00:50.0
nakatira dito sa kamay nilaan
01:02.1
Nasa 20 anyos ako nun
01:07.0
bilang isang mangingisda sa isang
01:08.7
barangay sa kulasi
01:13.5
Kung kaya tanging pangisda ang aming kabuhayan
01:16.9
Paminsan-minsan ay umaakit kami
01:20.5
sa bunduki na bahagi ng kulasi
01:25.4
Sa panahon na yun ay libre
01:28.8
ang mga tao sa pagakyat
01:32.0
Basta ba magpaalam ka lamang sa may-ari
01:34.0
At magkakaroon ng hatian
01:38.0
Kapag pangungopra ang aming hanap buhay
01:40.0
ay kailangan namin itong hakutin
01:44.0
para madalas sa bayan at may benta
01:46.0
Minsan sa isang taon lamang namin ito ginagawa
01:52.0
Yun ay kapag panahon ang habagat at hindi kami makakalawat
01:56.0
Puntuhan ang kita sa pangungopra
01:58.0
Puntuhan ang kita sa pangungopra
01:59.2
Puntuhan ang kita sa pangungopra
01:59.7
Dapat ay tuyong tuyo ang mga niyog
02:01.7
Dapat ay tuyong tuyo ang mga niyog
02:03.7
Dara kapag medyo mabasa ay binibili nila
02:07.7
at hindi kami kikita nang maayos kapag
02:09.7
narigeck ang aming panindanon
02:11.7
at hindi kami kikita ng maayos kapag narigeck ang aming panindanon
02:17.6
Naimbitan ako sa binyag ng anak ng aking kaibigan
02:19.6
Naimbitan ako sa binyag ng anak ng aking kaibigan
02:20.8
Kinuha ko nitong ninong
02:24.0
Unang pagkakataon nito Naman iyon
02:26.1
na makita ako ang kanyang asawa at anak
02:27.1
na makita ko ang kanyang asawa at anak
02:28.9
Matagal kasi itong naniniraan sa siyudad ng Iloilo
02:32.5
Umuwi lamang ng panahon na yon dahil nawala nito ng trabaho sa may siyudad kaya
02:37.6
Nagpa siya na lamang ang mga ito na umuwi ng antike
02:41.0
Taga San Carlos sa Negros ang asawa nito
02:45.7
Gusto ng babae na doon na lamang sila maniraan sa Negros pero
02:50.8
Hindi pumayag ang kaibigan ko
02:54.6
Minsan na kasi itong pumunta sa lugar
02:56.7
At sinabi niyang muntik na niyang ikamatay ang pagpunta doon
03:01.5
Kung kaya't ayaw na niyang bumalik pa sa lugar ng babae
03:04.7
Kaya sa antike na lamang sila umuwi noon
03:08.1
Pre, huwag mong kalimutan sa linggo ha
03:13.3
Pagpapaalala nito sa akin
03:15.8
Sige pre, magdadala na lang ako ng isda pang regalo sa inaan ako pre
03:23.9
Tuluyan na kaming bumaba sa bundok noon
03:25.8
Para akuti ng mga kopra na aming ibibenta sa bayan
03:29.4
Medyo maganda ang hatian sapagat natuyo ng maayos sa mga niyog
03:34.7
Kung kaya't magandang presyuan
03:37.2
Kinagabi yan ay sumama ako kay tatay sa paglalaot
03:41.6
Hindi na rin kasi malakas ang habag at keligtas ng magpalaot noon
03:46.1
Malit lang ang bangka namin
03:48.8
Hindi pwedeng makipagsabayan sa malalaking balod
03:52.0
At malalaking bangka
03:53.3
Pang tatluan lamang ang bangka namin
03:56.7
Sinwerte naman at maganda ang huli ng aming kitang dilubid
04:01.1
Nakahuli kami ng malalaking tulingan at lapu-lapu ng gabing yon
04:08.2
Kumita na sa pangopra ay kumita pa sa panginista
04:12.0
Kagad na itinabi ko ang dalawang malaking tulingan
04:16.4
Ibibigay ka yun sa aking inaanak
04:20.1
Tulong na rin sa paghanda nila kumbaga
04:21.9
Sinabi ko sa kapatid ko at kay tatay na kukunin ko ang dalawang tulingan at pumayag naman ang mga ito
04:29.6
Pero hindi na ako kumuha ng kita namin ng gabing yon
04:33.5
Sapat na rin sa akin ang hati ko sa kobra
04:39.1
Yun lang naman ang kaligayahan ko ng mga kapanahonang yon
04:42.8
Hindi naman kasi ako pala inom talaga
04:47.0
Paminsan-minsan lamang sa isang linggo
04:51.0
Pagniayan ng barkas
04:51.9
Pero pag wala namang nagyayaya ay wala din naman
04:55.7
Minsan, yung kapatid ko at ang tatay ko ang kasama ko sa pag-inom
05:00.8
Pagkagaling namin sa laot
05:06.3
Natulog lamang ako ng ilang oras
05:09.0
Bago umakit ng bundok
05:11.1
Hindi naman ganon kalayo ang lakarin papuntang bundok dahil
05:15.4
Nasa itaas na bahagi lamang ito ng dalampasigan
05:18.8
Kulang-kulang isang oras lamang ito na ito na ito na ito na ito
05:21.9
Ang kailangang lakarin pakit dito
05:24.0
Yung nga lang ay matarikang daanan
05:27.2
Marami kasing bangin ang madadaanan bago marating ang sityo
05:31.4
Kung saan nakatira itong kumpari kong si Inok
05:34.3
At ang kanyang pamilya
05:36.9
Pagdating ko sa lugar ay marami ng tao nun
05:41.3
Mga nagiinuman ang mga ito
05:43.9
Kung kaya't kaagad kong inabot kay Inok
05:47.1
Ang daladala kong malalaking tulingan nun
05:50.5
Siyempre ito ang tuwa ito
05:51.9
Dahil bihira lamang yun makakatikim ng tulingan
05:54.8
Hindi kasi ito nangingisda
05:57.7
Pagsasaka at pangungopra lamang ang pinagtutuunan ito ng pansin
06:02.1
Masaya naman na daos ang handaan
06:05.9
Tinawag ako ng kalikasan kung kaya't nagpaalam muna ako na umiihis sandali
06:10.8
At kaagad na pumunta sa likurang bahagi ng bahay
06:19.2
May naririnig akong hiya
06:21.9
Hingal sa likuran na bahagi ng silid
06:24.0
Ang bunga kala ko ay may aso dun
06:27.5
Pero kakaibang tunog na naririnig ko
06:31.0
Hindi ko kasi masasabing buong
06:34.7
Galing yun sa aso
06:36.9
Para bang marahas na nangigigil ang angil na yun
06:41.0
Kung kaya't natawag nito ang atensyon ko
06:44.4
Lumapit ako sa dingding para tingnan kung anong klaseng hayop yun
06:51.9
Pero hindi hayop ang nakita ko
06:54.3
Yun ang asawa ni Inok
06:58.3
Nakatuwa dito habang naglalaway
07:02.2
Kasabay ng pagtulo ng laway nito
07:06.1
Ay ang pagsamyu ng nakakasulasok na amoy
07:10.6
Napakalansa ng amoy na yun
07:14.4
Na tila ba nagahalo ang asim
07:21.9
Bigla akong kinilabutan sa nakita ko
07:24.8
Kung kaya mabilis akong umalis sa lugar
07:27.0
Bumalik sa lamesa na iniinuman namin nun
07:31.7
Maya-maya pa ay lumabas ang asawa ni paring Inok
07:36.5
Na tila ba walang nangyari
07:38.8
Maayos na ang buhok nito
07:41.9
Kaya't napaisip ako na baka
07:44.9
Namamalik mata lamang ako nun
07:47.2
Iniisip ko na baka tinatamaan ako sa iniinom ko
07:51.9
May bitbit itong pulutan
07:54.8
Pero ang maasim na amoy nito
08:00.9
Maasim na may halong malansa
08:03.6
Hindi ko lang alam kung
08:07.3
Napapansin din nyo na mga kasaman ko
08:11.4
Pasimple kong hinaplos
08:12.8
Nang hinubad kong damit na mukha ko para
08:14.5
Saglit na mapawi ang baho na naaamoy ko nun
08:18.3
Pagtanggal ko ng damit
08:24.0
Saktong napatingin naman ako
08:28.1
Nakatitig ito sa akin na
08:29.6
para bang may kahulugan?
08:34.2
ang mga titig nito kahit nakangiti
08:40.3
pwede bang ikuha mo muna kami
08:43.5
Wika ni paring inok sa asawa.
08:46.9
Wala sa loob namang
08:47.6
kinuha nito ang pitchel at pumasok na
08:49.5
sa loob ng bahay.
08:53.9
mauuna na ako sa inyo, pre, ha?
08:56.3
Maaga kasi kaming pupunta
08:57.6
ng bayan bukas. May pinapabili
09:02.3
Pagdadahilan ko sa kaibigan ko.
09:05.8
Nang tumayo ako ay sumama na rin
09:07.4
ang kababata naming sinaldo
09:08.9
na apo ng isang albularyo.
09:13.5
Wala namang nagawa si inok kundi ang pumayag
09:15.5
at silang mag-anak na
09:17.7
lamang ang naiwan sa lamesa.
09:19.2
Magkasabay na kaming
09:25.9
Nang nasa isang daang metro
09:27.7
ng layo namin sa bahay ng kaibigan
09:31.8
dali-dali na inilabas ninaldo
09:33.5
ang langis nito na kanina
09:35.5
ay umaapaw na sa kanyang bulsa.
09:39.7
binasa ng langis ang kanyang daliri.
09:45.1
sa pulso sa kamay
09:47.4
at sa bato ko noon.
09:49.2
Napatanong naman ako dito.
09:58.2
Kanina pa yan nag-uumapaw
09:59.4
sa bahay nila, pre inok.
10:01.7
Mabuti nga't hindi sumabog eh.
10:04.9
Pre, hindi maganda yung nakita ko
10:09.4
Pagtatapat ko dito habang pababa kami
10:15.0
Mukha yata may pinapahiwatig yung titig
10:17.2
na Rosa kanina eh.
10:18.1
Kaya sumabay na ako sa'yo.
10:21.4
Sagot naman ninaldo noon.
10:24.2
Sa tingin ko, pre,
10:26.2
tinandaan ka nun eh.
10:28.7
Kaya magingat ka.
10:30.6
O di kaya dumaan ka muna kay lolo
10:32.0
para matingnan ka.
10:35.3
Napaisip naman ako
10:36.1
sa sinabi niyo ninaldo.
10:38.5
At dahil gabi na,
10:40.3
ayaw ko naman na mang istorbo pa
10:41.9
ng tao kung kaya't
10:42.9
sinabi kong bukas na lamang.
10:46.7
Wala naman itong nagawa
10:48.1
Kundi pumayag na lamang sa gusto ko.
10:52.0
Pababa na kami ng burol noon.
10:56.0
pumagaspas na tila ba
10:57.7
napakalaking pakpak.
11:02.0
sa puno ng kahoy na inyam.
11:05.3
Parang bugnay po yun.
11:08.0
malilitang butil ng bunga nito.
11:13.9
Inunahan na tayo.
11:19.8
Saan ba napulot ni Inok
11:20.8
yung asawa niyang yan, tol?
11:22.8
Alam ba niya na ganyan
11:26.0
Yan ang hindi ko alam, tol.
11:28.5
Basta mag-ingat na lang tayo.
11:33.1
Wala namang nangyari
11:34.1
sa amin ng gabing yun.
11:36.3
Nakauwi naman ako
11:37.2
sa bahay ng maayos.
11:43.1
ng mga butas ng lambat,
11:47.8
sa bahay nila, Inok.
11:50.7
Nagulat at napamura
11:54.3
Sabay pagpapaalala nito
11:55.8
sa akin na kailangan
11:58.8
Dahil sa nasaksihan ko
12:02.4
ng nilalang na yon.
12:05.9
Sinabi ni ni tatay
12:08.0
yang gawang kaibigan ko
12:11.7
ay hindi ko pa rin alam
12:13.4
sa aking kaibigan
12:15.7
kailangan na magingat
12:22.5
nagaanda na kaming
12:26.3
Bigla akong nakaramdam
12:30.7
sa may palikuran.
12:36.1
napakasakit talaga
12:40.7
kung anong nangyari
12:44.4
Pinagpapawisan ako
12:49.0
lumabas sa palikuran.
12:52.0
Pagkakita sa akin
12:55.3
ako nitong sinalo.
13:03.5
Nagising na lamang
13:09.5
at maging sinaldo
13:15.9
ng silid si tatay nun.
13:17.8
Gising ka na pala,
13:24.6
Doon naman ay pumasok
13:25.7
ang lolo ni Naldo.
13:28.9
Mabuti at gising ka na,
13:35.2
Ano bang ginawa mo?
13:41.9
Ang salitang Uyong,
13:44.7
nung kapanahunan namin.
13:49.3
sa likod ng bahay nila
13:52.7
may narinig akong hangil
13:58.9
si Rosa na nakatuwad
13:60.0
habang naglalaway
14:04.2
Kaya nga umalis ako
14:04.9
doon sa lugar eh.
14:07.1
Magkasama pa nga kami
14:15.7
Mukhang hindi ito
14:16.6
yung bagong yanggaw
14:17.6
lamang na aswang ah.
14:19.6
Nagawa kang markan eh.
14:22.0
nakakalapit sa'yo.
14:24.6
Pagpapaliwanag pa
14:27.7
Ano po yung pwede
14:31.7
ay wala naman umano.
14:33.8
Nagamot na niya ako
14:34.7
kung kaya't magiging
14:35.7
maayos na ako noon.
14:38.3
Magingat na lamang
14:39.3
umano ako sa susunod.
14:42.2
Kahit sa ultimong
14:45.3
Dahil hindi pa alam
14:52.8
kaming mabuti noon.
14:58.1
ang naisagot namin
15:04.0
ang matanda noon.
15:09.5
Isa itong kutsilyo
15:15.2
ng ordinaryong mga mata,
15:17.3
ay walang katalim-talim.
15:21.4
ng mga masasamang nilalangat,
15:24.9
at napakadelikado
15:26.1
ng kutsilyo na iyon.
15:29.3
Huwag na huwag mo
15:31.1
at huwag mong kakalimutang
15:32.4
dalin saan ka man magpunta.
15:38.8
Sabay abot ng bote
15:39.8
na may lamang mga halamang
15:45.7
na may masamang nilalang
15:48.5
at kapag masyadong
15:50.5
malapit ng nilalang
15:57.1
nailayo ng tuluyan.
16:00.2
Maari din umanong
16:01.0
gamitin ang langis na iyon
16:02.1
na panghaplos sa pusod,
16:05.0
para hindi madaling
16:06.9
malapitan ng nilalang.
16:11.7
ang mga nilalang na iyon.
16:14.0
Nagbibigay umano ito
16:17.3
sa kanilang balat.
16:27.7
Parang apo na rin kita
16:28.7
kung kaya't palagi
16:30.5
kayo mag-iingat ha.
16:36.2
Balitaan mo na lamang ako
16:37.2
kung ano na yung pakiramdam mo
16:38.7
o kung binalikan ka
16:42.5
Sige tol, salamat.
16:48.9
napakalakas ng tunog
16:50.6
ang narinig namin
16:55.9
namin iyon pinapansin.
16:58.7
Hindi naman nakalaot
16:59.6
si tatay at kapatid ko
17:03.6
ni tatay sa nilalang na ito.
17:06.9
Ako naman ay tahimik
17:08.0
lang na pinapakiramdaman
17:09.2
kung saan nang galing
17:12.6
Sa isip-isip ko pa
17:13.5
ay kapag nakapasok
17:16.8
magdadalawang isip
17:25.1
kung asawa man ito
17:29.3
kaibigan ko pa iyon.
17:34.0
ginagawang masama
17:39.1
ang hinahabol nito.
17:42.5
Wala akong maisip
17:43.3
na ibang rason noon
17:46.7
sa pagiging aswang
17:51.2
Pabalit-balik ako
17:52.2
sa ganitong isipin
17:53.3
hanggang sa tuluyan
17:55.6
na akong nakatulog
17:56.4
ng hindi ko na malayan.
18:07.2
kaagad na akong gumangon
18:09.0
kung anong kaguluan yon.
18:14.8
naroroon ang kapitbahay
18:16.3
namin na nakikipag-usap.
18:19.4
Ayon dito sa kanya,
18:21.7
may nakitang patay na tao
18:24.2
kung saan ang daanan nila
18:26.9
paakit sa bundukin
18:32.3
tuwing pagkukopra
18:33.2
ang hanap buhay namin
18:35.9
kaagad kong pinunta
18:42.8
Pagdating ko sa lugar
18:49.8
lamang loob at tugo.
18:54.1
dahil ang tao na yon
18:58.1
ng anak ni Inok at Rosa.
19:06.3
sa bahay nila Inok
19:07.5
nang nag-inuman kami.
19:11.5
malakas ang loob ko
19:14.7
wala naman kasing
19:17.7
ganitong nangyari
19:20.8
Ito ang kauna-unahang
19:28.7
ang may kagagawan.
19:38.6
ay dumating na din
19:43.6
kung ano ang nangyari.
19:50.9
wakwak yung tiyan
19:55.1
na makita ang bangkay
19:56.1
ng aming kasamahan.
20:03.7
sa taas ng burol.
20:12.5
Sabi ko kay Naldo,
20:14.7
parang hindi na nga
20:17.0
yung kababata natin
20:20.0
Wala naman tayong
20:24.7
ang taga barangay
20:27.1
dalidali na akong
20:37.2
ay kaagad na akong
20:38.0
naglakad para pumunta
20:39.1
sa bahay ni Naldo.
20:46.5
kung ano ang aking
20:50.7
ang binigay na punyal
20:51.7
sa akin ni Uyong Palo.
20:55.7
sa bulsa kong kaya't
21:19.8
May tatanong lang.
21:22.6
Habang naguusap kami
21:26.3
ang langis sa bulsa ko.
21:29.8
tapos kumukulo yun.
21:33.2
Doon ko napagtanto na
21:37.0
ang aking kababata.
21:41.0
hinaplos ang kamay ko
21:45.3
ang pulso at bato ko.
21:58.6
ninong ka ng anak ko.
22:00.5
Kababata pa kita.
22:02.5
Kaya hanggat maaari
22:03.4
ayokong makabangga ka.
22:14.5
Pero bakit ganun, pre?
22:18.6
Bakit pati si Uking
22:19.6
na isa din ating kababata?
22:23.2
Hindi na ito sumagot pa.
22:26.1
Basta tinitigan lamang
22:27.4
ako nito na masama
22:28.4
at kagad nang tumalikod.
22:32.6
Kaya tumuloy na ako
22:33.6
sa bahay ni Lanaldo.
22:39.5
ang tatlo naming kapitbahay.
22:42.6
Sinabi ko sa kanila
22:44.3
at ipagbigay alam sa magulang ko
22:49.2
Dahil nasa isip ko noon
22:50.3
na susubukan kong umuwi ng gabi.
22:54.2
Pagdating sa bahay ni Lanaldo,
22:57.0
pinag-usapan na namin
22:58.0
ang nangyaring pagpatay
22:59.2
sa isa naming kaibigan.
23:02.7
Napakabata pa ni Uking
23:06.1
Kinuwento ko din sa kanila
23:07.4
ang naging inkwentro namin ni Inok
23:09.1
at ang reaksyon ng langis
23:11.4
na binigay ni Oyong Palo.
23:17.9
naging aswang na rin si Inok.
23:21.1
Kumuloy yung langis tol eh.
23:24.0
basa pa yung bulsa ko.
23:26.2
Pagpapakita ko dito
23:27.2
na sa oras na yun
23:29.3
ay basang basa pa.
23:32.7
Akin na yung bote
23:33.7
at dadagdagan ko ng langis.
23:37.1
Huwi ka naman ni Oyong Palo.
23:39.9
Dali-dali ko namang inabot
23:41.1
sa kanyang bote ng langis
23:42.3
at niyaya na ako ni Naldo na
23:43.8
hulihin ng manok nun
23:45.6
para katayin sa pananghalian.
23:50.4
Napag-usapan na rin namin na
23:51.7
may sasama sa akin
23:52.6
pawin ang bahay mamaya
23:53.8
at doon na lamang ito
23:55.9
matutulog sa bahay.
23:58.8
Ang plano namin ay
24:00.1
magpapagabi kami sa daan
24:01.6
kung saan may mga malalaking
24:05.3
at matataas na talahib sa gilid.
24:10.1
Doon kasi inataki
24:11.2
ng nilalang ang isa naming kababata.
24:13.8
Napakabata pa ni Inok
24:16.2
para masira ang buhay nun.
24:20.7
Yung asawa niya naman
24:21.6
mukhang malaki ang agwat
24:23.7
ng edad sa kanya.
24:25.7
Kumbaga mas matanda ang babae.
24:30.4
Mabilis na sumapit ang oras.
24:33.1
Ilang sandali pa'y palubog
24:34.9
kung kaya't nagsimula
24:36.7
ng gumayak si Naldo.
24:40.5
ang kanyang habak
24:41.3
at ang kutsilyong daga
24:43.4
nabigay ng kanyang oyong
24:44.5
kagaya rin ang binigay nito sa akin.
24:49.0
Sigurado na ba kayo
24:51.6
Tanong ni Oyong Palo.
24:54.4
Sigurado na kami yung
24:55.5
sagot naman namin dito.
24:59.3
Basta magingat kayo ha.
25:02.5
nasa alanganin kayong sitwasyon,
25:05.4
isaboy nyo lang ito
25:08.3
Wika nito sabay abot
25:10.4
na may lamang kulay puting abo.
25:13.4
Para saan ito yung?
25:18.3
Isa yan sa mga ginagamit namin
25:22.3
Kapag nanganganib
25:26.7
ng abong yan sa hangin
25:30.4
ng mga kaibigan naming
25:31.5
inkanto na malapit sa lugar.
25:34.5
Ingatan nyo yan ha.
25:36.3
Isaboy nyo na lang
25:37.1
kung talagang kailangan.
25:40.1
Kagad naman namin
25:40.9
kinuha ang binigay nito.
25:43.4
Nagsimula na kaming maglakad para tahaki ng daan papunta sa amin
25:47.2
Habang tumatawid ng pilapil
25:51.0
Wala naman kaming naririnig
25:53.9
Hanggang makalampas kami ng isang maliit na burol
25:57.5
Nang paket na naman kami ng kabilang maliit na burol
26:02.1
Doon na kami unti-unting may naririnig
26:07.9
Nung una ay matinis na hunin ang ibon na noon lamang namin narinig nun
26:12.3
Sunod ay may kalakasan na hunin ang tik-tik
26:16.4
Sunod-sunod ang tunog na iyon
26:19.8
Sa una ay malakas
26:22.8
Hanggang pahina na ito ng pahina
26:26.1
Tol, malapit na siya
26:36.1
Naging alisto kami noon
26:37.5
Bago pa man kami makarating sa bahagi ng daanan na may mataas na talayan
26:42.3
At naglalaki ang puno
26:44.2
May nakita kaming parang anino
26:48.0
Na bigla na lamang tumawid
26:54.1
At sa may hindi kalayuan ay may natanaw kaming sulo
26:58.6
Mula sa kabilang direksyon ng burol
27:02.4
Siguro ay tao yun na galing sa kanyang kaingin
27:09.1
Maya-maya pa ay narinig namin ang boses ng dalawang bala
27:12.3
At na humihingi ng saklolo
27:13.8
Kung kaya't mabilis kaming tumakbo papunta sa kinaroroonan ng mga ito
27:22.1
Nakita namin ang nilalang na nakatuwad sa harapan ng mga bata
27:26.7
Hindi naman nakagalaw ang dalawang kawawang paslit
27:30.8
Habang tinitingnan ang nilalang
27:34.3
Animoy na hipnotismo ang mga ito
27:38.3
Kaagad na hinawa ka ni Naldo sa balikat ang isa sa mga bata
27:42.3
At doon na lamang ito napasigaw nun
27:46.2
Ang isa naman ay sapiltan ko ng hiniila sa tabi
27:50.2
Sabay sinabi sa nilalang na
27:53.2
Uy, kami yung kaharapin mo
27:56.9
Huwag yung dalawang paslit na walang kamuang-muang sa mundo
28:00.0
Pasigaw na sabi ko sa nilalang
28:03.1
Lagi ka nalang nakatuwad
28:06.1
Nang makita kita sa inyo nakatuwad ka rin
28:12.3
Bakit ba dito ka nag-aasik nang lagim sa lugar namin ha?
28:16.5
Bakit di ka bumalik sa lugar mo?
28:20.7
Umaangil na humarap ang nilalang ha
28:22.6
Balak akong sugurin ng nilalang
28:25.6
Kaya't hinanda ko ng punyal na binigay sa akin ni Uyong Palo
28:29.4
Mabilis na tumalo nito para sugurin ako
28:33.2
Dali-dali ko namang sinalubong yun
28:38.7
Tatamaan sana ako nito ng kanyang mahabang kuko
28:41.5
Pero iwinasiwas ko ang hawak-hawak kong punyal
28:45.8
At maging ako ay nabigla
28:48.6
Nang magawa kong sugata ng braso nito
28:52.3
Humiyaw ang nilalang na halatang nasaktan
28:56.8
Maya-maya ay may narinig akong angil na mula naman sa gilid ng burol
29:02.8
Pagkarinig ko ay naging masigasig na muli ang nilalang sa harapan ko
29:10.2
Bigla nitong iwinasiwas
29:11.5
Ang kanyang buhok
29:12.9
Kung kaya't kaagad ko itong sinalo
29:15.4
Napakadulas ng buhok nito
29:19.2
Pero himalang nakatayo pa rin
29:22.5
At para bang kayang-kayan itong manuot sa mga kalamnan ko
29:27.0
Na merong sariling buhay
29:29.5
Pinulupot ko yun sa mga palad ko
29:33.8
Sabay putol ng buhok nito gamit ang punyal
29:36.2
Muli itong napahiyaw
29:39.4
Na para bang sinaksakit ako ng buhok nito
29:41.5
Kahit naman hindi
29:43.8
Basta, naputol ko ang buhok nito
29:47.8
Kaagad itong tumalon palayo na parang palaka
29:51.6
Sinaldo naman ay sumisigaw na may nilalang sa likuran ko
29:56.7
Dali-dali naman akong dinakman ito sa batok
30:00.5
At kitang-kita ko kung paano niya ibinaon ng kukunya sa tagiliran ko
30:06.1
Pero nagulat ako ng hindi gaanong lumapat ang mahabang buhok nito
30:11.5
Sa halip ay isang malakas na ungol na may halong angilang narinig ko nun
30:17.5
Sumisigaw ito ng papyaw na para bang labis itong nasasaktan
30:23.1
At tuluyan na ako nitong nabitawan
30:26.2
Pada pa itong natumba
30:29.3
Kung kaya't nakita ko na sinaksak na pala ito ni Naldo ng punyal sa gitna ng kanyang likuran
30:36.0
Hindi na nito nagawa pang saksakin ako sa tagiliran
30:41.5
Malakas ang paghiyaw nito na may kasamang angil
30:45.1
At ang babae naman ay tuluyan ng lumayo
30:48.6
Maya-maya pa ay may nakita kaming mga siga ng sulo na paparating
30:54.3
Dali-dali kong narinig ang tinig ng ina ni Inok na sinisigaw ang pangalan ng anak
31:02.7
Nakita nito ang mabalahibong nilalang na nakadapa sa ibaba ng burol
31:09.2
Napasigaw ito ng mga siga na paparating
31:11.5
At tinawag ang pangalan ni Inok
31:14.7
Ang mga tao naman na sumunod sa ina ni Inok
31:19.5
Ay hinanap kung saan napunta si Rosa
31:22.4
Naroroon din ang ama ng dalawang batang bibig mainsana ng mga aswang
31:27.9
Tumating na rin si Uyong Palo
31:31.3
At siya na ang bumunot ng punyal na bumaon sa likod ni Inok
31:35.1
Pinatihayanan nila ito
31:38.9
At doon ay unti-unti nang bumalik
31:41.5
Sa inyo nito bilang isang tao
31:44.7
Nagtataka kaming lahat
31:48.5
Kung bakit sobrang napakapayat na nito
31:51.8
At hindi nakagay ng itsura nito na mga nakarang araw at buwan
31:56.6
Para na itong bangkay na butot balat na lamang
32:03.5
Takang-taka kung bakit ganun ang nangyari
32:06.8
Ang buhok naman ang nilalang na naputol ko kanina
32:11.5
Kulay itim pa yun pero
32:13.9
Tila ba naging isang buhok ng matanda
32:17.5
Napakaputi na nito
32:20.3
Pinagtulungan na ng mga tao na buhati ng bangkay ni Inok
32:25.5
Para madala sa kanilang bahay
32:30.1
Nagtataka ako kung bakit wala ang ama ni Inok nun
32:32.6
Pero malakas na umiyak ang nanay niya
32:36.0
Habang nagsasabi ng
32:37.8
Muntik nang mapatay ni Inok ang kanyang ama
32:41.5
Nahuli o manin ito na kinakain ng babae ang sarili nitong anak
32:47.6
At si Inok ay tila ba walang pakialam
32:51.3
Kung kaya't tinangka ng tatay niya na tagain si Rosa
32:55.7
Pero naagaw ni Inok ang itak sa kanyang ama
32:59.7
At kaagad na initak ang ginoo
33:01.9
Pagkatapos ay sinunda nito si Rosa na tumakbo palayo
33:07.3
Halos mabaliw-baliwang ginang
33:11.5
Dahil hindi na niya alam kung anong nangyayari sa kanyang pamilya
33:14.7
Kung kaya't todo alalay sila dito
33:18.0
Hindi na namin nakita pa si Rosa
33:21.7
At ang bangkay naman ni Inok ay binalot namin nito ng kumot ng dalawang beses
33:26.8
Tapos ay nilagay sa banig
33:29.2
Kahit gabi na ay tulong-tulong kami sa paggawa ng kabaong itong
33:34.2
Gawa lamang sa ibang klase ng plywood o lawanit
33:37.6
Ang ama naman ni Inok
33:41.5
Pinagtulungan na malagyan ng bendang sugat
33:43.7
Isinakay sa duyan para madala sa ospital
33:46.9
Napakahira pa ng daanan noon sir Seth
33:50.8
Pagdating sa Pederud
33:53.5
Isinakay na ito sa kangga na kung tawagin ay ka Rosa
33:57.1
Habang naglalakad ay nagmamatsyag ang mga ito
34:01.7
Baka kasi maing kweto nila sa daan si Rosa noon
34:05.5
Kami naman ni Naldo ay naiwan sa bahay nila Inok
34:10.0
Para asikasuin ang bangkay nila Inok
34:11.5
Pagdating ng kababata namin
34:12.6
Kahit sa huling pagkakataon
34:15.2
Umalis ang nanin nito at sinamaan ang tatay niya na dalhin sa ospital
34:20.0
Pinasok namin ang bahay ni Inok
34:23.8
Nagbabaka sakali na makita pa namin ang bangkay ng bata
34:27.8
Pero wala na ito doon
34:30.9
Tanging ang lampin na lamang nito ang nabutan namin
34:34.2
Napamura na lamang kami ng mapagtanto na baka
34:39.5
Binalikan nito ng asukas
34:41.5
At tuluyan ng kinain
34:45.7
Bumalik ang tiyahin ni Inok na sumama sa ina nito
34:49.3
Para bantayan ang tatay ni Inok sa ospital
34:55.0
Pagdating nila sa ospital
34:57.4
Ay kalahating oras nang walang buhay ito
35:01.2
Kumbaga sa biyahe pa lang
35:04.6
Ayon sa mga doktor ay naubusan nito ng dugaw na naging sanhinang kamatayan
35:11.5
Inilibing namin si Inok sa maliit na simenteryo
35:16.1
Na nagsisilbing libingan ng mga namatay
35:18.9
Doon sa lugar namin sa bundok
35:21.3
Tuloy naman ang paghahanap namin kay Rosa
35:24.7
Baka sakaling buhay pa ito
35:27.2
At maghahasip pang muli ng lagim sa lugar namin
35:30.4
Pero nang marating namin ang maliit na kuweba sa ilalim ng matarik na bangin
35:36.0
Doon namin nakita ang damit
35:39.2
At nabubulok na katawan ng isang nilalim na matarik na bangin
35:41.5
At nabubulok na katawan ng isang nilalim na matarik na bangin
36:11.5
At nabubulok na katawan ng isang nilalim na matarik na bangin
36:41.5
At nabubulok na katawan ng isang nilalim na matarik na bangin