00:56.8
tila isa na rin ito sa mga masasabi nating nasa pangunahing pangangailangan
01:00.8
ng marami nating kababayan.
01:02.8
Naalala ko nga doon sa isang lugar na napuntahan namin,
01:05.8
sabi nung isang bata,
01:07.8
dimbali nang sira yung bahay, at least may wifi.
01:27.8
Ano-anong hakbang kaya ang ginagawa ng pamalaan
01:29.8
para mas mapaganda pa ang internet services dito sa Pilipinas?
01:35.8
Paano nga bang makakapekto dito ang pagtatayo ng bagong telco?
01:39.8
At totoo nga bang bumilis na ang average internet speed sa malaking bahagi ng bansa?
02:07.8
Kaya naman samaan nyo po kami mula sa umpisa hanggang sa pinakahuling bahagi
02:11.8
itong video para malaman ang mga pinakahuling kaganapan
02:14.8
tungkol sa kalagayan ng internet dito sa Pilipinas.
02:26.8
Taong 1991, nang mailunsad sa bansa ang kauna-unahang mobile phone service
02:31.8
na inooperate ng brand ng mobile line sa tulong ng isang analog technology.
02:37.8
Inilunsad ang nasabing siribisyo sa pamamagitan ng Peltel,
02:40.8
isang kumpanyang itinatag ng PIL-DT.
02:44.8
Taong 1994, sa pamamagitan ng fixed line service,
02:47.8
unang naging available ang internet dito sa Pilipinas.
02:50.8
Sa bilis na aabot sa may git 64 kilobit per second,
02:53.8
ito na ang pinakamabilis na connection na kayang ma-achieve nung mga panahong iyon.
02:58.8
So imagine, sa 64 kbps na internet speed, walang nagre-reklamo.
03:02.8
Kasi nga, konti pa lang yung gumagamit ng internet nung mga panahong iyon.
03:09.8
Sa pamamagitan ng Philippine Network Foundation o PHNet,
03:12.8
na connect ang Pilipinas at ang kumpanyang Sprint ng Estados Unidos.
03:18.8
Sa kaparehong taon din, inilunsad naman ng IslaCom,
03:21.8
ang kauna-unahang digital mobile communication service sa Pilipinas gamit ang GSM network.
03:29.8
Naging pioneer ang globe sa prepaid at SMS services.
03:33.8
Habang ang smart ay numpisan na rin ang commercial operations.
03:45.8
Ipinakilala nito ang mga murang packages na kayang ma-afford ng maraming Pilipino.
03:50.8
At dahil sa matagumpay ng marketing strategy,
03:52.8
kaya taong 1997 nang maging pinakamalaking mobile network ang smart sa buong Pilipinas.
04:01.8
Taong 2000 naman nang makompleto ng PLDT ang pag-acquire sa lahat ng pag-aari ng smart.
04:09.8
Sa kabilang dako naman, nagkaroon ng kasunduan ng globe at ang IslaCom
04:13.8
na magsanib puwersa upang mapalakas at mapalawak pa nito ang kanilang operasyon.
04:18.8
Maigling panahon lang ang itinagal ng kasunduan nito.
04:20.8
Hanggang sa taong 2001 ay binili na rin ng globe ang lahat ng pag-aari ng IslaCom.
04:32.8
Samantala, nakipagsabay na rin ang Bayan Telecommunications o BayanTel
04:37.8
sa unti-unti ng nakikilalang teknolohiya.
04:43.8
Bagamat naging popular ang ilang servisyon nito tulad ng fixed line service,
04:47.8
tila hindi naman nito napunan ang pangangailangan ng mga consumer.
04:51.8
At kalaunan ay nakuha na rin ng globe ang malaking bahagi ng kumpanya.
05:00.8
Gahil nga sa hirap at mahal magkaroon ng landline phones sa Pilipinas,
05:04.8
kaya mas naging patok sa maraming Pilipino ang paggamit ng mga mobile phones.
05:08.8
Mas convenient nga naman yung mga ganitong klaseng gadget
05:11.8
kumpara sa landline phones na sa bahay lang natin magagamit.
05:15.8
Yung pinakabagong telco naman na nakilala natin bilang Sun Cellular
05:19.8
ay tinatag ng Digital taong 2001.
05:21.8
Dito natin unang na-enjoy ang mga unlitext at unlicall offer
05:25.8
dahil sa maraming Pilipino ang na-attract sa murang offer
05:28.8
kaya tuloy-tuloy ang paglaki ng sales at shares nito sa merkado.
05:34.8
Sa kaparehong taon din ay inilunsad ng globe
05:37.8
ang cellular service brand na Touch Mobile
05:39.8
bilang direktang kukompetensya sa mga murang offer ng Sun Cellular.
05:45.8
Sa brand neto nauso ang mga offer na pang-all network.
05:51.8
Mabalik naman tayo sa Sun Cellular.
05:53.8
Taong 2011 nang makuha ng PLDT ang lahat ng pag-aari ng network.
05:58.8
Bagamat maraming network na ang naitatag sa Pilipinas
06:01.8
dahil naman sa ginawang acquisitions ng globe at PLDT
06:04.8
kaya parang sila na lang din ang naglalaban sa merkado.
06:07.8
Malalaman na po natin ang naging history
06:09.8
ng mga popular na network na marahil ay gamit natin ngayon
06:12.8
habang pinanonood itong video.
06:14.8
Ngayon naman, silipin naman po natin
06:16.8
ang naging timeline ng mobile internet.
06:19.8
Dito sa pag-aari ng Sun Cellular,
06:21.8
ito ang pag-aari ng mga popular na network
06:23.8
na marahil ay gamit natin ngayon habang pinanonood itong video.
06:26.8
Ngayon naman, silipin naman po natin
06:28.8
ang naging timeline ng mobile internet.
06:31.8
Dito sa Pilipinas.
06:50.8
Taong 2008 nang maaprubahan ng NTC
06:52.8
ang mga naglalakihang telcos
06:54.8
na mobile internet access dito sa Pilipinas.
06:57.8
Ito'y sa pamamagitan ng third generation cellular services
07:00.8
o mas popular sa tawag na 3G.
07:04.8
Agada nakapag-upgrade dito
07:05.8
ang mga dambuhalang network na globe at smart.
07:08.8
Ngunit dahil sa kakulangan sa emprastruktura
07:10.8
tulad ng mga cell towers,
07:11.8
kaya ilang lungsod at bahaya lang din
07:13.8
ang naka-experience ng ganitong serbisyo.
07:24.8
Bigla namang umusbong
07:25.8
ang iba't ibang brands ng gadgets
07:26.8
na nag-o-offer ng mga 3G-capable na mga devices
07:29.8
sa murang halaga.
07:31.8
Dahil dito, kaya kalaunan
07:33.8
ay na-congest na din
07:34.8
ang mga naglalakihang network.
07:36.8
Taong 2011 naman,
07:38.8
nangilunsod ng globe
07:39.8
ang kauna-unang 4G mobile broadband
07:41.8
dito sa Pilipinas.
07:43.8
Sa sumunod na taon din,
07:44.8
ay agad naman itong sinundan ng smart
07:46.8
na naglunsod na rin
07:47.8
ng kanilang 4G commercial service.
07:51.8
Sa mga panahon ito,
07:52.8
ay ramdam na na maraming subscribers
07:54.8
ang ganda at bilis ng internet
07:56.8
dito sa Pilipinas.
07:59.8
ay pumapalo na hanggang sa 12 Mbps.
08:03.8
Namula sa 7 Mbps ay pumapalo na hanggang sa 21 Mbps.
08:13.8
Ngunit sa pagdaan ng ilang taon
08:14.8
at sa paglobo ng bilang
08:15.8
ng mga gumagamit ng gadgets,
08:17.8
ay ang pagdagsa naman
08:18.8
ng samutsaring reklamo.
08:20.8
Tulad na lang ng napakamahal,
08:22.8
at hindi daw stable na internet connection.
08:24.8
Kaya naman ganun na lang
08:25.8
ang pagpupulsigin ng pamahalaan
08:27.8
na mas mapaganda na
08:29.8
ang kalidad ng internet dito sa Pilipinas
08:31.8
sa lalong madaling panahon.
08:33.8
So may mga magsasabi siguro
08:34.8
na wala namang kontrol ang gobyerno dito
08:36.8
kasi nga mga pribadong kumpanya
08:41.8
sa mga nabanggit na network.
08:43.8
Well, bukod sa pag-aprubah
08:44.8
sa bagong prangisa,
08:45.8
para sa pangatlong major telco,
08:47.8
mas pinabilis din ang gobyerno
08:50.8
sa mga permit na kinakailangan
08:51.8
para sa pagtatayo
08:52.8
ng mga bagong towers.
08:54.8
Dahil sa mga ginawang hakbang neto
08:56.8
kaya makalipas lang
08:59.8
ang naging resulta.
09:01.8
So nandito po tayo
09:03.8
ng Tacloban Bypass Road
09:05.8
kung saan makikita natin
09:06.8
itong bagong tower ng globe.
09:08.8
Sa pamamagitan ng speedtest.net
09:11.8
susubukan po natin
09:12.8
kung gaano kabilis ang internet
09:14.8
sa bahaging ito ng Tacloban.
09:32.8
Ayos na ayos ang speed dito.
09:35.8
Inaabot po yung download speed natin
09:37.8
ng maigit 37 Mbps.
09:41.8
Tapos yung upload speed naman
09:42.8
ay maigit 6 Mbps.
09:45.8
Napakabilis na po nun.
09:48.8
baka sabihin nyo na bias tayo,
09:49.8
kaya maliban sa pagtetest
09:51.8
kung gaano kabilis yung globe,
09:53.8
subukan din po natin
09:54.8
kung gaano kabilis si smart.
09:57.8
mula dun sa tower ng globe,
09:59.8
ilang kilometro naman yung trinevel natin
10:02.8
para malapitan itong tower ng smart.
10:05.8
Subukan naman po natin
10:06.8
i-speedtest ang internet ng smart.
10:09.8
Yung promo nga pala
10:10.8
na ginamit natin sa globe
10:12.8
ay yung kanilang GoSurf50.
10:15.8
Tapos dito naman sa smart
10:16.8
ay yung kanilang Gigavideo50.
10:19.8
So, subukan na po natin.
10:20.8
Ganun pa rin speedtest
10:22.8
yung ginamit nating application.
10:25.8
Napakalayo ng diferensya
10:27.8
ng globe at saka smart.
10:28.8
Ilan sa mga factors
10:29.8
kung bakit naging ganito,
10:32.8
nakatayo dun sa medyo,
10:34.8
hindi pa masyadong populated na area
10:37.8
habang itong smart naman,
10:38.8
ay dito sa may talaga namang
10:41.8
marami na yung mga establishment
10:43.8
at marami yung mga residenteng
10:45.8
nakapalibot dito.
10:47.8
So, yung smart ay nakakuha ng
10:53.8
Ayan, hindi nagwan.
10:55.8
Kabi-kabi lang pagtatayo
10:56.8
ng mga bagong tower ng globe,
11:00.8
3 kilometrong fiber optic cables
11:02.8
ang naibaon at ibinabaon
11:04.8
para sa mga fixed line connections.
11:09.8
Tila naging abala
11:10.8
ang mga installer at lineman
11:12.8
sa halos 24x7 na trabaho.
11:16.8
ano naman itong pinupush
11:17.8
ng mga telcos na 5G daw?
11:20.8
O sadyang marketing strategy lang?
11:22.8
Mula sa kauna-unahang
11:24.8
dial-up connection
11:25.8
hanggang sa pinakalates na 5G.
11:27.8
Tila malayo na nga
11:28.8
ang narating ng teknolohiya
11:30.8
pagdating sa internet connectivity.
11:32.8
Akalaan nyo ang 64 kbps
11:34.8
na pinakamabilis noong early 90s?
11:37.8
Ngayon ay umaabot na
11:38.8
ng humigit-kumulang
11:39.8
1 GB per seconds.
11:43.8
ng high-tech na gadgets
11:44.8
at upgraded towers,
11:46.8
na sa kasalukuyan
11:47.8
ay patuloy ang rollout
11:48.8
sa iba't ibang bahagi ng bansa.
11:53.8
Sa ngayon ay excited na
11:54.8
ang marami nating kababayan
11:56.8
para sa opisyal na pag-ooperate
11:58.8
ng ikatlong major telco.
12:01.8
ng full operations nandito telco,
12:03.8
samot saaring affordable offer na
12:05.8
ng dalawang higanteng network,
12:07.8
ang iniro-rollout
12:08.8
sa iba't ibang bahagi ng Pilipinas.
12:10.8
Nariyan ang GOMO,
12:11.8
isang bagong network
12:12.8
na hawak ng load,
12:14.8
ng no-expiry data.
12:16.8
Naglabas na rin ang SMART
12:18.8
para sa mga 5G user
12:20.8
na pwedeng ma-avail
12:21.8
na mga nasa Pilinglungsod
12:24.8
At maging ang dito telco
12:25.8
ay nagumpisa na rin
12:27.8
Bungad ng bagong network
12:28.8
ang napakalaking data allocation
12:30.8
sa pinakamurang halaga.
12:32.8
Bukod sa mobile broadband,
12:34.8
umiinit na rin ngayon
12:36.8
pagdating sa fixed line connections.
12:40.8
ang mga murang fiber plans offer
12:42.8
ng iba't ibang ISP
12:44.8
Pilditi at Converge.
12:50.8
Dahil sa mga bagong offer na ito,
12:52.8
kaya mas naging affordable,
12:53.8
ang mobile at fixed line internet
12:55.8
dito sa Pilipinas.
12:57.8
Magandang sinyalis ito
12:59.8
at mas pinaganda pang serbisyo.
13:01.8
Siguro darating yung panahon
13:03.8
na isang piso na lang
13:05.8
ng isang gig na data
13:07.8
dahil po yan sa dami ng choices
13:10.8
internet service provider.
13:12.8
Para naman sa mga nagtatanong
13:14.8
kung mapapatumba nga ba nandito
13:15.8
ang dalawang higanteng network?
13:17.8
Well para sa akin,
13:18.8
sa figures pa lang,
13:19.8
sadyang napakalayo pa nito
13:21.8
kumpara sa dalawang
13:25.8
ang Globe at Smart
13:26.8
ay may mahigit 10,000 na towers na
13:29.8
sa iba't ibang bahagi ng bansa.
13:32.8
ay na-upgrade na sa LTE,
13:34.8
habang ilang porsyento pa lang
13:37.8
Ang bagong telco naman na dito
13:39.8
ay halos nasa 2,000 na ang towers
13:41.8
na karamihan ay nasa mga
13:43.8
progresibong lungsol at bayan
13:45.8
sa Mindanao at Visayas.
13:47.8
So nandito po tayo sa bahaging ito
13:49.8
ng LTE kung saan ay merong
13:51.8
itinatayong tower yung dito telco.
13:53.8
So ilang buwan na po tayong
13:55.8
dumadaan dito at still
13:59.8
noong ginagawang konstruksyon
14:01.8
sa tower na ito nandito.
14:03.8
Maraming proseso pa po yung gagawin dito
14:05.8
kaya habang wala pa yung dito
14:08.8
doon lang muna tayo.
14:10.8
Yun po yung tower ng globe at smart.
14:13.8
Sa ngayon ay gumaganda-ganda na rin
14:15.8
ang servisyo ng dalawang giganteng network.
14:17.8
Baga mat na yung mga nagre-reklamo,
14:19.8
meron din namang satisfied na
14:21.8
sa kasalukuyang bilis ng internet.
14:26.8
Ganun pa man, importante pa rin
14:28.8
na mapabilis at mapaganda pa
14:30.8
ang internet services dito sa Pilipinas.
14:33.8
Malay natin sa sasunod na mga henerasyon,
14:35.8
dahil sa bilis ng ating internet connection
14:37.8
ay mahabol at maunahan pa natin
14:39.8
ang mga tinipingalang bansa
14:41.8
sa pahaging ito ng Asia.
14:47.8
Siyempre, alamin din po natin
14:49.8
yung sa loobin ng ating mga viewers.
14:51.8
So mula kay Kevin, si Rico,
14:53.8
to be honest, may mga times na
14:55.8
maganda ang signal,
14:57.8
mabilis ang internet pero mas maraming beses
14:59.8
ang mahina. Suggest ko lang na
15:01.8
magtayo pa sila ng maraming cell sites,
15:03.8
specialist sa mga province
15:05.8
at malalayang lugar na hindi na naabot
15:07.8
ng signal ng communication
15:09.8
para walang maiiwan pagdating
15:11.8
sa pagkalap ng impormasyon.
15:13.8
So shout out kay Kevin, si Rico.
15:15.8
Dito naman kay BlastConTV.
15:17.8
Sa totoo lang, minsan satisfied,
15:19.8
minsan naman hindi. At kung tulong
15:21.8
ang pag-usapan, napakalaking tulong
15:23.8
nito sa akin bilang
15:25.8
isang vlogger. Lalo na ngayong
15:27.8
pandemic, ang mga vlogger
15:29.8
na sa bahay na lang gumagawa ng
15:31.8
video at kasama lagi
15:33.8
ang internet connection. Kung wala kang
15:35.8
connection, di ka pwedeng mag-vlog.
15:37.8
Haha! At di ka din makakakonek
15:39.8
sa mga tao around the globe.
15:41.8
Tama nga naman. Napakahirap po mag-vlog
15:45.8
ng internet. Bukod sa
15:47.8
matagal makapag-upload, matagal
15:49.8
din nating mahanap
15:51.8
yung mga data na kinakailangan natin.
15:53.8
Dito naman kay Leo Pelecia.
15:55.8
Sa totoo lang, napakabagal
15:57.8
ng internet dito sa amin. Maging
15:59.8
smart man o globe, napakahirap ito.
16:01.8
Lalo na sa mga kapwa kung mag-aaral
16:03.8
na mag-online class. Sana mabigyan
16:05.8
pansin nito ng mga nas-i-taas
16:07.8
nang mabigyan naman ng solusyon ang
16:09.8
matagal na namin problema sa internet.
16:11.8
From Piodoran Albay.
16:13.8
Ilan lang po ang Albay sa mga
16:15.8
marami pang lugar dito sa Pilipinas
16:17.8
na aakalain mong hindi
16:19.8
parte ng Pilipinas. Kasi nga,
16:21.8
bagamat kabi-kabi lang patalastas ng
16:23.8
globa'tsaka smart na mabilis daw
16:25.8
yung connection nila, meron na daw
16:27.8
silang 5G, marami pa rin yung mga lugar
16:29.8
tulad ng Albay na napag-iiwanan
16:31.8
sa ganitong teknolohiya.
16:41.8
Nalaman na po natin
16:43.8
ang pinakahuling kalagayan ng ating
16:45.8
internet dito sa Pilipinas.
16:47.8
May mga areas na mabilis na yung internet
16:49.8
at meron din mga areas na
16:51.8
talaga namang napakahina.
16:53.8
Overall, hindi pa po stable yung internet
16:55.8
connection dito sa Pilipinas.
16:57.8
Kaya naman, importante na mas mapaganda pa natin
16:59.8
itong sirbisyo kung hanggat
17:01.8
maaari ay magawa natin to
17:03.8
sa lalong madaling panahon.
17:05.8
Hindi na natin kailangan pangantayin
17:07.8
yung iba pang telco na pumasok dito sa atin
17:09.8
kasi yung tatlong telco na yan
17:11.8
sapat na sana yan
17:13.8
para mapunan yung pangangailangan
17:17.8
Sa ngayon nilang po muna, at samahan nyo po po ako
17:19.8
sa susunod ko pang mga vlogs. Huwag nyo kalimutang
17:21.8
i-like at i-share itong video na to
17:23.8
at mag-subscribe na rin sa aking YouTube channel.
17:25.8
Maraming salamat po.
