01:21.9
Tandang-tanda ako pa nung nasa edad 15 anyos pa lamang ako kasalukuyang nag-aaral pa nun.
01:30.0
Nang mga panahon yun ay magtatatlong taon na akong nakatira sa bahay ng tiyuhin kong si Tio Elmer
01:35.1
kasama ang kanyang asawang, si Tia Lori.
01:41.5
Konting pagbabalik tanaw lamang bago ako tumira sa bahay ng tiyuhin ko
01:45.2
nang sa gano'n ay hindi kayo maguluhan sa kwento kong ito.
01:51.4
Nung hindi pa ako nakatira sa bahay nila Tio Elmer,
01:55.8
dalawa lamang sila ni Tia ang nakatira sa bahay nilang may kalakihan naman.
02:01.0
Nal sa marami kaming magkakapatid at hindi ko ipagkakailang,
02:05.4
ikaw's talaga ang aming pamilya sa pangaraw-araw na buhay.
02:09.7
Kaya naman napagpa siya ni Tio at Tia,
02:12.8
na isa sa aming magkakapatid ang kunin at patirahan sa bahay nila.
02:17.9
Nal wala naman silang anak at hirap silang mabihayaan ito.
02:23.0
Ako nga ang napili nilang kunin at patirahin sa bahay na yun.
02:27.4
Pati ang pag-aaral ko,
02:31.7
Dahil nga sa dalawa lamang silang magkasama sa bahay nila.
02:35.4
At kapag may pasok sa trabaho ang Tio ko ay,
02:38.7
parating mag-isa na lamang si Tia sa bahay.
02:43.2
Isa na rin yun sa dahilan kung bakit ninais ng Tio hin ko na kunin ako.
02:49.5
ay may makakasama ng asawa niya.
02:52.4
At hindi ito mabagot sa tuwing nag-iisa lamang ito sa bahay.
02:58.2
Gaya ng nasabi ko,
02:59.5
ay may kalakihan nila.
02:60.0
At may makakasama ng asawa niya.
02:60.0
At may kalakihan ng bahay.
03:01.7
Kahit nagawa pa lamang ito sa nipa at makakapal na kahoy na kung tawagin sa amin ay tabla.
03:08.0
Meron silang malawak na bakurang puno ng pananim na bulaklak ang unahan.
03:12.8
At ang likuran naman,
03:14.6
puno ng iba't ibang gulay na inaalagaan ni Tia Lori.
03:20.2
Yun lang kasi ang pinagkakaabalan niya sa pang-araw-araw na gawain.
03:25.1
Sa katunayan nga po, Sir Seth,
03:27.6
nabubulok na lamang ang iba sa mga ito.
03:30.0
O kinakain ng ibang insekto at ibon.
03:33.8
Sa kadahilan ng hindi ito binibenta ni Tia.
03:37.6
Kapag may kapitbahay naman na nanghihingi nun,
03:41.0
ay kinakailangan pang dumaan muna sa Tio Elmer ko bago niya ito pigyan.
03:47.1
Nunguna ay hindi ko malaman ng dahilan kung bakit gano'n na lamang ang kinikilos ni Tia.
03:52.7
Sa tinagal din kasi ng pagsasama ni Nari Tio ay
03:55.1
bibihira ko lamang siyang makitang makisalamuha sa ibang tao.
04:00.9
Maging sa aming mga kamag-anak.
04:04.4
Madalas lamang siyang nasa loob ng kanilang bakuran
04:06.8
at kung ano-ano ang ginagawa.
04:10.5
Gaya nga ng pag-aalaga ng mga halaman.
04:14.0
Mailap talaga siya sa tao
04:15.4
at napakatipid ng emosyon ni Tia sa mukha na parabang
04:19.1
kailangan mo pang bilhin ang mga ngiti niya.
04:23.7
Maging ang mga kapitbahay namin nun ay pinag-iisipan na ng kakaiba si Tia Lori.
04:29.5
Yun bang masubok?
04:30.0
Kung ito man o ito.
04:31.7
Masama ang ugali at hindi marunong makisama sa mga kapitbahay at kababaryo niya.
04:38.3
Meron pang minsan ay pinag-aakalaan na rin siyang aswang.
04:42.4
Bibihira lamang raw kasi siyang lumabas ng bahay nun.
04:46.3
Sa tuwing lumalabas nga siya ay pinag-uusapan siya palagi ng mga kalapitbahay.
04:51.6
Kaya siya lumabas na raw ang mahedera
04:53.3
o kaya naman ay masungit at maarte.
04:56.8
Ang iba naman ay nagbubulong-bulungang
04:59.2
lumabas na raw sa lungga ang aswang.
05:02.3
Sabay tumitingin sa tiyahin ko
05:08.4
Pero magkaganon man ang usap-usapan
05:10.4
ay wala namang pakialam si Tia sa mga ito.
05:13.9
Nalayon sa kanya ay hindi naman totoo ang mga iyon.
05:19.3
Sadyang tahimik lamang talaga siya.
05:22.3
Samantalang si Tio Elmer naman ay kabaligtaran.
05:26.0
Kilala ito sa baryo namin at sa tingin ko pa nga ay paborito
05:29.1
ng lahat ng kapitbahay namin ito.
05:32.3
Masayahin palang ngiti.
05:34.6
Magiliw pa ito kumaki sa lamuha sa ibang tao.
05:38.5
Hindi mo talaga mapag-aakalang may tinatagong
05:41.7
kung anong kademonyohan palang tiyuhin ko.
05:46.0
Sa likod ng mabait niyang itsura
05:47.6
at maayos na pakikisama sa iba.
05:53.7
Dahil may kabataan pa ako noon,
05:56.5
hinakala kong biro lamang ang sinabi niya sa akin.
05:59.1
Bago pa man ako lumipat ng pagtira sa kanila.
06:05.7
Bantayan mo yung tiyalori mo ha.
06:08.3
Sabihin mo agad sa akin kapag may nakita kang ibang kumakausap sa kanya.
06:12.8
Baka maagaw pa yung tiyan mo sa akin eh.
06:18.3
Nakangiti niyang sabi sa akin sabay himas sa ulo ko
06:21.1
at bahagyang ginulo ang buho ko noon.
06:25.5
Masaya naman akong tumugon sa kanya at sinabing huwag siyang mag-alala.
06:29.6
Babantayan ko na maigit si tiyahin.
06:35.1
Ako nang bahala, tiyo.
06:37.3
Wala makakaagaw kay tiyas sa inyo.
06:39.9
Makakaasa ho kayong sinisiguro kong hindi-hindi maagaw sa inyo si tiyalori.
06:45.9
Paninigurado ko sa kanya.
06:48.4
Yun ang gusto ko.
06:49.7
Kaya ikaw yung pinili kong kunin kaysa sa ibang mong kapatid eh.
06:54.1
Tiyak akong maaasahan kita.
06:56.6
Pero huwag ka maingat sa tiyan mo ha.
06:59.1
Atin-atin lang to.
07:03.3
Natuwa pa ako noon dahil sa isip-isip ko eh,
07:06.1
ganun na lamang kamahal ni tiyo ang asawa niya.
07:09.7
Pero sino din ba naman ang hindi matatakot na maagawan ng asawa, diba?
07:14.7
Kung katulad ni tiyalori ang asawa mo,
07:17.7
talagang matatakot ka.
07:20.4
Likas kasi na maganda si tiyan.
07:22.9
Matangos ang ilong at may maamong mukha.
07:26.4
Kahit hindi katangkaran ay maputi ito
07:28.9
at may aura siyang kakaiba na
07:30.7
mapapatitig ka talaga sa kanya kapag makikita mo siya.
07:35.5
Yun bang parang galing siya sa mayamang angkan.
07:39.2
Samantalang ang tiyo ko naman ay pwede ng pagdyagaan ng itsura.
07:43.9
Hindi naman po sa panalait, Sir Seth, pero
07:45.6
nagsasabi lamang po ako ng totoo.
07:50.7
Nung tumira na nga ako sa kanila,
07:53.7
naging maayos naman ang lahat nung una.
07:56.6
Nakikita kong masaya naman ang pagsasama nila
07:58.7
at mahal na mahal ni tiyan ang tiwin ko.
08:01.8
Kahit na madalas ay napakatipid ni tiyalori sa kilos at pananalita na
08:05.5
para bang iwas na iwas siyang makapagsalita ng hindi maganda
08:09.4
at makagawa ng malinon.
08:13.6
Pero habang tumatagal,
08:16.3
napapansin kong para bang isang malilang ni tiyan ay
08:19.4
napagtataasan agad siya ng boses ni Tio Elmer.
08:24.1
Madalas pa nga ay napagbubuhatan siya nito ng kamay
08:28.7
nakakaliit na bagay o pagkakamali ay
08:30.5
napakagaan o napakabigat ng kamay ni Tio Elmer sa kanya.
08:37.7
Naaawan na lamang ako sa tuwing nakikita ko sila sa ganong sitwasyon.
08:42.6
Hindi naman ako makapagsalita dahil
08:44.5
inuunahan kagad ako ni Tio
08:46.8
na huwag na huwag kong manong ipagsasabi ang mga nakita ko nun.
08:52.2
Dahil sa oras na may makaalama
08:53.8
at pag-uusapan sila sa labas,
08:57.5
tiyak na may kalalagyan ako.
08:58.7
Sa bawat pangyayari ay naging tikom ang bibig ko.
09:05.5
Natatakot akong baka may gawing hindi maganda sa akin si Tio
09:08.3
o kaya naman ay patigilin niya ako sa pag-aaral.
09:13.8
Nang tumagal na nga ako sa puder nila,
09:17.0
ay doon ko napagtantong kaya pala ganun na lamang ang kilos ni Tia
09:20.5
sa kadahilan ng iba pala talaga ang ugali ng tuwing ko pagdating sa kanya.
09:27.0
Strikto at bugnutin,
09:28.7
parati pang nakabulhaw at nakaangil kong kausapin niya.
09:33.5
Kaya matipid kong milos ang tiyahin ko dahil takot ito magkamalinoan.
09:39.1
May mga oras naman na malambing ang tiyuhin ko
09:41.1
sabalit sa tuwing tinatawag lang ito ng pagkasabik sa laman.
09:45.5
Alam niyo na po siguro kung anong ibig kong sabihin.
09:49.6
Sa oras naman na tumanggi si Tia,
09:52.8
grabing away ang namamagitan sa kanilang dalawa.
09:56.7
Pero hindi ito ang klase ng away na magkakasal.
09:58.6
Kaya magsisigawan at magbabatuan sila ng masasakit na salita.
10:02.9
Kundi ito ang klase ng away na pagbubuhatan ng kamay ni Tio Elmer
10:07.2
ang tiyahin kong walang kalaban-laban sa kanya.
10:12.0
Hindi ko naman magawang makisali sa kanila sa tuwing na uulit na naman ang kaganapang iyon.
10:18.0
Dahil batid kong away mag-asawa iyon.
10:21.2
Kaya kapag nararamdaman kong nagiinit na ang ulo ng tiyuhin ko eh,
10:25.1
nagmamadali na akong pumasok sa sulid ko.
10:28.6
ay hindi ako madamay sa gulo nila.
10:33.7
Maririnig ko na lamang ang kalabugan at mahinang pagungot ni Tia Lori.
10:38.4
Tanda na tinamahan na naman siya ng kamao ng tiyuhin ko.
10:44.8
Ayos lang po ba kayo Tia Lori?
10:48.0
Minsan tanong ko sa kanya.
10:50.7
Nang makita ko itong umiiyak sa may kusina pagka uwi ko galing sa paralan.
10:56.4
Dali-dali naman siyang napapunas sa mukha niya.
10:58.6
At sinabing ayos lang siya.
11:01.2
Subalit nang humarap ito sa akin ay nakita kong putok ang labi nito.
11:05.8
Medyo magapa ang kanyang pisngi.
11:08.5
Sanhi na may nangyayari sa kanyang hindi maganda.
11:13.5
Tinanong ko naman kung anong nangyayari sa kanya.
11:16.7
Tumugo ni Ton at matipid ng umiti na sinabing wala o manayon at nadulas lamang siya.
11:23.0
Nalata namang nagdadahilan lamang ito.
11:25.0
Tinanong ko siya kung sinaktan na naman ba siya ni Tio Elmer.
11:32.0
Hindi na siya sumagot pa at naghugas na lamang ng iilang pinggan sa lababo.
11:37.1
Abang panakanak ang pinupunasan ng mga lumang pumapatak sa mga mata niya.
11:43.1
Awang-awa na ako sa tiyahin ko nun.
11:45.8
Nakikita ko naman kasing mabait siya at maayos ang pag-aasikaso sa tiyuhin ko.
11:51.4
Minsan pa nga inaisip kong kung nasa tamang edad lamang ako.
11:55.0
Ay hindi ako papayag na makitang sinasaktan ng tiyuhin ko ang babae minamahal nito.
12:01.0
Baka ako pa mismo ang bububog sa kanya sa oras na makita ko siyang saktan si tiyah.
12:06.2
Kahit na babae ako ay pipilitin ko talagang lumaban sa kanya.
12:10.6
Kaya lang ay bata pa ako nun.
12:12.6
At wala pang kakayahan at natatakot din ako katsuhin.
12:20.6
Dagli-dagli na lang ako nagtungo sa silid ko.
12:23.7
Para magbihis ng dagdating.
12:25.0
Pagkakamit pang bahay.
12:27.2
Gustuin ko man kasing magtanong kung ano ang nangyari ay tiyak ko namang hindi ito sasabihin ni tiyah.
12:33.3
Alata naman sa itsura ng tiyahin ko kung anong nangyari kahit hindi ko na kumpermahin pa yun.
12:41.5
Pagkabalik ko sa kusina.
12:44.2
Wala na ron ang tiyahin ko.
12:47.3
Tanging pusang kulay itim na lamang ang nakita kong nasa itaas ng lababo.
12:52.2
Na parang naghahanap ng makakainon.
12:55.0
Bagya pa akong napatigil nang magtama ang tingin namin ng pusang itim.
13:02.3
Para kasing mata ng tao yun.
13:05.2
Hindi normal na mata ng pusa.
13:08.7
Napansin ko pang may puti-puti ang bilugang itim nito sa mata.
13:14.4
Nang malapit na akong makalapit sa kanya,
13:17.8
umangil ito at tumitig pa sa akin.
13:21.7
At mangbubugawin ko na sana ito pero kusa na itong tumakbo pa.
13:25.0
At magpapalabas na bahay.
13:28.1
Naisip kong sundan ang pusa na yun pero
13:30.2
nang makalabas ng tarangkahan ay bigla na lamang itong naglaho na parang bula.
13:36.7
Kasunod ng paglaho nito ay ang pagsulpot ng isang matandang lalaki na
13:40.8
hindi ko mawari kung saan siya nang galing.
13:45.8
Kamuntikan talagang malaglag ang puso ko dahil sa gulat at kaba ng mga sandaling yun, Sir Seth.
13:52.4
Mataman lang naman akong tinignan ng matandang lalaki.
13:55.0
Mas lalong nagpagkaba sa akin.
13:58.3
Sa kadahilan ng kakaiba ang itsura nito,
14:02.4
na parabang galing pa siya sa malayong bundok at napadpad lamang sa lugar namin na yun.
14:10.3
Hindi naman sa nanguhusga,
14:13.3
ganun talagang itsura niya.
14:15.9
Nakasombrero ito ng bayong at ilang patong ang damit na marumit maputik.
14:22.2
Nakayapak pa ang mga paa niya.
14:25.0
Kulubot na ang itsura nito dahil sa katandaan at may mahahabang balbas na kulay puti na rin.
14:32.4
Idagdag mo pa ang mga mata nitong halos sakupin na ng katarata ang itim.
14:38.4
Nakakatakot itong tingnan dahil na rin sa paraan ng pagkakatitig sa akin.
14:44.0
Ilang sandali pang lumipas.
14:46.9
Sa kapalamang nito iniwas ang tingin sa akin at sinipat ang bahay namin nun.
14:52.6
Magsasalita na sana ako at tatanungin ang matanda.
14:55.0
Nang bigla na itong maglakad pa palayo.
15:00.6
Sandali lang po, mahikailangan po ba kayo?
15:04.3
Tanong ko habang hinahabol ng tingin ng matandang yun.
15:08.5
Nakailang tawag pa ako pero hindi niya ako pinansin.
15:12.6
Ni hindi nga ito lumingon at nagmamadaling maglakad palayo.
15:18.1
Anong nangyayari dun? Bakit nagmamadaling umalis?
15:22.1
Tanong ko sa isipan ko.
15:24.9
Nailing na lamang ako.
15:28.0
Nang mawala na sa paningin ko ang matanda.
15:31.6
Sa kapalamang ako bumalik sa kusina at nagberienda na lang.
15:37.6
Matapos ang araw na yun ay parati ko nang nakikita ang pusang kulay itim na umaali-aligid sa bahay.
15:45.0
Hindi ko alam kung saan ito nagmula.
15:47.7
O sino ang may-ari ng pusang yun.
15:50.3
Dahil sa tuwing tinatanong ko ang tiyahin ko ay wala din daw siyang idea kung sino ang nag-aalaga.
15:54.9
Hindi ko alam kung saan ito.
15:56.8
Pilit niya namang tinataboy ang pusa dahil baka kainin naman ang ulam namin.
16:02.2
Pero ang ipinagtatak ako.
16:05.0
Magmula nang sumulpot sa bahay namin ang pusa ay
16:10.9
Hindi ko pa ito nakitang nanginain sa amin.
16:14.7
Kahit bigyan ko ito ng mga tiratirang pagkain ay hindi niya ito ginagalaw.
16:19.9
Tinitingnan lang.
16:22.4
Halos gabi-gabi na rin akong nakakarinig ng huling.
16:24.9
Nangyayari yun palagi sa tuwing sasapit ang kalagitnaan ng gabi.
16:31.4
Pero sa palagay ko ay dumadaan lamang ito dahil sa malakas yun.
16:35.9
Kaya batid kong malayo lamang ang nilalang sa amin.
16:40.8
Hanggang sa isang hapon nun.
16:43.7
Nabutan ko si Tia sa bakuran na nagsisiga ng mga tuyong dahon.
16:48.8
Magtatakip silim na rin kasi ng mga sandaling yun.
16:52.2
At normal na sa probinsya ang pagsisiga kapatid.
16:56.6
Pantaboy rin kasi ng mga insekto at lamukang usok na nalilika nito gawa ng mga tuyong dahon lamang ito.
17:06.8
Nakita kong tahimik lamang na nakaupo sa may ilalim ng puno ng mangga si Tia Lori.
17:13.2
Dun sa pwesto kung saan siya nagsisiga.
17:17.0
Marahan ko naman siyang nilapitan.
17:20.2
Bakas na bakas sa kanyang muka ang kalungkutan na talatang
17:22.9
may bumabagabag sa kanyang muka.
17:24.7
At may bumabagabag sa kanyang muka.
17:24.9
At may bumabagabag sa kanyang kalooban nun.
17:27.3
Dahil sa hindi ko alam kung ano ang sasabihin ko sa kanya.
17:31.8
Minabuti kong maupo na lamang sa tabi niya
17:34.0
at tinulungan siyang itulak ang iba pang mga tuyong dahon papunta sa nagbabagang apoy.
17:42.1
Sandali pang namutawi ang katahimikan sa aming dalawa.
17:46.6
Hanggang hindi na talaga ako mapakalikaya naman.
17:51.0
kung bakit niya hinahayaan na
17:53.8
ginaganon siya ni Tio Elmer nun.
17:59.1
Ilang minuto siyang natahimik.
18:01.9
Kaya iniisip ko na
18:02.8
hindi na niya sasagutin ang tanong ko.
18:07.2
Subalit makalipas ang ilang minuto
18:09.2
ay narinig ko siyang nagsalita.
18:13.1
Mahal ko kasing Tio Elmer mo.
18:16.3
Tugon niya sa mahinang boses nun na
18:18.3
ikinatingin ko naman sa kanya.
18:22.3
Doon ay nagsimula na siyang magkakataon.
18:23.6
At doon ay nagsimula na siyang magkwento
18:24.2
tungkol sa kanila ni Tio En.
18:29.7
Simula umano nang nagkakilala sila ay
18:32.0
minahal na niya talaga ng lubos si Tio.
18:35.2
Kahit nabatid ni Tia noon na
18:37.3
may iba siyang kinakasama.
18:40.3
Si Tio umano ang nagligtas
18:42.5
kay Tia sa kamay ng kinakasama niya noon na si Aldo.
18:47.2
Mapanakit kasi yun.
18:49.0
Lasinggero at babaero.
18:51.5
Parating wala sa bahay at walang pakita.
18:53.6
Kaya alam kung walang makain mag-isa sa bahay si Tia.
18:58.3
Ang importante doon sa dati niyang kinakasama
19:01.1
ay masaya siya sa mga kabarkada niya.
19:06.0
Empyerno daw talaga ang kalagayan ni Tia sa lalaking yun.
19:10.6
Kaya nang dumating si Tio,
19:13.5
pinaranda mo umano ni Tio na may halaga ito
19:15.9
at mahal na mahal niya yun.
19:19.6
Kaya naman hindi na nagdalawang isip pa si Tia na sumama sa kanya.
19:23.6
Nangyayain siya ni Tio na magsama dito sa lugar nila.
19:28.7
Hindi umano kaya ni Tia na mawala ito.
19:31.8
Kaya kahit ano ay titiisin niya.
19:34.7
Huwag lang itong mag-iwan.
19:38.4
Mahabang kwento niya na ipinagtaka ko naman noon.
19:42.0
Dahil kung ganun pala ang kalagayan niya sa unang kinakasama niya eh,
19:46.0
wala itong pagkakaiba sa kalagayan niya sa kasalukuyang kasamang tiwin ko.
19:53.6
hindi naman pwedeng ganyanin ka nalang palagi ni Tio, diba?
19:57.5
Kung impyerno yung buhay mo nun sa lalaking kinakasama mo,
20:01.4
dapat huwag mong hahayaang danasin pa uli sa kamay ng tiwin ko yun.
20:06.1
Ang sagot naman ni Tia noon,
20:08.8
hindi naman daw palagi.
20:11.0
Minsan lamang umano siya mapagbuhatan ng kamay ni Tio.
20:15.7
Hindi ito tumitingin sa akin at halata na namang pinagtatakpa niya ang tiwin ko dahil
20:20.1
ako mismo ang nakakasaksi noon.
20:23.6
Sa isip-isip ko ay ganun na baka martirang tiyahin ko.
20:28.0
O sa tingin niya ay bato na ang kanyang katawan.
20:31.5
Na kahit pupukin mo ng pupukin ay hindi ito makakaramdam.
20:37.5
Muli kong tinanong si Tia kung ano ang nangyari noong nakaraan dahil
20:41.2
lumang oras na nag-uusap kami ay hindi pa rin gumagaling yung labi niya.
20:49.9
Nagpaalam daw umano si Tia noong nakaraan na uuwi ito sa kanila dahil
20:53.4
nakaratay na ang kanyang ina pero
20:55.6
nagalit umano si Tio.
20:59.3
Ayaw niyang pumayag dahil
21:00.6
malapit lamang sa tinitira na mga magulang ni Tia ang bahay nila Aldo.
21:07.2
Inisip umano nito na baka yun ang pupunta ni Tia.
21:11.6
Sinubukang magpaliwanag ni Tia pero
21:13.5
ayaw umano maniwala ni Tio sa kanya.
21:19.4
Dagdag pa ni Tia.
21:21.8
Kailangan umano niyang makauwi.
21:23.4
Umano niya sa kanila bago pa man mamatay ang kanyang ina.
21:26.9
Dahil noong umalis umano ito doon
21:28.8
para sumama kay Tio ay
21:30.9
tutulito na magsama silang dalawa.
21:35.2
Kaya sigurado siyang malaki umano ang sama ng loob ng kanyang nanay.
21:40.5
Sana man lamang umano
21:41.7
kahit bago ito pumanaw ay magkaayos silang dalawa.
21:47.6
Ramdam ko talaga ang lungkot at bigat na nararamdaman ni Tia Lori ng mga oras na yun.
21:53.4
Sinabi na lamang ni Tia na hayaan ko na lamang umano.
22:00.0
Iaya niya akong pumasok na gawang ng magdidilim na.
22:03.8
Tulungan ko na lamang umano siya maghanda ng panghapuna namin nun.
22:09.2
Tanging pagtangu na lamang ang naging tugon ko sa kanya at pumanik na kami sa loob ng bahay.
22:16.3
Habang nag-aasikaso kami ni Tia ng panghapunan,
22:21.0
bigla na lamang kaming nakarinig ng kalabog sa mga mga mga mga mga mga mga mga mga.
22:23.3
At pagin contagya kami sa lahat ng mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga.
22:24.2
para bang may bumagsak
22:29.1
Napatigil naman ako
22:31.0
at napatingin kay Tia.
22:33.8
Na mga oras kasi na yon.
22:36.2
Tuluyan ng sinakop
22:37.3
ng kadiliman ng paligid
22:40.7
kung ano ang kumalabog
22:49.1
habang ipinagpapatuloy
22:51.2
ang ginagawa niya.
22:54.4
Dahil sa sinabing nyo
22:56.1
ay nakaramdam ako
22:59.3
Hindi naman na kasi
23:00.8
ang usapin patungkol
23:01.9
sa nilalang na aswang.
23:04.4
Normal na lamang yon.
23:06.8
Lalo na at nasa liblib
23:07.9
ng baryo pa kami nakatira.
23:13.0
kay Tia kung ano yon
23:14.2
nang makarinig ako
23:15.9
ng kalusko sa may bubungan.
23:29.6
ay bigla na lamang
23:30.8
yung naging yapak
23:33.1
sa nipa naming bubung.
23:37.6
Hindi talaga sila
23:39.0
at hindi ako nakakauwi.
23:42.4
sa naiinis na boses nun.
23:49.0
maintindihan kung
23:49.8
ano ang ibig niyang sabihin.
23:51.3
Hindi naman ito sumagot.
23:55.4
Pinagpatuloy lamang
23:56.3
ang ginagawa niya nun.
24:01.9
ay nakarinig na kami
24:02.8
ng mahinang huninang
24:04.6
para bang bumubulong
24:06.7
na lamang ito sa tenga.
24:09.6
Napasiksik naman ako
24:12.2
lalo na nang mamatay
24:14.2
ang ilaw naming kasera.
24:24.0
ng malalim na hininga
24:30.1
niyang sinindihan
24:30.8
ang pangilaw namin
24:31.8
dahil napakadilim
24:33.6
at wala kaming makita
24:38.7
Matapos niyang masindihan
24:41.6
sinabihan niya akong
24:44.0
tatawagin niya na lamang ako
24:45.8
kapag tapos na siya
24:51.1
Dali-dali na lang
24:53.6
papasok sa silid ko
24:54.9
takot na takot ako noon.
24:59.7
Saktong pagkapasok ko,
25:03.9
ng matandang tumawag
25:05.1
sa pangalan ni Tia Lori
25:11.4
ang silid na tinutulugan ko
25:14.2
kapag namintana ka.
25:23.2
sa labas ng bahay.
25:25.6
Kaya naman marahan akong
25:26.7
sumilip sa nakaawang
25:31.4
may kaharap si Tia
25:44.8
ang huling kahilingan niya
25:45.8
bago siya mamahinga.
25:48.4
Pangalan mo parati
25:49.2
ang bukang bibig niya
25:50.3
hindi ko nakahaya.
25:53.9
Ako na yung pumunta
25:58.3
Pagbigyan mo yung inay mo
25:59.4
kahit isang araw lang.
26:03.2
ng kausap ni Tia Lori.
26:07.3
ang nasabi ni Tia
26:08.3
tungkol sa kaning ina
26:11.9
Nakaramdam na naman ako
26:13.4
para sa tiyahin ko.
26:15.7
Gusto kong makatulong
26:16.7
sa kanya kahit papano.
26:19.2
Sino ba naman ang
26:22.1
ang sinapit ng ina?
26:24.0
Ay hindi man lamang
26:25.0
ito mapupuntahan.
26:30.4
ang pag-uusap ni Tia
26:32.3
hindi ko mamukaan
26:33.6
dahil sa may suot
26:35.5
itong sumbrerong bayong.
26:38.1
Pero nang papaalis
26:41.5
ng sinag ng liwanag
26:45.8
at nakaramdam ako
26:48.8
Dahil ang matandang
26:50.0
kausap ni Tia Lori
26:54.2
sa labas ng tarangkahan
26:55.9
noong nagdaang araw.
27:03.4
ay muli itong lumingon
27:04.8
sa kinapepwestoan
27:11.7
ng aking mga mata
27:12.9
naglaho na lamang
27:15.6
bigla ang matanda
27:20.0
tulay-itim na lamang
27:23.8
papalayo sa bahay namin.
27:28.1
Nanlaki ang mga mata ko
27:32.0
ang kabang nararamdaman ko
27:33.4
habang pinagmamas
27:39.9
Maya-maya lang din naman
27:41.8
ng papabalik si Tia
27:45.5
ay narinig ko na rin
27:47.5
ang boses ng tiwin kong
27:48.8
nagagalit na naman.
27:50.0
Sino yung kausap mo
27:55.9
kumakaringking ka pa.
27:58.3
Hindi ka talaga marunong
28:01.2
Timbagang na wika
28:04.2
Wala akong kausap.
28:08.1
Mahinang tugo ni Tia.
28:10.9
Magsasalita pa sana
28:12.4
nang sampalin na siya
28:15.8
Hindi ko man nakita
28:16.8
ang pagsampal na ito
28:18.0
pero rinig na rinig
28:29.5
ang nararamdaman ko
28:30.4
para kay tiyahin.
28:32.8
Hindi pa nga magaling
28:34.3
ay nadagdaga na naman ito.
28:41.7
ng tulong sa akin
28:45.3
matulungan ko lang siya.
28:46.3
Nang sumunod na araw
28:50.9
sinabi ng tiyahin ko sa akin
28:53.5
na kailangan niya
28:54.3
na raw talagang puntahan
28:58.0
na ito maabutang buhay
28:59.2
kapag pinatagal niya pa
29:01.1
ang pag-uwi sa kanila noon.
29:04.5
Naisip ko na sa wakas
29:05.6
ay humingi na nga siya
29:07.2
ng tulong sa akin,
29:11.3
at may ipon akong
29:12.2
konting pera noon
29:14.5
sa sobrang perang
29:18.6
Kahit na maliit lang
29:24.4
ay madagdagan man lamang
29:25.7
ang perang hawak niya.
29:28.6
Laking pasasalamat niya
29:32.6
kapag nakabalik na siya
29:33.6
galing sa kanila.
29:36.9
Sa isip-isip ko noon,
29:40.5
basta't huwag niya
29:42.5
pinagbubuhatan siya
29:44.4
hindi ko na talaga
29:46.2
pang nakikita siyang
29:49.5
ang bibig sa araw-araw.
29:56.0
huwag nang balikan
29:59.1
ng walang pag-aalinlangan
30:02.7
hindi tayo, Elmer,
30:05.0
na bumuon ng pamilya.
30:07.6
Kaya ikaw, tiyang,
30:09.9
muna mabuting lahat
30:11.0
kung ano ba talaga
30:12.5
yung dapat mong gawin.
30:18.8
hindi niya magdadala
30:19.6
sa inyo sa kapahamakan.
30:22.9
Alam kong wala akong
30:23.6
karapatang sabihin
30:25.0
ang mga bagay na yun
30:29.1
ay hindi ko mapigilang
30:30.9
kahit sa batang edad
30:37.6
ng tiyempo si Tia
30:40.0
nang hindi nalalaman
30:43.7
itinaon niya itong
30:47.7
sa trabaho si Tio
30:52.1
sa kanilang dalawa
30:59.2
galing sa eskwelahan,
31:01.5
wala na si Tia Lori.
31:05.8
noon sa tiyuhin ko.
31:07.8
Kabadong kabado ako
31:10.5
Ako ang pagbubuntungan
31:28.6
naniniwala sa akin.
31:33.8
at pinahanap niya
31:37.9
Huwag umano akong
31:41.9
ang Tia ko na iyon.
31:46.3
sa labas ng bahay.
31:48.4
Nagpasya na lamang
31:51.8
sa paaralan kinabukasan.
31:56.2
na nararamdaman ko
31:57.7
ng mga oras na iyon.
32:00.2
Sa akin niya talaga
32:01.5
ang lahat ng galit niya.
32:06.3
agad ang pisingi ko
32:07.3
dahil sa ginawang
32:09.0
pagtampal sa akin
32:10.0
ng malakas ni Tio Elmer.
32:19.5
ng walang pahalam.
32:22.7
umanong malaman-laman
32:23.9
na may kinalaman ako
32:25.2
sisiguraduhin niyang
32:26.9
may kalalagyan ako noon.
32:32.4
at pilit na pinipigilan
32:35.7
magmaiyak ng malakas
32:39.7
at hinatakang buho ko noon.
32:44.7
Kung saan naroroon
32:46.8
apoy na ginawa ko
32:47.9
dahil sa pinagsasain niya ako
32:49.8
ng makakain namin
32:54.8
at kabako talaga.
32:59.8
kung ano ang gagawin
33:07.9
na kami ng papalapit
33:19.7
papalapit sa amin.
33:24.2
Anong ginagawa mo
33:29.8
akong hinatak pala
33:30.9
yung sa tiuhin ko noon.
33:39.6
ang pagtawa ni Tio
33:50.7
kaya nang wala ako?
34:12.7
Hindi ako lasing.
34:15.6
nang magsama tayo.
34:17.4
Nagkanda malas-malas
34:18.3
na yung buhay ko.
34:22.3
Yung itsura mong yan
34:34.2
Tanging pagtangis
34:48.2
Pagkaalis ni Tio,
34:50.9
tinanong ng tiyahin ko
34:56.0
dahil hindi ko na
34:56.8
magawa pang magsalita
34:57.9
dahil sa takot noon.
35:01.1
Nang may masmasan,
35:04.8
nakabalik ka agad siya.
35:07.2
Sinabi naman niyang
35:08.0
nararamdaman niyang
35:08.9
mahindi magandang
35:12.7
nagtagal sa kanila.
35:23.5
siya lamang talaga
35:25.5
ang hinihintay nito.
35:28.2
Kaya hindi na siya
35:29.9
at nagpa siya na rin
35:30.8
siyang bumalik na.
35:33.2
ay mapigilan niya
35:34.9
kung saktan man ako nito.
35:38.5
siya nagkamaliinon.
35:42.8
Matapos ang gabing yun
35:46.9
sa amin ng tiyahin.
35:50.7
ang pinapagalitan
35:51.7
at konting mali ko lang
35:57.8
Subalit magmulalin
36:00.4
ang biglang pagbagsak
36:01.7
ng katawan ni tiyahin.
36:04.0
Malaki ang pinayat niya
36:11.8
at pinagbubuhatan siya
36:14.6
hanggang sa dumating
36:17.8
ang araw na nagkasakit
36:19.5
sa hindi malamang dahilan
36:27.0
Hapon na kung lalabas man.
36:30.1
ng araw at magdidilim na?
36:33.6
babalik ang sigla
36:36.6
ng mga gawain bahay.
36:39.4
Pero pagsapit naman
36:41.0
at pagalis ng tiyuhin ko
36:49.3
ng tiyahin kong may liwalag
36:51.6
sa sikat ng araw.
36:55.0
mas lalo pang umusbong
36:57.2
patungkol sa tiyahin ko
37:06.4
namiminsalang aswang
37:07.5
sa karatig baryo.
37:12.3
umano ang aswang na yon.
37:14.4
Dahil napakaagresibo nito
37:18.6
kahit na maliwanag pa
37:19.9
at hindi kabilugan
37:27.4
mga alagang hayop
37:34.5
ng mga kababaryo namin.
37:38.1
ay nagsisipasukan na
37:39.4
sa kanya-kanyang bahay
37:41.0
at hindi na nagpapaabot
37:44.4
Ngunit sa kabila nun
37:46.8
ang tiyuin ko naman
37:49.7
ng umuwi sa bahay
37:50.8
dahil sa pakikipag-inuman
37:52.8
sa mga kaibigan niya.
38:01.0
Kahit na may sakitang
38:02.4
ay pinipilit niyang
38:03.3
magtanim at mag-alaga
38:05.1
gaya ng manok at baboy
38:07.4
para may pangtusto
38:09.2
sa pang-araw-araw namin
38:10.7
kahit anong alaga
38:13.6
sa manok at baboy
38:14.3
ay pinipilit niyang
38:14.4
mag-alaga ng manok at baboy
38:16.4
namamatay ang mga ito.
38:19.4
Nagigis na na lamang
38:20.6
namin kinaumagahan
38:25.2
mabangis na hayop.
38:30.3
ang tiyuin ko nun
38:31.2
at ang mas malala pa
38:38.8
Nalaman namin yun
38:41.8
galing sa palengke.
38:46.0
nakikipag-inuman na
38:48.9
sa isang tindahan
38:49.9
at may babae pang
38:51.9
nakakandong sa kanya
38:53.6
nakikipagkwentuhan.
38:56.8
Hinakala ko pa nga
38:57.7
nung susuguri nito
38:58.5
ng tiyahin ko eh.
39:00.7
Pero tinignan niya
39:01.7
lamang ang dalawa
39:07.8
Kahit na nakita kami
39:09.6
ay wala itong pakialam
39:11.4
at patuloy lamang
39:12.5
sa pakikipagharutan
39:17.3
ang kinikilos ng tiyah
39:18.4
batid kong nasasaktan siya
39:24.3
kasing mahal pa rin
39:28.3
ng kahit na may karamdaman
39:29.9
na siyang iniinda
39:30.7
ay pinipilit niya
39:32.0
pa rin pagsilbihan
39:33.1
ang demonyong yun.
39:40.4
Hindi na siya normal.
39:45.7
kapag hating gabi na
39:49.0
na ito kong bumalik.
39:51.9
Ayoko mang paniwalaan
39:53.2
na aswang ang tiyahin ko
39:54.4
dahil sa kabila nun
39:56.1
ay purong kabaitan
39:57.4
ang pinapakita niya
40:00.1
totoong anak niya
40:01.0
talaga ang turing sa akin nun.
40:05.8
lahat ng sinyalis
40:10.9
Nakikita ko sa kanya.
40:15.5
ang pagkabag ko sa kanya
40:17.0
pilit niyang nilalabanan
40:19.1
ang pagka-aaswang niya
40:20.3
para lang mamuhay
40:21.3
kasama ang walang kwenta
40:25.8
Magmula nang malaman namin
40:33.5
ang aura ni tiyah.
40:37.6
Naging palangit ito.
40:40.1
Lumalabas na ng umaga.
40:42.6
Nakikisalamuhan na rin siya
40:43.9
sa mga kababaryo namin.
40:46.3
Gawa ng nilalako na niya
40:47.5
ang mga gulay na tanim niya
40:48.8
at nagluluto na rin siya
40:50.7
ng mga lutong ulam.
40:53.8
Sariwa at masasarap
40:55.3
kaya naman naging mabenta
40:56.5
ang paninda ng tiyahin ko.
41:01.1
kahit na alam ng tiyahin
41:02.1
kung malalagot siya
41:03.6
dahil sa ginagawa niya ay
41:04.9
wala na siyang pakialam pa
41:06.9
kung pagbuhatan man siya
41:10.8
Walang reklamo niyang
41:11.9
sinasalo ang bawat sampal
41:13.9
Nagalit ng tiyuhin ko
41:14.9
dahil sa ayaw nitong
41:16.9
nakikisalamuhan siya sa iba.
41:20.1
Minsan pang ay kahit
41:22.0
ay nagagawa na rin
41:24.4
na sakta ng asawa niya.
41:26.8
At ang magandang imahe
41:28.4
na nga ng tiyo ko
41:29.1
sa baryo namin na yon
41:33.7
Palagi nang nasasaksiyan
41:35.0
ng mga kapitbahay namin
41:36.2
ang ginagawa niya
41:41.3
hindi nakikisalamuhan nun
41:43.9
dahil ikinakagalit
41:45.1
ito ng asawa niya.
41:47.6
Hindi makapaniwala
41:48.6
ang mga kapitbahay
41:49.5
ng malaman nila yon.
41:52.5
Dahil sa ginawang yon
41:55.8
ng usapin patungkol
41:57.1
sa kanya na aswang siya.
41:59.6
Naging kaibigan niya
42:01.0
ang mga kapitbahay namin.
42:05.6
ay ang pag-usbong
42:07.7
na mas malalang balita nga.
42:14.3
sa mga karating na yon.
42:18.6
Hanggang sa isang gabi nun
42:19.9
hindi ako makatulog
42:22.5
dahil sa hindi pa ako
42:23.5
dinadalaw ng antok.
42:28.5
magtungo ng kusina
42:30.7
para uminom ng tubig.
42:34.7
Habang nasa kusina
42:36.0
na ako at umiinom
42:39.3
gumamit pa ng pangilaw.
42:42.2
Kabisado ko naman
42:43.7
ay magsikot-sikot
42:44.6
kaya kahit walang ilaw
42:45.8
ay alam ko na kung
42:48.2
ang tubig at baso.
42:52.2
Kasalukuyan akong umiinom
42:54.0
nang maaninagan ko
42:57.5
papalabas ng bahay.
43:00.6
Saglit akong napatigil
43:02.9
wala siyang saplot
43:05.5
na kahit ano sa katawan.
43:08.4
Natatakpan lamang
43:09.5
ng mahaba niyang buhok
43:10.8
ang bilugan niyang dibdib.
43:13.7
Tuloy-tuloy lamang siya
43:15.3
sa paglalakad palabas.
43:18.2
Diretso sa likod bahay.
43:23.8
pagtingala sa langit nun.
43:27.2
Doon ay napansin kong
43:28.3
napakalaking bilog na yung buwan.
43:33.6
nakita kong lumuhod sa lupa
43:36.3
ang tiyako at dumampot
43:38.5
ipinahid ito sa buong katawan.
43:41.1
Pakiwari ko pa nga noon.
43:46.0
parang may ginagawang
43:48.0
malaswa ang tiyahin ko pero
43:55.5
may makakapal na balahibo
44:00.7
sa buong katawan niya.
44:05.2
ang mahihinang pag-angil
44:09.1
nagpupumilit sumuka.
44:11.1
Parang baliwang tiyak
44:14.5
ang buong katawan.
44:17.9
Batid kong wala pa
44:19.7
sa bahay ng gabing yon.
44:22.3
Kaya naman marahan akong
44:23.4
sumunod sa tiyahin ko
44:24.6
dahil sa kurisidad
44:26.8
na nararamdaman ko.
44:29.7
Hindi ko alam kung bakit
44:31.1
hindi ako nakaramdam
44:33.0
ng mga sandaling yon.
44:35.5
Mas nanaig sa akin
44:36.6
na malaman kung ano
44:37.5
ang gagawin ng tiyahin ko.
44:44.1
ng makakapal na buhok
44:45.4
ang katawan niya.
44:47.6
Hindi na itong mukhang tao.
44:51.2
Nagsiaabaan na rin
44:52.1
ang mga daliri niya
44:58.5
ang harapang itsura niya
44:59.8
dahil nakatalikod to sa akin.
45:02.7
Kaya sa palagay ko
45:03.7
ay hindi niya ako napapansin.
45:07.9
Matapos makapagpalit
45:11.0
nagtatakbo na ito
45:12.3
pasuot sa kagubatang
45:15.3
sa likod ng bahay.
45:17.9
Hindi ko alam kung bakit
45:19.2
na mga oras na yon
45:20.3
ay may kung anong
45:26.2
Mabilis at tahimik
45:27.3
akong humabol sa kanya.
45:30.0
Hanggang sa lumipas
45:31.1
ang mahabang minutong
45:34.6
huminto ang nilalang
45:35.7
sa tapat ng isang maliit
45:37.6
na nasa gilid ng palayan.
45:41.3
na nakatitig lamang
45:44.0
nasaan yung aswang.
45:47.4
Nang sipatin kong maigi
45:49.8
ay napansin kong may tao ron.
45:56.6
ang boses ng tiyo ko
45:57.8
at boses ng isang babae
46:01.9
ay naglalaro ng apoy.
46:05.0
Rinig na rinig ko
46:13.1
ang mga balahibo ko
46:15.9
Napatakip na lamang
46:20.7
ang ilang sandali
46:23.1
lumabas na ng kubo
46:32.5
Gulat na gulat ito
46:33.6
at mang papasok pa sana
46:36.0
ulit sa loob ng kubo.
46:39.1
ay bigla na siyang
46:40.0
sunggapan ng nilalang
46:55.2
ang naririnig ko nun.
46:57.6
Pero kahit anong sigaw
47:00.4
walang nakakarinig
47:08.0
ng ibang kabahayan
47:09.4
pa sa lugar na yon.
47:13.5
naatimpang hintayin
47:14.5
matapos ng tiyako
47:15.8
ang ginagawa niya
47:18.6
Dali-dali na akong
47:20.3
pabalik sa bahay.
47:23.1
kasi ako nakaramdam
47:31.8
ay diretsyo na ako
47:40.0
lamang ang nasaksihan ko.
47:42.8
Pero hindi pa man
47:53.7
may tumabi sa akin
48:05.3
ang nararamdaman ko nun.
48:09.0
sa kinahihigaan ko.
48:11.8
Pinilit ko na lamang
48:12.8
ipikit ang mga mata ko
48:17.8
Hanggang sa tuluyan
48:19.0
na nga akong nilamo
48:24.2
ay tinanghali ako
48:27.0
Nagisnang kong may mga tao
48:28.4
sa loob ng bahay namin
48:29.7
nakita kong umiiyak
48:35.5
natagpo ang patay
48:38.5
kasama isang babae.
48:42.3
naming kapitbahay.
49:02.2
kalmot sa katawan.
49:04.8
Maging ang babaeng
49:05.8
kasama ng Tio Hingo.
49:08.0
Kamunti ka na rin
49:13.2
nauubusan ng dugunang
49:14.7
maabutan ng mga taong
49:16.6
magagapas ng palay.
49:20.4
saplot ang dalawa
49:23.5
na abutan ng dalawa
49:30.1
sa ospital ang babae
49:31.3
tulala na lamang ito
49:35.4
dahil sa nangyari.
49:37.4
Sa mutsaring komento
49:40.9
ng mga kababari namin
49:47.8
Pero sa kabila nun
49:49.2
labis na pagdadalamhati
49:53.2
lalo na nang madala na
49:56.1
ang bangkay ng Tio In.
49:59.3
Marami ang nakiburol
50:01.5
sa pagkamatay ni Tio
50:08.4
ang may kagagawan
50:16.2
ang pangyayaring yun
50:22.6
Hindi ako nakaramdam
50:25.1
dahil sa ginawa niya
50:28.0
nakaramdam ng awa
50:29.0
para si Tio In ko
50:34.1
ang paninirahan ko
50:35.1
kasama ang tiyahin ko
50:37.4
dalawa na lamang kami
50:39.1
at sinosoporta niya
50:41.6
at itinuring na niya
50:42.7
akong tunay na anak.
50:46.1
nag-asawa pang muli nun.
50:50.2
at pagtitiis niya
50:57.7
ay may limitasyon.
51:00.7
ang pagmamahal lang
51:02.3
ng isang pamilya.
51:05.2
ay kaakibat nito.
51:08.6
sa taong makakasama mo.
51:18.3
Thank you for watching!
