ho kayong matatakot kasi
02:00.3
para dun sa mga cancer patients para dun
02:03.4
sa nanay nung mga pedia cases o yung mga
02:09.1
nagkaka-anak yung kanilang mga
02:11.4
caregivers Hindi ba may mag-aalaga doon
02:14.2
sa ating mga cancer patients halimbawa
02:16.8
yung anak yung asawa yung kamag-anak
02:19.8
Okay number one na nararanasan ng isang
02:28.8
nagkikimkim so drain na drained kumbaga
02:31.6
sa baterya ng inyong cellphone na
02:33.6
drained para kayong tuyot na tuyot ano
02:36.6
ang gagawin ninyo Matulog lang ho kayo
02:39.1
ng matulog Matulog
02:42.0
magpahinga konting lakad lang muna yung
02:44.8
gagawin niyo kung pwede nga huwag munang
02:46.7
gagawa sa bahay Pwede naman kilos-kilos
02:49.4
konti sa bahay tantsahin niyo yung
02:52.5
energy levels niyo kayo lang ang
02:54.9
makakaalam niyan So kung hanggang saan
02:57.4
ang kaya niyo pwede naman malalaman niyo
03:00.5
rin so malalaman ng sariling pasyente
03:02.9
Yung kanyang energy level So doon
03:05.2
ibabase Anong mga paggalaw ang pwedeng
03:09.4
pagtatrabaho sa bahay or doon sa
03:11.6
kanilang mismong trabaho
03:13.9
ah ang pwedeng gawin ng isang cancer
03:16.5
patient Actually yyung iba
03:17.7
nakakapagtrabaho pa rin sa office kahit
03:30.0
mag-alala tutubo din yan 3 months after
03:33.0
ihinto ung chemotherapy ninyo at pagtubo
03:37.9
medyo nag-iba nga lang yung kind nung
03:40.8
buhok niyo ah pwedeng mas kumapal yung
03:43.6
iba medyo mas kumukulot Pero basta wala
03:47.5
chemotherapy tutubo din ang ating buhok
03:50.8
at saka ang tip pa natin bago kayo
03:53.4
mag-kape pwede na ho kayong maghanap ng
03:57.4
sumbrero ng mga scarp na ng turban
04:00.6
kailangan niyo rin kasi yon kasi magina
04:03.4
win o mabilis maginaw ung anit o kaya
04:05.5
ma- sunburn so laban sa ginaw at sunburn
04:09.7
Kaya kailangan niyong takpan yung inyong
04:13.4
anit Okay number three Ah pwede rin
04:17.3
kayong mag sunblock ha number three
04:19.6
pagdating sa balat makikita niyo very
04:21.9
dry ang inyong balat parang
04:23.8
nangangaliskis so magtataka kayo Bakit
04:26.6
ganun ung iba nga nagkaka kema pa ang
04:29.8
gamutan po doon maglagay ng maglagay ng
04:34.4
lotion So yung lotion na ginagamit niyo
04:37.3
Pwede po yung mga mild lotion yung mga
04:40.5
Walang amoy katulad ng mga Johnson's
04:42.9
Baby lotion or kung ano man yung lotion
04:45.3
na pangata pwede po yon gamitin niyo
04:49.0
doon sa inyong balat tapos pwede kayong
04:52.7
magmas mag guwantes yung gloves o
04:55.8
mag-jacket pag giniginaw kayo palagi at
04:58.4
mapapansin niyo ung mga kukunin niyo
05:00.3
medyo mangingitim yan dun sa nail beds
05:03.0
ah Huwag ho kayong matakot pag hindi na
05:12.9
nagke-kwento ka o
05:14.8
naduduwal so kakain kayo yung small
05:19.4
frequent feedings konti-konti pero
05:22.6
dalasan niyo na lang para maiwasan yung
05:26.2
yung Grabeng pagsusuka number five
05:29.7
walang ganang kumain Parang ayaw mong
05:32.8
kumain kasi lahat lasang bakal lalo na
05:35.8
kung yung gamot na ginamit sa inyo ay
05:38.5
platin yyung nag-end doon sa mga platin
05:41.0
ito iyung mga Platinum based
05:43.2
chemotherapy ending in Platinum mga sis
05:45.7
platin tsaka lahat matabang ang tabang
05:48.7
tabang or very sensitive kayo sa maalat
05:51.7
o matamis sa iba hindi naman siya maalat
05:53.7
to matamis pero sa inyo Sobrang alat
05:55.8
sobrang tamis so P ganon yung
05:58.5
magpeprepare ng inyong pagkain medyo mas
06:01.8
tabangan kung very sensitive pero kung
06:05.5
wala namang panglasa eh mas dagdagan
06:07.9
ninyo ng mga herbs o ng mga pampalasa
06:10.3
bawang sibuyas kamatis huwag Hong
06:13.0
masyadong salt mas maganda yung mga
06:17.8
pampalasa tapos ah pag walang ganang
06:20.8
kumain Syempre small frequent feedings
06:24.0
din ah yung pakurot kurot kayo ng
06:27.4
pagkain pakonti-konti parang makar
06:30.1
tsaka mas kakainin ninyo pag
06:59.6
lata na iniinom kasi malakas sa protein
07:02.6
yon yung makikita niyo po yun halimbawa
07:05.5
yung mga birch tree advance yung mga
07:07.1
ensure yung mga ganong inumin
07:09.1
makakatulong na Magpalakas sa inyo tapos
07:12.9
yung mga malalambot na pagkain para mas
07:15.0
madaling lunukin yung mga sopas
07:17.9
scrambled eggs High protein din po kasi
07:20.4
yang mga iyan kailangan niyo ng mga high
07:22.9
protein High energy na pagkain para
07:25.3
bigyan kayo ng lakas kasi bumababa nga
07:27.4
yung inyong energy level number six lagi
07:31.3
kayong may sugat sa bibig o may singaw
07:33.3
yung mga puti-puti pag nakakita na kayo
07:35.3
ng maraming puti-puti Hingi na ho kayo
07:37.2
ng gamot sa inyong doktor kasi baka
07:39.6
fungal infection yon So parang laging
07:42.4
may singaw ang mga gamot po diyan yung
07:44.7
mga tinatawag na nystatin na pwede
07:46.7
niyong imum O i-g tsaka iyung mga
07:50.1
number seven chemo brain yyung parang
07:53.9
bakit ba ako naging makakalimutin or
07:56.0
Parang minsan parang h mo maintindihan
07:57.8
nawawala yung shortterm memory mo at
07:59.9
saka yung judgment mo Huwag po kayong
08:01.9
matakot pansamantala lang yon after
08:04.3
ilang days babalik na ulit yun So yung
08:06.7
mga kamag-anak o relatives nung mga
08:10.2
pasyente kung may kailangan siyang
08:12.6
ah pag-isipan na tulungan niyo siya na
08:16.3
i-judge or kaya i-decipher
08:30.5
hemoglobin So yung Sintomas nito
08:33.6
pagkahapo medyo parang dizzy o parang
08:36.2
Lio parang pagod may palpitasyon Kasi
08:38.6
nga kulang yung red blood cell hindi
08:40.8
makadala ng oxygen doun sa inyong buong
08:45.2
katawan so dito makakatulong yung mga
08:47.2
inhale exhale pag naalala niyo
08:55.4
niyo bakit mas marami akong pasa kasi
08:58.7
apektado din ang platelets ang tinatawag
09:01.5
dito thrombocytopenia o bumababa yung
09:04.6
ating platelets Ang solusyon dito ah
09:08.5
Kailangan lagi tayong magpapa-blotter
09:10.6
kasi meron pong mga gamot na pwedeng
09:13.4
ibigay para tumaas yung ating platelets
09:16.0
Ganon din yung ating RBC tsaka yyung
09:17.9
hemoglobin tapos yung mga toothbrush
09:19.9
natin malalambot lang iwas muna sa
09:22.5
dental floss baka Magdugo ang inyong
09:24.6
gilagid magsuot ng mga rubber shoes o
09:27.2
guwantes para maiwasang mag sugat yung
09:29.9
inyong paa at saka yung inyong kamay so
09:32.8
obserbahan baka magkaroon ng pagbi-bid
09:35.5
sa ilong pag-ihi pag-ubo sa bibig niyo
09:39.9
sa ilong namumutla so pag ganon Balik
09:42.6
agad sa doctor so dito maganda yung
09:45.6
weekly cbc isama ho natin yan number 10
09:51.0
constipation o pagtitibi yung iba kasi
09:54.3
lalong Tumitigas yung kanilang Dubi So
09:57.0
pwede tayong magpon juice kalahating
09:59.4
pasok kada gabi gulay prutas meron din
10:02.9
pong tinatawag na mga lactulose isang
10:05.0
kutsara two times to three times a day p
10:08.2
naman sa iba naman nagtatae naman sila
10:11.2
Nagkape so kailangan dito yung mga
10:13.5
saging tapos yung mga oresol at saka
10:16.9
kung iinom kayo ng ng tubig yung mga
10:19.6
pocari nakakatulong yan para ah
10:24.0
mapalitan yung mga nawawalang mga sodium
10:27.9
chloride potassium zo kasi yung iba nga
10:30.6
nagtatae number 11 pakiramdam mo pag
10:53.6
apy days Mawawala din dapat number 12
10:58.6
syempre mababang immunity mo kapag ikaw
11:11.9
nagke-kwento sobrang saba ng pakiramdam
11:14.5
mo hindi ka makabangon sa kama mataas na
11:17.8
lagnat so dito importante yung pagkuha
11:21.2
ng vital signs ng isang nag kikim
11:24.0
araw-araw so Kunan niyo palagi ng
11:26.0
temperature ng blood pressure ng heart
11:28.5
rate ng respiratory rate kasi agag meron
11:31.5
ng impeksyon mababa immunity mabilis
11:34.9
yung tibok ng puso nila bumababa yung
11:37.7
kanilang blood pressure laging may
11:40.0
mataas na lagnat so kailangan mahuli
11:43.4
nung caregiver o yung nag-aalaga ina
11:46.0
doun sa kanyang anak or doun sa kanilang
11:48.5
sa kanyang asawa o yung anak sa kanyang
11:50.6
magulang para mabilis niyong madala sa
11:53.7
ospital sa doctor or sa emergency room
11:57.7
kasi nga ah kailangan na agad nito ng
12:01.6
antibiotics ah nagchi-cheer
12:06.8
Masakit na bibig o lalamunan yan lagi
12:10.0
nilang nararamdaman yan masakit umihi
12:13.8
mabilis yung Tibok Sabi ko nga nahihilo
12:16.6
yung iba nahihimatay Tapos i-check niyo
12:18.7
kung may IV line yung inyong pasyente or
12:21.9
merong port yung doun nilalagay yung
12:24.2
chemotherapy Baka naman sobrang pula na
12:26.9
O may nana na Aba eh baka nai-in na yon
12:31.0
So ah titignan ninyo Tignan niyo
12:34.4
palagi kapag ang pasyente hindi na rin
12:37.2
umiihi ah hirap huminga o habol ang
12:40.8
hininga tapos yung balat niya parang
12:43.0
mapula maputi ang tawag doon mottled e
12:45.3
Ah hindi hindi equal tapos BP na mababa
12:50.3
Tapos sinabi niya pakiramdam niya
12:52.6
mamamatay na siya or iba-iba na ung
12:54.4
sinasabi niya nagdedeliryo na dalhin
12:57.0
agad sa doktor number 13 pandinig
13:00.9
apektado din Parang humihina yung
13:03.0
pandinig ngung mga pasyente o kaya naman
13:05.5
may umuugong tinit toos so pansamantala
13:09.4
din lang yon habang
13:14.4
nagki-kiss heart lungs ng pasyente So
13:18.3
ibig sabihin non iche-check isama doun
13:21.3
sa weekly blood test so Hwag ho kayong
13:24.7
matakot hindi kailangang ihinto
13:26.6
iche-check lang para mapangalagaan kasi
13:28.8
may may mga gamot naman na pwedeng
13:31.2
magprotekta dun sa heart sa lung sa
13:33.9
liver nung pasyente na nagkakaroon ng
13:38.3
chemotherapy pati kidneys pangalagaan
13:40.9
yan ng doktor niyo number 15 nagkakaroon
13:44.3
ng peripheral neuropathy o ib sabihin
13:46.6
may problem sa nerves ng pasyente parang
13:48.7
tusok-tusok doun sa kamay at paa huwag
13:51.1
ho kayong mag-alala babalik din after
13:53.6
ilang months na paghinto ng chemotherapy
13:56.4
ung parang mga pamamanhid babalik din ho
13:58.5
yan sa inyong kamay at paa number 16
14:02.6
yung iba laging may pain o may kirot ah
14:05.8
humingi ho kayo sa doctor niyo ng mga
14:08.1
pain relievers Ah kasama ho yan Pero
14:12.4
pwede Hong mabawasan hindi dapat kayong
14:15.3
nakakaramdam ng pain mabibigyan ho kayo
14:18.4
ng pain management ng inyong doktor okay
14:23.6
ang Yun nga lang yung mga pain relievers
14:26.0
medyo nagko-cause din yan ng
14:27.8
constipation so so kailangan kain kayo
14:30.2
ng mas maraming prutas tsaka gulay
14:32.4
nakakatulong din yung music at saka
14:36.1
meditation Number 17 maging matapang Be
14:40.2
strong kailangan Brave kayo malakas yung
14:42.8
loob niyo laban lang Journey to biyahe
14:45.7
niyo to paglalakbay niyo to isipin niyo
14:49.0
kaya niyo I can I will dasal dasal dasal
14:53.2
tsaka dapat meron kayong goal para
14:56.3
malagpasan niyo ung gamutan Halimbawa
14:59.5
gusto niyo ah sa darating na March
15:01.6
ga-graduate na yung anak ko kailangan
15:05.5
para maibsan yung sakit at saka umabot
15:09.4
tayo doon ng hindi hirap na hirap so
15:12.6
kailangan yan yung Bakit natin
15:15.2
kailangang mabuhay number 18 doun naman
15:19.1
sa mga pamilya or caregivers nitong mga
15:29.0
siya dun sa pasyente kung naging mas
15:31.0
masungit siya laging galit Syempre
15:33.9
masama ung nararamdaman niya so medyo
15:37.0
mas habaan niyo yung PC ninyo mas
15:39.2
mapagpasensya kayo Tsaka kayo yung
15:41.8
maghahanap ng pera Alam ko mas mapapagod
15:44.8
kayo so humingi kayo ng tulong Tapos
15:48.7
ipasa Diyos niyo ah kung ano yung will
15:52.2
ni God Sabihin niyo lang magpasalamat pa
15:55.8
kayo yung mga pamilya at saka caregiver
15:59.2
Hwag ho kayong mahihiya humingi ng pera
16:01.8
at saka ng tulong dun sa mga kakilala
16:05.0
ninyo Huwag na Hong utang kung pwedeng
16:07.3
hingi Hingi na lang para makabawas doon
16:09.5
sa problema niyo and number 19 yung mga
16:15.6
nag-kalat Inum chemotherapy yyung
16:18.1
nag-end nga doon sa platin ah hingin
16:21.4
niyo sa doctor niyo weekly blood test
16:23.6
kasi bumababa din yung mga magnesium
16:26.3
nila potassium calcium phosphates sodium
16:29.8
so maganda na che-check yun palagi para
16:32.1
pagbaba mabibigyan na kayo agad ng gamot
16:35.1
ng inyong doktor so ito yung mga
16:37.5
nararamdaman nila sa mga patients huwag
16:40.0
ho kayong matatakot Ituloy niyo yung
16:43.9
gamutan ninyo kasi syempre gagaling din
16:47.6
na isipin niyo na gagaling din kayo
16:50.5
basta lakasan niyo lang yung loob niyo
16:52.4
alam ko masakit konting tiis huwag ho
16:55.3
kayong magtatago magpagamot kayo sa
16:57.5
doktor niyo at pag sin sabing balik for
16:59.9
your checkup huwag ho kayong tatamarin o
17:02.6
ipagpapaliban kahit wala ho kayong pera
17:05.1
Bumalik kayo sa doctor niyo kasi yung
17:07.8
time na gusto natin sunod-sunod yung
17:10.6
chemotherapy eh para yung pagpatay doon
17:13.0
sa mga cancer cells tuloy-tuloy kasi pag
17:16.9
tinigil natin ng matagal ang problema
17:20.5
ah tutubo ulit yung cancer cell So gusto
17:23.8
natin talagang kumbaga nga eh yung
17:26.2
kaaway natin patay na patay na siya para
17:29.6
hindi na bumalik yung ating cancer so
17:32.3
sana sa ating mga may sakit May nagy May
17:37.8
cancer isipin natin may hope may pag-asa
17:41.4
kakayanin nito Salamat po
