BAKIT BAWAL MAMATAY at MANGANAK sa LUGAR na Ito? | 10 Facts sa Svalbard
00:45.7
Kaya naman ito ang nearest inhabited island sa hilagang bahagi ng ating mundo.
00:50.2
Ang tanawin ng Svalbard ay nabuo sa pamamagitan.
00:53.5
Ito ang isang serye ng pagtanda ng mga yelo.
00:57.4
Hindi pangkaraniwang haba ng araw at gabi.
01:00.8
Sa Svalbard, Norway, ang midnight sun at polar night ay dalawang natural na fenomenon na doon lamang mararanasan.
01:08.6
Ang midnight sun ay nagaganap sa tag-araw, kung saan ang araw ay hindi bumababa sa loob ng ilang mga araw o linggo,
01:16.5
kaya't nagre-resulta sa patuloy na liwanag sa buong araw at gabi.
01:20.3
Sa Svalbard, ito ay nangyayari sa mga buwan ng tag-init,
01:24.0
particular na sa pagitan ng Abril at Agusto.
01:27.1
Sa panahong ito, ang mga tao sa Svalbard ay may kakayahang mag-enjoy ng outdoor activities sa anumang oras ng araw o gabi.
01:34.6
Sa kabilang banda, ang polar night ay nagaganap sa taglamig,
01:38.8
kung saan ang araw ay hindi lumilitaw sa loob ng ilang araw o linggo.
01:42.9
Sa Svalbard, ito ay nangyayari sa mga buwan ng taglamig, particular na sa pagitan ng Oktubre at Pebrero.
01:48.5
Sa panahong ito, ang lugar ay nababalot ng dilim sa loob ng 24 hours,
01:54.1
at ang mga residente ay nakakaranas ng mahabang gabi.
01:57.4
Sa kabila ng kawalan ng araw, ang buhay sa Svalbard ay patuloy pa rin,
02:01.5
bagaman ang ilang mga aktibidad sa labas ay maaaring limitado dahil sa kawalan ng liwanag.
02:06.8
Pang-walo, pitong taong pamumuhay.
02:09.6
Dahil sa layo nito sa mainland Norway, marahas na winter climate at kakaibang seasons,
02:15.4
ang pamumuhay sa Svalbard ay hindi para sa lahat.
02:18.8
Sa kasalukuyan, ang Svalbard ay tahanan ng humigit-humulang 2016.
02:23.5
Sa 2100 taong nakatira sa Longyearbyen, lampas 50 na mga foreign nationals ang nakatira dito.
02:32.8
Pinakamarami ay mga Norwegian locals,
02:35.4
ngunit ang mga pinakamaraming dayuhang nakatira dito ay mga taga Thailand, Sweden at Russia.
02:40.9
Ang average na panahon ng pamumuhay ng isang tao sa Svalbard ay pitong taon.
02:45.1
Ang mga taong naninirahan sa Svalbard ay puro kabataan.
02:49.3
Napakakaunti ang mga naninirahan na may edad na higit 70 dito.
02:53.1
7. Mas maraming polar bear kesa tao
02:56.5
Ang polar bear, kilala rin bilang hari ng Arktiko, ay isa sa mga pinakamalalaking carnivore sa mundo.
03:03.6
Ang populasyon ng polar bear sa arkipelago ng Svalbard at Barents Sea ay humigit-kumulang 3,000, lumalampas sa populasyon ng tao.
03:12.7
Ang mga adult polar bear ay nagkakaiba ang laki at bigat, mula 200 hanggang 800 kilograms.
03:19.1
Itinuturing na alien o dayuhan na mga polar bear ang mga tao.
03:23.1
At may pagkakataon na maaaring nilang tignan tayong potensyal na biktima o pagkain.
03:28.2
Napakalakas ng polar bear.
03:30.0
Maging ang mga batang oso na may timbang na hindi umaabos sa 100 kilogram, ay maaaring maging lubhang agresibo at mapanganib.
03:37.9
Kaya't daladala ng mga tao ang mga baril bilang proteksyon laban sa polar bear kapag nasa labas ng mga hangganan ng nayon.
03:45.3
Sa loob na nakalipas na 50 taon, naitala sa isla ang limang fatal polar bear attacks na ikinamatay ng mga tao.
03:53.8
Bawal mamatay dito
03:56.0
Wala namang batas na nagbabawal sa isang tao na mamatay sa Svalbard.
04:01.1
Hindi rin ito iligal o isang krimen.
04:03.6
Ngunit hindi lang papayagan na ilibing ang labi ng namatay na tao sa Svalbard dahil sa matinding klima o permafrost na pumipigil sa mga katawan na mabulok o dumaan sa dekomposisyon.
04:15.1
Ang yelo ay tumatagos hanggang sa ilalim ng lupa.
04:19.0
Kaya naman sa paulit-ulit na pagtigas at pagtunaw ng yelo,
04:22.5
umaangat ang mga bangkay sa ibabaw.
04:24.5
Kadalasan, ang mga taong nasa bingit ng kamatayan o mga nangangailangan ng long-term care ay nililipad papunta sa mainland doorway para sa mas maayos na gamutan.
04:34.5
Kung sakali mang mamatay ang isang tao sa Svalbard, ito ay dinadala sa mainland upang doon na mailibing.
04:42.5
Pagsalubong sa Pasko at kay Santa Claus
04:44.5
Hindi sikreto para sa lahat na ayon sa mga alamat, si Santa Claus ay nakatira sa North Pole.
04:50.5
Sinasabi ng mga alam,
04:52.5
na naninirahan si Santa Claus sa isang minahan sa tuktok ng bundok at sa unang advyento ng bawat taon, bumabalik siya sa kanyang kubo.
05:00.5
Sinisindihan ng ilang ilaw gamit ang kanyang isip at inilalagay ang isang post box para sa lahat na mga bata.
05:08.5
Doon daw pwedeng maglagay ang mga bata na mga sulat na naglalaman ng kanilang mga hiling.
05:14.5
Walang batas sa sunog
05:16.5
Sa Svalbard, ang sunog ay isang bihirang pangyayari dahil sa malamig na klima at limitadong bilang ng tao.
05:23.5
Isa pang kadahilanan kung bakit walang masyadong formal na pulisiya o batas para sa sunog sa Svalbard ay ang limitadong populasyon at infrastruktura ng lugar.
05:32.5
Sa maliit na populasyon at limitadong infrastruktura, maaaring hindi maging prioridad ang pagsasagawa ng kumprehensibong patakaran para sa sunog.
05:43.5
Ang Global Seed Vote, na kilala rin bilang Svalbard, ay ang global seed vote.
05:44.5
Ang global seed vote, na kilala rin bilang Svalbard, ay ang global seed vote.
05:45.5
Ang global seed vote, na kilala rin bilang Svalbard, ay ang global seed vote.
05:46.5
Ang global seed vote, na kilala rin bilang Svalbard, ay ang global seed vote.
05:47.5
Ang global seed vote, na kilala rin bilang Svalbard, ay isang global seed vote.
05:48.5
Ang global seed vote, na kilala rin bilang Svalbard, ay isang global seed vote.
05:49.5
Ang global seed vote, na kilala rin bilang Svalbard, ay isang global seed vote.
05:50.5
Ang global seed vote, na kilala rin bilang Svalbard, ay isang global seed vote.
05:51.5
Ang global seed vote, na kilala rin bilang Svalbard, ay isang global seed vote.
05:52.5
Ang global seed vote, na kilala rin bilang Svalbard, ay isang global seed vote.
05:53.5
Ang global seed vote, na kilala rin bilang Svalbard, ay isang global seed vote.
05:54.5
Ang global seed vote, na kilala rin bilang Svalbard, ay isang global seed vote.
05:55.5
ng mga halaman sa mundo.
05:57.1
Layunin ito na magkaroon ng backup ng mahahalagang genetic resources
06:01.0
ng mga pananim na maaaring magamit para sa pagpapabuti
06:04.7
at pagpapalakas ng agrikultura sa hinaharap.
06:08.0
Sa kasalukuyan, merong mahigit isang milyong mga halamang buto
06:11.5
na nakatago sa Global Seed Vault mula sa iba't ibang mga bansa sa buong mundo.
06:16.4
Kasama rito ang mga mahahalagang uri ng palay, trigo, mais, gulay
06:21.2
at iba pang mga pananim na may mataas na halaga sa agrikultura
06:24.7
at siguridad sa pagkain.
06:26.8
Pangalawa, trahedya ng mga ospital sa Longyearbyen, Svalbard.
06:31.9
Ang unang ospital ay itinayo sa isang bahagi ng nayon na tinatawag na Skierringa
06:37.4
noong 1916, ngunit nasira sa panahon ng ikalawang digmaang pandaigdig.
06:42.5
Ang ikalawang ospital naman ay itinayo sa Haugen na sa kasamaang palad
06:46.6
ay nasira sa isang paguho ng niebe o avalanche noong 1953
06:51.3
na nagresulta ng pagkamatay ng dalawang tao.
06:54.1
Noong 1954, ang bagong gusaling ospital ay handa na sanang gamitin
06:58.8
ngunit agad na lumitaw ang mga problema kaugnay ng permafrost
07:03.3
at agad na nagkaroon ng mga cracks sa gusali.
07:06.6
At noong 1991, ang kasalukuyang gusaling ospital ay natapos
07:10.9
at nagdibigay ng mga espesyalisadong servisyong pangkalusugan sa populasyon ng Svalbard.
07:16.6
Una, hindi magandang ideyang manganak dito.
07:19.8
Sa kabila ng maayos na pasilidad pangkalusugan sa Svalbard,
07:23.2
hindi dito maaaring manganak ang isang buntis na babae
07:26.4
dahil wala itong sapat na kagamitan kung sakali mang magkaroon ng hindi inaasahang pangyayari.
07:32.0
Hindi rin naman pwede ang manganak sa bahay dahil mas peligroso ito.
07:35.8
Lahat na mga buntis ay kinakailangang umalis ng isla at pumunta sa mainland
07:39.7
isang buwan bago ang kanilang judi.
07:42.3
Ngunit may mga pagkakataon na may mga sanggol na naipapanganak sa isla
07:46.0
kapag napaaga ang paglabas nila sa mundo.
07:48.3
Nangyayari ito isang beses kada taon at kinakailangan pa rin silang dalhin sa mainland
07:52.9
sa pamamagitan ng eroplano at inkubator.
07:56.0
Noong 2006, isang bata ang ipinanganak sa ospital sa Longyearbyen sa loob ng nakalipas na sampung taon.
08:03.1
Noong 2009 naman, ipinanganak ang kambal.
08:06.1
Ang lahat na mga nagtatrabaho at nagbabayad ng buwi sa Svalbard
08:09.9
ay sakop ng kanilang universal healthcare coverage
08:13.3
kaya wala silang babayaran ni isang sentimo sa panganganak.
08:16.7
Paano naman ang mga buntis na foreigner?
08:19.2
Well, kinakailangan nilang bumalik sa kanilang mga home country
08:22.1
upang doon manganak sa halip na sa Norway.
08:24.8
Ang mga batang ipinanganak sa Norway hindi agad magiging Norwegian
08:28.2
dahil hindi rito ipinapatupad ang birthright citizenship, di gaya sa Pilipinas.
08:34.6
Ang mga bata ay maaari lamang maging Norwegian kung isa sa kanilang mga magulang ay taga-Norway.
08:40.7
Ngayon, alam mo na ang mga bagay tungkol sa Svalbard.
08:44.3
Gusto mo bang tumira sa lugar na ito?
08:46.9
I-comment mo naman sa iba ba.
08:48.8
I-like ang video, mag-subscribe.
08:50.7
I-share mo na rin sa iba.
08:52.9
Salamat at God bless!
