Alisin ang Dumi sa Kidneys. - By Doc Willie Ong
00:49.2
10 to 12 glasses everyday, ako nga mas gusto ko eh, kahit sa gabi.
00:54.3
O kahit gabi na eh, misan gigising nalang ako madaling araw,
00:57.8
kasi pag hindi ako mainom sa gabi, misan magiging very yellow.
01:02.5
O lalo na, yung mga may kidney stones, kahit sa gabi, pinapainom ng tubig eh.
01:07.3
Para ayaw mong maging madilaw masyado ang kidneys.
01:11.0
Pag madilaw na ihi mo, inuman mo na agad.
01:13.4
Yan talaga, panlaban natin yan sa sakit sa kidneys.
01:17.0
Second, yung sa diet natin, sa kinakain.
01:21.4
Ang masama sa kidneys na bawal,
01:24.3
o iiwasan yung maalat.
01:26.5
Yan talaga kalaban.
01:28.0
Pag sobra alat, patis, toyo, actually ketchup eh.
01:32.5
Ketchup, high salt din, bawasan din yung ketchup.
01:35.9
Delata, noodles, chichiria.
01:38.8
Pag sobrang alat ang kinakain, pwede magmanas, pwede tumaas ang blood pressure.
01:45.1
Pag tumaas ang blood pressure, yan ang number one cause.
01:48.8
Number one, number two cause ng kidney failure sa Pilipinas.
01:53.5
Bakit na high blood? Sobrang alat.
01:56.2
Mga delata, kung mahili kayo lagi sa delata, napakaalat.
02:00.5
Pagkakain sa karinderiya, sa restaurant, naku, inaalatan talaga masyado sa mga nagluluto, sa mga chef.
02:07.6
Baka pwede mas matabang na lang konti, bigyan mo na lang ng asin o toyo.
02:12.4
Parang choice na nila kung gusto pa nila dagdagan.
02:15.6
Tingnan din yung mga binibiling pagkain.
02:18.1
Piliin yung mas low sodium, tingnan nyo yung ingredients.
02:23.0
Kung healthy talaga sa kidneys, sari-saring prutas at gulay.
02:28.2
Fresh, mas maganda.
02:30.2
Anong klaseng prutas at gulay?
02:33.3
Mansanas, ubas, strawberry, mga onions, tomatoes, kamatis, sibuyas, talong, cauliflower, itlog, pwede ang isda, at any mga leafy green vegetables.
02:48.1
Wala naman talagang bawal.
02:49.7
Alam ko may ibang nagsasabi na baka bawal yung soy.
02:53.0
Sobrang spinach, sobrang asparagus.
02:55.5
Actually, hindi naman gaano.
02:59.0
Bored sila doon sa mga oxalate daw eh.
03:01.4
Baka mag-cause ng kidney stones.
03:03.9
Kumahal lang kayo nitong gulay, damihan lang pag-inom ng tubig.
03:06.9
Healthy po pa rin yan.
03:08.4
Mas okay pa rin yan.
03:09.9
Basta bawas lang doon sa alat.
03:14.2
Pagdating sa paglinis, alam ko marami kayo nababasa na kidney cleansing, di ba?
03:19.9
Itong mga healthy na shakes, wala naman masama.
03:23.0
Healthy naman talaga ito.
03:24.3
Pwede sa kidneys, pwede sa liver.
03:26.6
Pero wala talagang scientific na pag-aaral nagsasabi na pag ininom mo ito, gagaling ka na.
03:33.2
Hindi po ganoon eh.
03:35.2
Pero syempre, pag kinain mo, puro french fries, puro mga alat, magkakasakit tayo agad doon.
03:42.1
Kung dito, at least neutral ang efekto sa kalusugan o mas healthy pa.
03:48.2
Ang issue ko lang sa mga shakes, kung meron kayong diabetes.
03:52.2
Kung may diabetes.
03:53.0
Kung may diabetes kayo, baka hindi pwede masyado maraming fruit shake.
03:57.0
Baka isang baso lang.
03:58.7
Kasi matamis din siya eh.
04:00.5
Ayoko masyado matamis eh.
04:02.7
Pero kung healthy kayo, nag-exercise, pwede po ito.
04:05.9
Ito mga vegetables, mga pipino na shake, pwede yan.
04:09.3
Gulay pwede, kahit diabetic ka.
04:13.0
Tsaka, mas healthy din naman yung prutas mismo, yung gulay mismo, kasi may fiber yun eh.
04:18.5
Ito mas wala ng fiber.
04:20.6
Pero mas madali lang inumin.
04:23.2
So yan, mga natural juice, panglinis din yan sa kidneys natin.
04:28.3
Pagdating sa mga tableta, kailangan mag-iingat tayo.
04:31.8
Actually, mas concerned nga tayo sa mga dietary supplement, herbal supplement.
04:37.5
Tanong nyo muna sa doktor nyo.
04:39.4
Kasi lalo na yun, nabibili sa ibang bansa, mahirap po eh.
04:43.2
Meron doon, may side effect din eh.
04:46.5
Paalam nyo muna sa doktor nyo.
04:48.3
Kahit sa vitamins, ang gusto ng mga nephrologist,
04:55.1
Ayaw nila masyado mataas.
04:56.9
Like kay doktora Montemayor, isang nephrologist, sabi niya,
05:00.9
pag 2,000 mg ng vitamin C, para sa kanya,
05:04.5
masyado mataas na sa kanya yun eh.
05:07.1
Baka magkaroon ng kidney stones.
05:09.6
Lalo na kung prone kayo.
05:11.1
Doon lang tayo sa tamang dosis ng vitamins.
05:13.7
Huwag na masyado yung high dose.
05:15.9
High dose ng vitamins.
05:17.6
Kasi pag sobra, iniihirin natin eh.
05:20.0
Isa pang maganda na pampalakas ng kidneys,
05:23.0
yung pag exercise.
05:25.6
Pag nag-exercise tayo, gaganda yung daloy ng dugo sa kidneys.
05:30.1
Pero, tamang exercise.
05:32.1
Bawal din po ang sobra exercise.
05:34.8
Anong sinasabi ko?
05:36.3
Let's say, marathon runner ka.
05:38.7
Pwede kung sanay ka.
05:40.7
Pero, pag sobra kasing exercise,
05:43.3
minsan nasisira din yung muscles eh.
05:46.0
Pag nasisira yung muscles,
05:48.0
pwede makapahirap sa kidneys.
05:52.8
sa boxing, yung talagang nabugbog, sarado o nasisira din yung muscles.
05:59.6
Diba sa hazing, pinapalo yung tao.
06:02.5
Pag pinalo sa hita, nadudurog yung muscles.
06:05.7
Kaya namamatay yung mga na-hazing sa kidney failure.
06:11.4
Kaya kung meron kayo mga hazing dyan,
06:13.6
inuman nyo muna ng dalawang basong tubig beforehand.
06:17.3
Kasi hirap ang kidneys sa maraming proteins.
06:20.5
So, hazing, boxing.
06:22.4
Sobrang exercise, sobrang marathon.
06:26.6
Ingatan ang kidneys.
06:28.6
Kasi ayaw ng kidneys na sobrang protina.
06:30.6
Lalo na yung nadudurog na protina.
06:32.6
Speaking of protein,
06:34.6
hirap din ang kidneys kung puro protein ang kinakain.
06:38.6
Kaya nga, yung mga may kidney failure,
06:41.6
kita mo, halos low protein sila.
06:44.6
Ang karne nila napaka-konti na lang.
06:47.6
Yung mga nagda-dialysis,
06:49.6
o malapit na mataas na creatinine,
06:52.2
sasabihin sa kanila yung karne,
06:54.2
hiwain mo na lang na maliliit-liit.
06:56.2
Kasi maraming protina, hirap yung kidneys.
06:59.2
Lalo na kung may depresya na.
07:01.2
Ngayon kung healthy pa kayo,
07:03.2
pwede naman kumain ng protina.
07:05.2
Huwag lang siguro yung puro karne na lang kinain.
07:08.2
Wala nang carbohydrates.
07:11.2
O hindi rin po maganda.
07:13.2
Hirap yung kidneys sa protein.
07:15.2
Kaya tama-tama lang.
07:17.2
Quit smoking, sigarilyo, masama.
07:22.2
Pagdating sa gamot,
07:24.2
para sa akin, safe yung gamot sa high blood at diabetes.
07:28.2
Kasi ang number one, number two cause,
07:31.2
bakit ba nasisira ang kidneys natin?
07:33.2
Number one, may diabetes yan.
07:35.2
Nasira ang kidneys after five years.
07:39.2
Nakakasira ng kidneys.
07:41.2
Merong glomerulonephritis.
07:43.2
Isang infection yun.
07:45.2
Meron ding pain relievers.
07:46.2
Kakainom ng pain relievers.
07:48.2
Nasira ang kidneys.
07:49.2
Meron din po yun.
07:51.2
So, pag ang high blood, diabetes mo, hindi nakuha sa jeta,
07:56.2
hindi nakuha sa pagpapapayat,
07:58.2
binigyan kayo ng gamot, safe po yun.
08:00.2
Kasi pag hindi nyo nga ininom, lalong masisira.
08:05.2
Tsaka binigay naman ng doktor yan.
08:07.2
Wala pong problema.
08:08.2
Basta sa tamang dosis, yung po pampahaba ng buhay.
08:13.2
Ang iniiwasan nating gamot o tableta para maprotektahan ng kidneys,
08:19.2
na alam to ng mga doktor, pain relievers.
08:22.2
Kaya nga, pag maraming advertisement masyado ng pain relievers,
08:26.2
medyo kinakabahan ako.
08:27.2
Dadami na namang kidney failure sa atin.
08:30.2
Anong pain relievers?
08:31.2
Mga ibuprofen, mefenamic acid.
08:35.2
Lahat ng mga pain relievers,
08:37.2
NSAIDs ang tawag.
08:39.2
Ngayon, pwede naman uminom short time.
08:43.2
Siguro, tatlong araw.
08:45.2
Pinakamatagal, isang linggo.
08:48.2
Pero ako, one or two days lang ako.
08:51.2
Kung masakit ang ulo, masaj mo na lang.
08:54.2
Masakit ang kamay, lagyan na lang ng hot pack o cold pack.
08:58.2
Birang-bira ako uminom ng pain relievers.
09:01.2
At most, paracetamol. Safe.
09:04.2
Pero yung pain reliever kasi, merong ibang tao,
09:07.2
one to two days lang uminom ng pain reliever,
09:10.2
nasisira na yung kidneys.
09:11.2
Yung iba naman, ginagawang vitamina yung pain reliever.
09:15.2
Konting sakit ng ulo, may pain killer agad.
09:18.2
Hindi po maganda.
09:21.2
Kahit i-research ninyo,
09:23.2
pain killer, pag sobra,
09:25.2
kung di naman kailangan,
09:27.2
iwas na lang po tayo.
09:29.2
Piliin natin yung procedure na mas safe para sa kidneys.
09:33.2
Yung mga hot pack na lang tayo.
09:36.2
Tapos, isa pang iingatan natin sa kidneys,
09:40.2
lalo na kung may edad na,
09:42.2
pag pumunta po kayo sa ospital,
09:43.2
kung mayroong mga medical procedures like
09:46.2
angiogram, CT scan, MRI.
09:49.2
Alam ko, nilalagyan ng contrast yan.
09:51.2
I-check nyo muna.
09:53.2
Ipasure natin na kaya ng kidneys ninyo.
09:57.2
Minsan kasi, like yung tatay ko dati,
10:00.2
normal ang creatinine pero may edad na siya.
10:03.2
Nalagyan siya ng contrast dye.
10:05.2
May ginawa sa kanya.
10:07.2
Pag uwi niya, kidney failure kami agad.
10:11.2
Doon siya napaaga na matay.
10:13.2
Kasi nga, pag nagkakaedad tayo,
10:15.2
humihina na ang kidneys.
10:18.2
Tapos, mayroon pa mga injury.
10:21.2
Ipaalam nyo lang sa doktor.
10:23.2
Kasi mayroon naman silang paraan
10:25.2
para protectahan yung kidneys.
10:27.2
Binibigyan ng tubig beforehand.
10:29.2
Niloload ng swero.
10:33.2
Sintomas. Anong sintomas
10:35.2
pag mayroon ng kidney problem?
10:37.2
Ito po, late na symptoms na ito.
10:39.2
Pag mayroon kayo nito, late na ito.
10:41.2
Hindi na umiihi. Humihina na ihi.
10:50.2
Nahihirapan huminga.
10:52.2
Namamaganay mo ka.
10:58.2
pag early, wala pa ganong symptoms.
11:00.2
Magkakasimptoms lang
11:04.2
Ganun ang problema dito.
11:06.2
At palagay ko, pinaka-early check mo yung ihi nyo.
11:08.2
Kung ang ihi nyo mabula masyado.
11:12.2
Ibig sabihin, may protina doon.
11:14.2
So para malaman, early,
11:16.2
pag ang ihi nyo mabula,
11:20.2
Oras na may protina sa ihi,
11:24.2
Kailangan pa check na tayo sa
11:26.2
kidney doctor at nephrologist.
11:28.2
Oras na may protina.
11:30.2
Pag tumaas ang creatinine,
11:32.2
hindi na rin magandang sign yun.
11:36.2
Late na yun. Kasi nga,
11:38.2
oras na tumaas ang creatinine,
11:40.2
halos may sira na yung
11:44.2
Ang unang stage, nagkakaroon ng protina.
11:46.2
Ba't nagkakaroon ng protina sa ihi?
11:48.2
Diabetic. High blood.
11:50.2
Hindi nagagamot. Sisira ang kidneys.
11:52.2
Tumatapon yung protein.
11:54.2
Pag kidney stones naman,
11:58.2
sobrang alat, matatamis,
12:02.2
Sa likod naman ang sumasakit.
12:04.2
Napakasakit ng kidney stones.
12:06.2
Ako, naka-kidney stones na.
12:08.2
Kasi tinipid ko lang,
12:10.2
inom ko ng tubig.
12:12.2
Nung resident ako,
12:14.2
ayoko punta na punta sa CR.
12:16.2
Ang dami kong pasyente tinitingnan.
12:18.2
Di ako gaano may inom.
12:20.2
So, magtyaga na lang kayo
12:22.2
sa kakapunta sa banyo.
12:24.2
Wala pong choice.
12:26.2
Talagang kailangan uminom tayo ng tubig.
12:28.2
Lalo na sa Pilipinas.
12:30.2
Tingin ko, stone former tayo sa Pilipinas.
12:32.2
Chronic kidney disease.
12:34.2
High blood, diabetes,
12:36.2
glomerulonephritis,
12:38.2
yan ang top 3 causes.
12:40.2
Nahirapan umihi, namamaga.
12:42.2
Pag hindi natin ginamot to,
12:44.2
tumataas ng creatinine,
12:46.2
ito yung kinakatakot natin, dialysis.
12:48.2
Kidney transplant na lang
12:50.2
makakatulong sa atin.
12:52.2
Napakamahal yan po.
12:58.2
tinuro ko po sa inyo,
13:00.2
itong mga tips, ano pwede, ano bawal.
13:02.2
Ito po yung summary.
13:04.2
Diba sinabi ko sa inyo?
13:06.2
Mga bawal para sa kidneys.
13:08.2
High salt. Salt ang kalabas.
13:12.2
Ito, sobrang kape.
13:14.2
Siguro kung 6 na tasang kape, sobrang na.
13:16.2
Sigarilyo. Kulang sa tulog.
13:20.2
Hindi umiihi agad.
13:22.2
Pinipigil ng ihi.
13:24.2
Kulang ang pag-inom ng tubig.
13:26.2
Diabetic. High blood.
13:28.2
Uncontrolled blood sugar. Ito, sinabi ko sa inyo,
13:30.2
high protein. Masama sa kidneys.
13:34.2
Sobrang pain reliever. Sinabi ko sa inyo.
13:36.2
Sobrang pain reliever.
13:38.2
At kung maraming mga infection sa katawan.
13:40.2
Isa pa pala, dapat bawasan
13:48.2
Diba may soft drinks na maputi lang.
13:52.2
o Sprite. Pwede yun kung gusto nyo.
13:54.2
Diba? Tubig nga mas gusto ko.
13:56.2
Pero yung dark colored
13:58.2
na soft drinks, mas maganda po
14:02.2
or bawas na lang.
14:04.2
Lalo na kung may kidney problem
14:06.2
o kung may lahi kayo ng kidney disease.
14:08.2
Kasi yung mga dark colored, may additive na
14:12.2
Pag maraming masyado nun,
14:14.2
masama sa kidneys.
14:16.2
Yung iba, ginagawang tubig ang soft drinks.
14:18.2
Hindi po. Tubig talaga
14:20.2
ang kailangan natin.
14:22.2
So, ito yung summary ng tips ko
14:24.2
para maging healthy ang kidneys natin.
14:26.2
Lalo na dito sa Pilipinas.
14:30.2
1 to 8. Inuulit ko lang.
14:32.2
Exercise. Tamang exercise lang.
14:34.2
Inom ng maraming tubig
14:36.2
bago mag-exercise.
14:38.2
Pagkatapos mag-exercise. Hindi ma-dehydrate.
14:40.2
Control ang blood sugar
14:44.2
Ito sinasabi ko sa inyo.
14:46.2
Ito, timbang. Tama lang ang timbang.
14:48.2
Huwag masyado maalat ang kinakain.
14:50.2
Blood pressure. Dapat control.
14:52.2
Tinuro ko na sa inyo.
14:54.2
Sigarilyo masama.
14:56.2
Nakakabara ng blood flow sa renal artery.
15:02.2
2 to 3 liters. 8 glasses to 12 glasses a day.
15:04.2
Lalo na kung may kidney stones.
15:06.2
Napakasakit nito.
15:08.2
Pwede mag-kidney failure dito.
15:10.2
Iwa sa pain reliever.
15:12.2
Alam naman ito na lahat ng mga doktor.
15:14.2
Hindi lang na-emphasize.
15:16.2
Kung pupwede hindi ganun kasakit,
15:20.2
Lalo na kung bata ka pa.
15:22.2
Baka matsambahan tayo ng kidney failure dyan.
15:24.2
At kung meron kayong lahi
15:28.2
overweight sa pamilya,
15:32.2
Ang pupuntahan nating doktor ay
15:34.2
nephrologist kung may kidney problem.
15:36.2
Kung may kidney stone naman,
15:40.2
Sana pa nakatulong itong video natin
15:42.2
sa inyong kalaman.
