00:28.3
Ay, pamangkin. Buti pa si pamangkin.
00:30.6
Yung mga anak, pinabayaan na po siya.
00:32.7
Kaya pumunta ang pakay po namin, pumunta kami dito.
00:37.3
Dapat, ano, i-turnover ko na yung mama nila sa kanila
00:41.0
kasi nagkakasakit yan noong December.
00:43.3
Nag-bedridden, tapos ako yung nag-alaga.
00:46.9
Ngayon na, malakas na siya.
00:49.2
Gusto ko sana sila na mag-alaga sa mama nila.
00:51.6
May pamilya din naman ako.
00:53.4
Ang totoosin po, dapat yung mga anak.
00:56.2
Hindi po yung mga pamangkin.
00:58.3
So, ibig sabihin, yung kapatid niya, yun yung nanay niyo?
01:03.6
Eldest po yung mama ko.
01:06.0
Youngest po siya.
01:07.0
So, ang gusto niyo po, tama lang naman,
01:09.4
kung sino yung mga anak, yun dapat mag-alaga.
01:12.8
Bakit po napunta sa inyo si Ma'am Lunarda, Ma'am?
01:16.6
Mahabang istorya po.
01:18.1
Noong 1997, may nangyari sa pamilya niya.
01:22.6
Noong kinasuhan niya yung asawa niya
01:24.8
ng ano, sa Abauci,
01:28.3
At saka physical injury.
01:30.0
Nakipaghiwalay siya sa asawa niya.
01:31.7
Tapos, gusto ng asawa niya na magbalikan sila.
01:36.2
Tapos, doon siya nakitira sa kuya niya.
01:39.2
Kay uncle ko po, Pedro.
01:42.5
Doon, pinuntahan sila ng asawa niya.
01:46.1
Tapos, tinaga po siya.
01:48.5
Hindi po siya na, ano, tamaan.
01:50.1
Doon po siya tumakbo sa kuya ko.
01:52.2
Doon ko po, yan, nalaman lahat sa, ano,
01:54.3
sa affidavit nila.
01:55.5
Kasi, noong kinasuhan na po yung
01:58.9
napatay po kasi yung ano,
02:00.3
napatay po kasi ng uncle ko yung
02:02.4
asawa niya sa harapan po.
02:04.5
Kasi doon tumakbo sa kuya niya.
02:11.8
kinasuhan, kinasuhan yung tiyo ko.
02:14.7
Tapos, doon siya kumampi sa tiyo ko.
02:18.1
Nanalo sila sa kaso.
02:20.2
Kaya, takot sila.
02:21.6
Silang dalawa pumunta ng dinagat.
02:25.6
Yung uncle ko po at siya.
02:27.9
Kaya, nag-force retirement siya
02:33.0
Pero, bakit yung mga anak niya?
02:35.9
Kumampi sila doon sa, ano,
02:37.4
hindi kasi sila sumama.
02:38.9
Kumampi sa tatay.
02:39.4
Opo, doon sa side ng tatay nila.
02:41.1
Hindi na siguro naintindihan yung sitwasyon.
02:46.7
kumampi yung mama nila doon sa
02:51.0
Kasi galit na sa uncle.
02:51.6
Kasi galit sila doon sa uncle na,
02:53.6
ano, nagtanggol sa kanya.
03:00.9
Kaya, napatay ng kapatid ni
03:03.8
yung kanyang mister,
03:05.3
as a form of self-defense.
03:07.1
Bindang pagtanggol sa kanya.
03:08.0
Iyon po ang napanalunan nila,
03:15.4
at itong si ma'am.
03:16.6
At hindi nagustuhan ng mga anak.
03:18.2
Hindi po nagustuhan ng mga anak.
03:19.2
Ang gusto ko sa mga anak,
03:20.2
talagang ipitin yung si uncle nila.
03:23.2
Gusto talaga nilang ma,
03:27.1
ma'am ni nanay Leonardo,
03:29.1
eh dahil yun ang tumulong sa kanya.
03:30.4
Kung hindi dahil siguro
03:31.0
sa pagtulong sa kanya,
03:31.9
baka patay na si nanay niya.
03:33.2
Hindi naiintindihan ng mga anak yun.
03:35.2
naiintindihan nila.
03:36.4
So, ang nangyari po,
03:39.9
doon sa bahay ng,
03:41.6
sa bahay po nila.
03:42.6
Sa bahay sa bahay ng kuya niya.
03:46.5
siya nagtanggol sa kanya,
03:48.3
dahil doon siya nakatala.
03:49.0
Bakit niya hinabol po ulit?
03:50.4
yung gusto niyang makipagbalikan,
03:52.5
dadalhin daw niya ulit
03:56.6
Sabi pa nung uncle ko,
03:58.2
bakit ka pumunta dito?
03:59.3
Sabi nung asawa niya,
04:00.7
hindi ikaw yung pakay ko dito,
04:03.5
sumakay ng kalabaw,
04:11.9
pag baba niya ng kalabaw,
04:16.5
barong yung kawag sa kanila,
04:19.7
sino pong humatak?
04:24.0
humatak ng sundang,
04:27.0
At tatagain sana.
04:28.0
Tatagain sana siya.
04:29.3
Pero natamaan po,
04:32.0
May ano po siya dito.
04:33.4
nakikwento lang po ng researcher natin,
04:35.6
napuntahan po nila kahapon,
04:38.0
ma'am Eleonor Lagarto.
04:42.3
hindi po hinarap si nanay.
04:44.1
hindi niya daw po,
04:44.9
kayang alagaan din si nanay.
04:47.1
binlock na din po si nanay sa cellphone.
04:50.1
hindi na rin po sinagot ng tawag.
04:52.2
Si Sir Efren Dimasuay po,
04:53.8
ay nangangalakal po.
04:55.5
Si Sir Edmond Dimasuay na,
04:57.4
makakausa po natin,
04:58.9
nililipat lang po.
05:02.3
Dimasuay isang kasambahay.
05:03.8
Meron silang nurse na anak.
05:05.8
Meron siya nurse,
05:08.8
wala po tayong makontak,
05:10.5
Ang nakakontak lang po natin ngayon,
05:12.5
yung Edmond Dimasuay,
05:13.7
na sinasabing boy daw po siya.
05:15.8
sa Quezon City po.
05:16.6
Medyo mahirap din yan,
05:17.7
ang kanyang katayon.
05:18.7
ang sinasabing ni Sir Edmond Dimasuay.
05:19.2
Pero kung gusto nyo po sa Quezon City,
05:20.6
mahanapin namin kayo matitirahan,
05:22.3
yung shelter para sa mga senior citizen,
05:25.5
na wala nag-aalaga rin sa kanila.
05:27.7
Pwede po namin siya may rekomenda doon.
05:30.4
Kahanapin po namin siya,
05:31.4
at kami po mag-sponsor.
05:33.6
At pwede po dalaw-dalawin po ni Edmond.
05:36.4
Magandang hapon po,
05:40.0
dito po yung mama nyo,
05:42.0
si Nanay Leonardo.
05:44.2
Gusto nyo po kausapin?
05:53.4
sumayon mo yung kasturya.
05:57.6
suruti ang ngalan.
05:59.6
Ang imo lang ngalan.
06:03.3
Hindi masyado nakapagsalita si,
06:05.8
Hindi na po matitirahan.
06:08.0
meron kayong gusto sabihin,
06:09.0
at hindi na gaano
06:12.5
ang mga sinasabi na mama mo.
06:15.2
meron siyang kunting karamdaman.
06:16.6
Pero maintindihan,
06:18.1
Meron po kayong gusto sabihin.
06:19.2
Go ahead po, sir.
06:19.8
Sabihin yung gusto
06:20.4
yung sabihin sa kanya.
06:22.4
akong sabihin ito.
06:24.3
Galit po kayo sa kanya,
06:29.5
Sabihin sa akin lang,
06:32.2
bakit niya hindi kami hinanap?
06:34.3
Bakit hindi kayo hinanap?
06:37.4
Bakit niya kami inuwan?
06:39.4
Hindi ko alam yung lahat.
06:40.5
Bakit nga po, sir,
06:41.7
Bago lang ako galing dito.
06:45.8
Hindi na po masyado,
06:49.8
si nanay po ninyo.
06:51.5
Pero gayon pa man po,
06:53.1
kung papayagan nyo po ako,
06:54.4
kung mamarapatin nyo po ako,
06:56.5
siguro yung dahilan
07:03.1
doon sa tatay nyo
07:04.0
as a form of self-defense,
07:08.2
at sila ay lumayo.
07:11.5
At kung yung man po
07:18.5
kasi hindi natin alam
07:19.5
ilang taon na lang po
07:26.4
kahit mag-usap-usap po
07:28.0
Okay po ba sa inyo yun,
07:29.9
Wala naman problema doon,
07:32.0
Ang sa akin lang po,
07:37.0
Kung isipin natin,
07:38.5
kung sino man nakapatay,
07:39.7
dapat din makulong,
07:42.4
ang naisip ko lang,
07:44.1
noon may pera siya,
07:45.3
napakinabangan nila,
07:47.7
nandoon sila ngayon,
07:51.2
Nasaan na po yung kuya niya
07:52.5
na nakapatay sa taon?
08:06.2
I did not meet you.
08:08.6
court records po,
08:10.8
sino po nakalagay doon
08:14.3
yung tiyoy nito po.
08:16.3
So sir, sa court records,
08:17.7
ang nakalagay talaga doon
08:24.9
Tapos naabsuelto po
08:27.6
na self-defense po
08:30.5
Kasi kung hindi po
08:31.3
dahil sa angkel ninyo,
08:32.2
baka sinanin ninyo
08:33.9
Kasi bubunot daw po
08:39.8
Ang pagkakaintindi ko po
08:41.0
kasi bubunot daw po
08:49.2
gano'n nangyari, sir.
08:53.0
Siya po naunahan.
08:55.1
sa tingin yung dahilan?
08:56.9
Kasi wala ako doon
08:57.6
sa pangyayari, sir.
08:58.5
Hindi ko masagot.
08:59.3
So ang pagkakalam nyo po,
09:01.0
ang pagkakalam nyo po,
09:02.2
may kasalanan dito,
09:04.7
ay yung angkel ninyo,
09:06.0
tapos ang tatay nyo
09:08.1
Ganito po yun nga, sir.
09:10.2
Kasi December 21 yun.
09:13.3
Umunta yung tatay ko doon,
09:17.7
Ang nandoon sana talaga,
09:19.1
may dapat nakakaalam
09:21.4
kasi sila yung nandoon.
09:24.0
Hindi naman pwede
09:24.7
sabihin ko kung sino yung
09:27.9
Wala akong katibay na
09:29.0
tama ba yung sabi ko
09:31.1
kung sila ba talaga.
09:32.7
Nandito kasi ako noon
09:35.6
Nung paglibing na,
09:36.9
saka lang ako umuwi.
09:38.7
nakarating sa inyong
09:42.4
iba yung pumatay.
09:44.6
makaganti pa yung
09:46.8
So sino na pong pumatay
09:47.9
sa inyong pong pagkakaalam
09:50.4
nakarating sa inyo?
09:50.5
Sabi nila sa akin,
09:51.5
si Juni daw, yung anak.
09:53.2
Yung anak nung uncle?
09:54.7
Ang sa akin, sir,
09:55.5
naman kahit sino man
09:58.2
dapat managot sila.
09:59.7
Hindi naman nakulong
10:00.4
hanggang ngayon, eh.
10:01.4
Pero, sir, dumaan na po
10:02.3
sa proseso, dumaan na po
10:03.5
sa korte at yung korte po
10:07.4
Ganon talaga, sir.
10:10.4
So, nagdududa po kayo
10:11.5
sa naging desisyon po
10:13.2
Siyempre, sir, siyempre.
10:17.4
So, ano pong dahilan
10:18.2
bakit po si mama ninyo
10:20.3
sa pudra ni papa ninyo
10:23.2
sa mga kapatid niya?
10:25.2
Kasi ang nalaman ko
10:28.5
bali kasi ganito yung
10:29.7
nangyari sa bahay
10:32.8
Tapos pumunta yung
10:36.1
manok doon sa kababoy.
10:38.9
Wala yung nanay ko doon
10:41.4
at saka yung mga kapatid ko,
10:46.2
hindi naman nagpaalam.
10:48.0
Kaya doon nangyari
10:49.4
nagkaroon ng problema,
10:51.2
nagwala yung tatay ko
10:52.8
kasi ilang araw na
10:54.9
Parang napabayaan na lang
10:57.2
Sa inyong pong pagkakaalam,
10:58.4
sa impormasyon pong
10:59.3
mga nakalap ninyo,
11:02.7
sa pamamahay ninyo
11:04.0
sa tabi ng papa ninyo
11:06.1
sa mga kapatid niya?
11:06.8
Ano pong dahilan?
11:08.2
Sa inyong pong palagay
11:09.2
kasi hanggang ngayon
11:09.9
may sama kayo ng loob
11:14.7
nahirapan din intindihin.
11:19.0
Kasi yun ang punot-dulo eh.
11:20.1
Si mama nyo umalis
11:20.9
basta't iniwan lang
11:23.7
at pumunta kung saan
11:27.2
Bakit po ginawa yun
11:28.2
sa inyong pagkakaalam?
11:29.5
Hindi ko po masagot sir
11:30.7
kasi wala nga po ako doon
11:33.6
So kung hindi nyo alam...
11:34.4
Hindi nyo nang intindihan
11:36.2
ang makasagot sana talaga dyan sir
11:38.3
yung mga kapatid ko.
11:39.8
Yung mga kapatid nyo po
11:40.6
ayaw na magkipag-usap
11:41.4
ayaw na pong kausapin
11:45.0
kung sarado na pong isip ninyo
11:47.6
para manawagan sana
11:48.7
kasi itong pamangkin
11:51.9
i-turnover na sana sa inyo
11:54.7
kasi may pamilya din siya
11:56.5
eh kung tinatanggi nyo po
11:57.6
kami na pong gagawa ng paraan
11:59.0
hanapan po namin siya
12:00.5
ng home for the aged
12:01.5
na doon na naman po namin siya
12:05.3
dalawin nyo na lang
12:09.3
So wala po kayong gustong sabihin nyo lang po
12:10.9
pang huling salita
12:14.4
Wala na po akong masabi
12:15.4
kasi hindi naman po
12:16.5
na mayintindihan na po
12:21.1
kasi tamang pag-iisip siya.
12:24.3
Kahit anong yung sabihin namin sa kanya
12:26.1
hindi naman na niya mahalala.
12:28.5
Pero malan nyo po
12:30.3
pag meron kayong sinabi
12:31.8
eh kahit pa paano
12:38.2
at malaala niya yung mga bagay-bagay
12:41.4
at matutuwa siya.
12:42.6
Ang pinunta niya po kasi talaga rito
12:47.6
ang gusto ng pamangkin
12:51.5
Pero kung ayaw nyo po
12:52.4
wala po sila magagawa.
12:55.3
Kung sabihin ko lang kasi sa kanya
12:57.3
yung naramdaman ko
12:58.4
baka lalo lang kasi po
13:00.7
Opo, wag na lang po.
13:02.6
ting-tingin ko na
13:03.7
yung sama ng loob po sa kanya.
13:05.3
Kahit sasabihin ko sa kanya.
13:07.4
So hindi nyo po mapapatawad
13:10.5
Kung ano man po yung kasalanan nyo sa inyo?
13:12.4
Kung ano man po yung nagawa niya
13:13.7
sa inyong magkakapatid?
13:15.8
Hindi nyo na po siya kaya patawarin?
13:17.6
Para sa akin, sir.
13:20.3
Kaya nating magpatawad.
13:24.0
sa ngayong panahon kasi
13:27.8
yung sama ng loob
13:29.9
hindi po ganun kadaling mawala.
13:33.7
Naunawaan ko po kayo
13:34.8
doon sa mga sinasabi ninyo.
13:37.3
hindi po kayo pwedeng pilitin
13:41.4
tulad ng gusto niya.
13:42.8
Mukhang naiintindi natin
13:44.6
at umiiling siya.
13:45.9
Wala akong pakialam sa kanila
13:53.2
Medyo incoherent na si...
13:56.6
Sa tinood lang, ma.
13:58.6
Noon maliit pa ako.
13:59.8
Kalaban naman tayo.
14:01.1
Sana ma-intindihan mo
14:02.2
kung gaano kasama
14:03.9
ng loob ko sa'yo.
14:07.3
sa pag-ihirap mo,
14:08.8
na sa'yo din yun.
14:10.0
Kung hindi mo sana
14:11.0
pinabayaan yung mga anak ko,
14:12.9
kung anong gusto mo
14:13.9
may bibigay nila sa'yo,
14:17.0
kung napakaral mo siya,
14:18.2
napatapos mo siya,
14:22.4
sa ganong buhay mo ngayon.
14:24.5
Hindi ako talaga siya
14:25.8
So in other words,
14:27.0
meron pa rin po siyang
14:27.8
kinikimkim na galit
14:30.4
at hindi pa rin yung
14:31.8
pumapatawad sa ngayon.
14:34.8
May ilom yung sugat.
14:36.0
Kung anong may sugat ngayon,
14:38.2
ang doon pa rin sa
14:39.5
naramdaman pa rin niya.
14:41.0
Intindihan ko po.
14:41.7
Nag-uusap kami kagabi.
14:43.0
Nag-chat po kami sa messenger.
14:44.7
Anyway, hindi ko kayo kilala, sir.
14:46.2
Hindi ko kilala din yung mama ninyo.
14:47.8
Ang pagkakaalam ko lang po,
14:50.3
in my humble opinion,
14:51.7
matanda na si mama mo.
14:53.5
kung ilang taon lang siya
14:55.5
Sana mapakatawaran na
14:56.7
kung anong may mga kasalanan
14:59.6
ipas sa Diyos na lamang.
15:01.0
Kung anong may mga
15:01.7
hindi nyo kayang gawin
15:03.4
at hindi nyo kayang tanggapin,
15:05.0
ipas sa Diyos na lamang.
15:08.3
mag-usap-usap kahit sandali.
15:10.4
Mag-get together.
15:13.3
pwede maghiwalay ulit.
15:14.2
Pero kung ayaw nyo po mangyari yun,
15:15.5
kami na lang pong gagawa ng paraan.
15:17.1
Dadalhin po namin siya
15:17.8
sa Home for the Aged.
15:20.6
Okay lang po, sir.
15:22.9
maraming salamat po
15:23.8
sa time na binigyan nyo sa amin,
15:34.2
Meron po kayo mensahe
15:35.2
kay Ma'am Maria Llamera,
15:36.8
iyong pamangkin po
15:39.7
Salamat kay Maria
15:40.8
na nalagahan mo siya.
15:43.8
Kahit wala kami sa tabi niya,
15:45.5
para gamayan siya.
15:47.5
Kahit masamang loob ko sa kanya,
15:49.1
pero nandiyan ka.
15:50.3
Kahit ganito lang ako.
15:52.0
Pero marami kasing hirap
15:53.7
na dinahansan ko.
15:56.4
Buhay lang ang tao
15:57.4
ang kailangan sa mundo.
15:58.6
Pero buhay mo nang mawala.
16:02.3
Kung sa inyo man nangyari
16:03.4
yung buhay ang mawala,
16:05.5
hindi nyo siguro matanggap
16:06.9
kung anong mayroon ngayon
16:09.4
Alam ko marami ka rin, anak.
16:10.8
Pero sana maintindihan mo kami.
16:13.5
Kung hirap lang ang pag-usapan,
16:15.5
hindi nawawala sa tao yan.
16:19.1
Lalo ka pang nahirapan.
16:22.6
Ihingi ako ng patawad
16:24.6
na nakapunta ako.
16:26.6
Nakapunta ako dito
16:30.1
Kasi akong ibang,
16:33.9
wala akong tulog.
16:36.1
paano ko ma-resolve ba
16:38.2
yung problema na to na
16:39.5
dapat tanggapin na ninyo
16:42.4
Responsibilidad ninyo
16:43.6
na alagaan ang mama ninyo.
16:46.7
Wala ba kayong awa
16:48.6
na nagsilang sa inyo
16:50.8
Nandun ako sa inyo.
16:58.7
at saka si Efren?
17:02.7
nakapag-alaga pa ako
17:04.9
nung maliit pa siya.
17:16.4
Kaya naitanong ko
17:45.4
Parang hindi ka guro.
18:33.1
sa Home for the Aged
18:37.2
Home for the Aged
18:38.0
kasi kung mayroon po
18:43.8
kung kailangan bang
18:47.7
for senior citizen
18:53.2
ng referral letter
18:59.2
Home for the Aged
19:06.0
manhangin na lang po
19:07.9
kami ng information
19:14.3
Para ma-monitor nyo rin po.
19:20.8
munang bahala dito.
19:22.4
Hanapan po na namin
19:24.8
sa hotel po siguro
19:26.9
sila po ay malipat
19:28.7
Home for the Aged.
19:29.9
Salamat po ma'am ha.
19:35.9
matagal-tagal na rin po
19:39.1
sa situation niya
19:41.0
siyang family dito.
19:42.7
kahit nag-i-extend po kami
19:44.5
ng financial assistance
19:46.9
konti lang din po
19:50.4
sa mga needs niya po.
19:53.2
Salamat po ma'am.
19:53.9
Kami na pong bahala.
19:59.1
itong gagawin namin.
20:00.2
I-check-in namin kayo
20:02.8
mailipat na namin sila
20:04.4
sa Home for the Aged
20:06.7
transportation po
20:08.3
i-reimburse ko po.
20:15.1
ang biyahe ng barko
20:18.3
Pwede yung tablahin
20:19.3
para may kasama siya
20:20.6
binakita ng ticket
20:25.5
pamigay nyo na lang yan muna.
20:27.5
kasi yung asawa ko
20:28.2
naghintay sa akin
20:36.0
meron siyang kasama
20:38.1
Wala po akong magawa.
20:42.5
Naiyak na to siya.
20:52.2
Tawagin nyo na po
20:59.2
I have also a problem.
21:00.8
I had to go to the office
21:04.0
I have been absent
21:08.5
Tawagin na po natin
21:11.8
pwede natin siya pabalikin.
21:15.6
Para sabay na rin
21:16.3
kayong pabalik doon.
21:18.3
balas pa masahin nyo
21:21.8
yung nagastos nyo.
21:24.8
mag-iroplano na po
21:26.2
kayong mag-asawa.
21:28.4
Huwag niyo po siya iwan.
21:30.6
mahanapan na po namin
21:31.6
silang home for the agent
21:32.6
na mapagtutuloyan.
21:34.6
And then pag na-refer na natin
21:35.9
then pwede na kayo umuwi.
21:37.8
Tapos yung mga araw
21:38.6
na nawalan po kayo
21:39.9
babayaran ko na lang po.
21:45.2
Basta lahat ng mga gastos nyo
21:49.1
At yung mga nagastos nyo pa po
21:52.3
Bilang pasasalamat po
21:53.3
sa ginagawa nyo po
21:57.9
Hindi naman po ako
21:58.7
naghanap ng kapalit
22:03.4
Naawalan po talaga
22:09.7
nung nagkasakit na siya
22:12.3
wala pong makapag-alaga
22:20.0
tumatakot sa higaan niya.
22:22.1
Meron tayong mga kunat
22:23.2
meron sa mga home for the agent.
22:24.4
Maakomodit tayo for sure.
22:25.7
That I guarantee.
22:27.7
may coordination tayong gagawin
22:30.4
Meron tayong mga paglalagyan
22:32.3
For the meantime,
22:33.6
mahanapin namin kayo
22:35.2
na maayos na matulugan.
22:37.3
Gastos po namin yung
22:38.5
breakfast, lunch, and dinner.
22:40.2
Kung may home for the agent
22:42.8
dapat doon na po siya
22:45.5
Pero wala po doon.
22:48.6
kung gusto niya po siya dalawin
22:50.1
sabihin niyo lang po sa amin
22:52.5
papadalhan po namin
22:54.5
para madalaw siya rito.
22:57.9
Bibigay ni Sherry sa inyo
22:59.0
yung cell phone number niya.
23:01.4
Ganun na lamang muna.
23:03.3
Salamat po sa tiwala, ma'am.
23:05.7
Maraming maraming salamat.
23:07.4
Napakadakilan niyo po.
23:09.5
Sobrang very happy po ako
23:11.2
at nakilala ko kayo.
23:12.2
Salamat po, ma'am.
23:22.5
Thank you for watching!