Effective Ito: Alisin ang Diabetes - Tips by Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:36.2
Diabetes alam natin to ah tumataas ang
00:39.8
blood sugar niyo sa dugo ' ba ibig
00:42.8
sabihin ah kulang na yung insulin kaya
00:45.4
tumataas Iyung blood sugar maraming
00:47.8
klaseng Diabetes merong type 1 at type 2
00:51.2
ang type 1 ito Iyung type 1 Diabetes
00:54.2
Diabetes ng mga mas bata ibig sabihin
00:57.3
talagang hindi gumagawa ng insulin yung
01:00.5
at kailangan nilang mag-in para
01:03.6
ma-control yung blood sugar at mabuhay
01:06.0
ang type 2 Diabetes ito yung Diabetes ng
01:09.3
mga edad 35 pataas ha so ito Ito po yung
01:14.0
mas pangkaraniwan na mga diabetic ito
01:17.6
yung mga Diabetes na dahil sa kinakain
01:20.2
nila kulang sa exercise masyadong
01:23.2
matataba ang kinakain So yung type two
01:26.4
ito yung maiiwasan natin yung type one
01:29.1
ito yung medyo hereditary Eh ano yung
01:32.6
mga level of Diabetes kung meron ka na
01:35.2
bang Diabetes o wala pa magpapacheck po
01:38.4
tayo ng fasting fasting blood sugar Okay
01:42.3
p normal yung fasting blood sugar niyo
01:44.8
blood test lang yan kadalasan ang normal
01:47.8
ay below 100 eh yung iba 100 yung iba
01:50.9
105 Ah basta makikita niyo naman sa love
01:54.6
result p normal Ibig sabihin wala kayong
01:57.5
Diabetes pero pag ang result niyo
02:02.8
105 hanggang 125 ah p ganito ang ang
02:08.5
result ninyo ibig sabihin pre Diabetes
02:12.4
po yun ibig sabihin malapit na papunta
02:16.3
na sa Diabetes pero hindi pa tumutuloy
02:19.0
parang ah mild or early Diabetes hindi
02:23.0
natin to masabi pero borderline yan 105
02:27.9
125 na result pero pag lumampas na kayo
02:31.6
sa 126 mg per DL 126 and Above ay
02:36.0
diabetic na talaga yun tapos pag yung
02:38.9
ihi niyo nilalanggam na ay diabetic na
02:41.7
yon pero kahit hindi nilalanggam pwedeng
02:44.2
diabetic tapos yung ihi ah pag chineck
02:48.0
yung ihi meron ding asukal pag may sugar
02:51.5
na sa urinalysis diabetic ngayon ha sa
02:54.8
Pilipinas pataas ng pataas ang may
02:57.1
Diabetes ang sabi nga sa news ay
03:00.1
epidemic na daw sa Pilipinas
03:02.3
ah sa Pilipinas lang ha sa ibang bansa
03:05.6
marami pero hindi ganon karami ah dati
03:08.4
ang may Diabetes sa Pilipinas mga 4%
03:11.0
lang eh Alam ko ganon na 4% ang
03:13.5
population so mga Ilan yun 4 million
03:16.4
ngayon 10% na so biglang dumami milyon
03:20.4
milyon Ano ang sintomas ng Diabetes yung
03:24.3
kung Malala na kung hindi pa malala yung
03:27.0
pagtaas ng blood sugar baka wala kang
03:29.0
sintomas naramdaman Pero kung Malala na
03:34.4
laging parang kulang sa tubig nanunuyo
03:38.1
lalamunan dry mouth ihi ng ihi ah ihi ng
03:43.0
ihi sa gabi saying din ng Diabetes gutom
03:46.4
na gutom marami siyang kinakain gutom na
03:49.5
gutom siya pero hindi siya tumataba Oo
03:52.2
Actually yung iba matutuwa dito eh Kain
03:54.5
ako ng kain hindi ako tumataba hindi po
03:56.5
maganda yun ibig sabihin Kain ka ng kain
03:58.7
hindi naabsorb ng katawan mo yung
04:00.8
kinakain mo kasi nga may Diabetes ka so
04:03.8
weight loss pagod fatigue lagi kang
04:06.9
pagod irritable nanlalabo ang mata kung
04:10.4
nanlalabo ang mata Ano na yon
04:13.2
komplikasyon na yun ng Diabetes Ah hindi
04:16.4
gumagaling ang sugat lalo na yung mga
04:18.4
sugat sa paa medyo Malala na yon at isa
04:21.1
pang sintomas ng Diabetes yung laging
04:23.2
may impeksyon impeksyon sa ihi impeksyon
04:27.1
sa puwerta sa babae ah impeksyon sa
04:30.5
balat hindi gumagaling yan ang mga
04:32.9
senyales ng Diabetes papaano tayo iiwas
04:36.3
merong magandang study itong
04:39.6
pag-aaral National heart lung and blood
04:43.0
institute in bethesda maryland 10 taon
04:46.8
pinag-aralan yyung mga may diabetic okay
04:50.6
five ways para bumaba yyung Diabetes pag
04:54.0
ginawa mo daw itong lima ay makokontrol
04:56.6
mo siya number one dapat hindi ka
04:59.8
overweight yung timbang talaga nasa
05:02.4
timbang lahat eh pag overweight n doun
05:05.1
na talaga ang problema malaking bilbil
05:07.2
so pag ma-achieve mo yung normal body
05:10.2
weight mo yun ang pinakamaganda Anong
05:12.2
normal body weight dapat yung waistline
05:15.0
ng kalalakihan ay dapat 36 in Kung kaya
05:19.6
niyo 36 in lang ang ah ang pagsukat sa
05:23.3
tian po hindi sa hindi sa Saan ba ' sa
05:26.1
may sinturon ha mali po yun tunay na
05:28.8
pagsukat dapat d dito sa Belly Button sa
05:32.4
pusod ' ba sa pusod pag 36 in sa lalaki
05:37.1
pwede pa okay pag sa lalaki 36 to 40 in
05:43.3
ang tian yun overweight na iyon
05:46.7
overweight tapos pag Lampas ka ng 40 in
05:50.5
sa lalaki ito pang Asian countries to ah
05:53.5
Pang Asia more than 40 in obese obese is
05:57.7
sobra taba Okay sa kababae naman ang
06:00.7
cutoff natin 31 in agag 31 in ang tian
06:05.5
ng kababaihan yan ang normal o mas
06:08.3
maliit mas mataas sa 31 overweight 31 to
06:11.9
mga 35 overweight sa babae 35 and Above
06:15.6
eh obese na sa babae so number one body
06:18.3
weight number two
06:21.0
pinakaimportante tigil sigarilyo okay
06:25.2
Ah ito talaga eh sigarilyo talaga ayw sa
06:28.6
pag-aaral oh Oo pag hindi daw
06:31.9
naninigarilyo mas hindi nagkaka
06:34.6
Diabetes or tumigil na sila ng
06:37.6
paninigarilyo nila ng 10 taon Hindi na
06:40.8
daw tinatamaan ng Diabetes mas hindi
06:42.9
tinatamaan Ayon dito sa libo-libong
06:45.4
taong pinag-aralan na sa bethesda
06:48.0
maryland Pero kung naninigarilyo ka
06:51.7
Nakakasira ng paa Nakakasira ng ugat
06:54.7
tapos may Diabetes ka pa Nakakasira ng
06:57.2
paa Nakakasira ng ugat eh madiretso tayo
07:00.5
diyan sa bypass m sakit talaga
07:02.6
maoperahan tayo ng di or so smoking
07:05.9
talaga Matindi pag sinabi mo pa sa
07:08.1
Diabetes ay deadly so one body weight
07:11.2
two don't smoke number three Kailangan
07:13.9
galaw-galaw talaga may exercise talaga
07:18.2
yung taong nag-e-exercise palagi
07:21.3
makikita naman nila E ssur sila eh yung
07:24.2
laging nagja-jogging naglalakad akyat
07:29.8
kahit medyo hinihingal kayo okay lang
07:32.0
sasabihin doc hinihingal ako eh
07:34.6
mag-exercise kayo hanggang doon sa
07:37.5
hingal mo yun ang Secret Hindi porke may
07:41.4
sakit ka sa baga o may sakit kahit sa
07:44.0
mga may sakit sa puso kung hindi naman
07:46.2
sumasakit yung dibdib Hanggang doon sa
07:48.2
kaya mo mas matanda tayo ngayon sa mga
07:51.4
may edad katulad ko middle age ' ba
07:54.2
Medyo hapo na tayo Okay lang yon kahit
07:56.4
hapo kayo maglakad pa rin kayo hanggang
07:59.0
doun sa hinahapo kayo pag hinahapo na
08:01.7
kayo Pahinga tapos lakad ulit pahinga
08:05.6
mas maganda yung pagod ang katawan yung
08:08.4
nag-exercise kaysa sa hindi nag-exercise
08:11.5
kasi maganda nga blood circulation eh
08:14.4
kaya number three tip be physically
08:16.7
active yung mga taong laging
08:18.9
nagtatrabaho sa bahay sila yyung normal
08:21.2
blood sugar okay Number Four iwas daw
08:26.0
talaga sa alak Okay Ayaw nila I alak eh
08:29.7
pag umiinom daw ng alak kasama na daw
08:32.4
yung ibang bisyo magkakasama daw to e
08:35.1
ito ayon sa pag-aral ah kasi libo-libo
08:38.0
pinag-aralan nila eh pag umiinom daw ng
08:40.2
alak Kasama na sa kumakain na matataba
08:43.8
kasama na yung sigarilyo alak sigarilyo
08:47.1
partner nila yon kasama na rin yung ayaw
08:49.9
mag-exercise kasi uminom ng alak So yun
08:52.9
po nakita nila yung mahilig sa alak
08:55.7
unhealthy kumain puro matataba
08:58.2
naninigarilyo walang exercise lagi
09:01.5
nilang nakahiga Kaya nga avoid alcohol
09:04.3
magkakasama kasi yun eh and number five
09:07.7
para makaiwas sa Diabetes pipiliin ng
09:11.7
pipiliin po itong mga mas sustansyang
09:13.6
pagkain yung pagkain talaga ang malaking
09:16.7
epekto Okay anong mga pagkain ililista
09:20.2
ko na lang yung mga Okay o hindi okay
09:22.5
yung mga Okay na lang ha pwede niyo
09:26.9
ah sa kanin konti lang ' ba ang kanin
09:31.7
talaga kalaban eh o hindi hindi na pwede
09:34.0
yung mga unly rice o kahit mag unly rice
09:37.7
kayo siguro dalawang cup O sige
09:39.4
pagbigyan ko kayo dalawang dalawang
09:41.5
dakot o 1 and 1/2 pero kanin talaga yung
09:44.1
kalaban eh so pwedeng konti lang yung
09:46.3
kanin dadamihan mo yung ibang gulay kung
09:49.6
gusto niyo ng kanin pwede brown rice mas
09:51.8
mahal lang tinapay kailangan mga wheat
09:55.0
bread mas mahal lang sa patatas pwede
09:58.0
ang patatas pero bake potato baked
10:00.9
potato spaghetti pwede konti spaghetti
10:04.8
Alam niyo ano yung matatabang ano ano
10:08.1
yung matatabang ah noodle Mommy egg
10:12.6
noodle Micky yun matataba kaya oily kaya
10:17.4
malasa Ong mga egg noodles e ' ba mas
10:20.0
matataba iwas na lang or bawas lang
10:22.7
pagdating sa protina sa karne pipiliin
10:26.5
yung bake broiled o Grill lang inihaw na
10:31.6
karne Hwag lang sunog ha tapos pag gusto
10:34.4
niyo p gusto po ng karne piliin yung
10:36.8
tenderloin at sirloin
10:39.4
tenderloin sirloin
10:41.6
cut mas konti ang taba eh sa turkey
10:46.0
pwede ang turkey kaang mahal ng Turkey
10:48.6
sa keso low fat cheese p sa Manok
10:53.4
masarap yung balat ng manok kaya lang
10:55.9
anan ang yan ang deadly e Yung balat ng
10:58.8
manok nandun na lahat ng oil ' ba may
11:01.6
breadings may oil ' ba Wala eh fast food
11:05.1
ah pakonti-konti na lang Sayang dinan
11:08.2
tatapon eh kaya lang yun lang po so
11:11.6
chicken kung kaya niya walang balat ah
11:14.6
bigay nila sa mga bata toal Mahaba pa
11:16.8
Nam buhay ng mga bata tayo matatanda ano
11:19.0
na lang laman lang sa isda Bak broiled
11:23.6
Steam o grilled na isda Pwede rin tofu
11:27.4
pwede ang tofu hindi hindi ba toa tofu
11:31.3
beans Pwede po yan hindi bawal sa
11:33.2
arthritis sinabi na nga ni doc l hindi
11:35.5
bawal so ito yung mga Okay ha ang not
11:39.6
okay Alam niyo na bacon di ba ah prito
11:44.2
purong prito fast food puro prito ribs
11:48.4
masarap ang ribs ba yung bake ribs ang
11:58.2
kagda p natin mas healthy po yung fresh
12:02.0
vegetables yung Steam vegetables pwedeng
12:05.3
grilled na Gulay yan cucumber cabbage
12:10.2
repolyo pwedeng pwede lahat yan ah
12:13.9
pagdating sa salad gusto natin suka lang
12:16.6
ang sawsawan sanay ba po kayo pag salad
12:20.2
suka lang ha ah sa frutas pwede ang
12:24.0
prutas pakonti fresh na
12:27.1
prutas Pag gusto niyo ng mga palaman sa
12:31.1
tinapay yung Jam tsaka preserves pwede
12:35.0
konti-konti lang yung mga strawberry jam
12:37.2
konti lang kung merong low sugar so yan
12:40.0
gulay fresh Steam ah sa salad suka at
12:45.8
prutas ito yung bawal ang bawal or
12:49.4
babawasan O sige hindi ko na lang
12:51.2
sabihin bawal babawasan yung mga pickled
12:55.0
' ba yung mga pickled vegetables minsan
12:57.6
sa Japanese restaurant pickled sobra
13:00.1
alat yung yung nas lata pag nasa lata
13:04.0
maalat na rin yung buttered vegetables '
13:08.1
ba minsan mahilig tayo sa sa restaurant
13:10.3
may gulay nga pero puro butter naman
13:12.9
nilagay eh ' ba hindi rin healthy
13:15.8
pagdating sa salad iwas sa mayonnaise
13:18.4
tsaka thousand Island dressing sobr
13:21.1
sarap ng mayonnaise nakakataba po
13:23.3
sobrang siguradong tataba tayo diyan
13:25.6
lalaki yung lalaki pism niyo diyan ah
13:28.7
mahirap na tapos sa prutas maganda ang
13:31.8
fresh yung mga prutas sa lata masyadong
13:35.3
matamis o puro asukal na yun eh halos
13:38.7
nawala na yung prutas at yung mga
13:41.2
raisins bawal ang raisins Yung maliliit
13:44.0
na raisins ah pampataba kung gusto niyo
13:48.0
isang maliit na raisin yung butil na
13:50.6
iyon parang isang grape siya na malaki
13:53.9
yung grapes na malaki Tanggalin mo yung
13:55.7
tubig magiging racin So kaya siya ang
13:58.0
tamis e pagdating sa inumin ito
14:01.0
napakahalaga tubig lang ha walang excuse
14:04.8
mag-aaway lang tayo diyan sasabihin doc
14:06.8
Pwede bang juice sinabi nga tubig eh
14:10.3
Pwede bang ice tea eh Sinabi na nga
14:13.3
tubig lang eh Pwede bang soft drinks
14:16.5
minsan o kape sinabi na nga tubig eh '
14:20.0
ba pwede bang diet soft drinks tubig pa
14:23.5
rin ang sagot lagi tubig ' ba wala
14:27.6
walang excuse eh kasi ung ibaang
14:29.1
magaling lumusot eh tubig talaga
14:31.4
pampapayat hindi nakakataba ang tubig Ah
14:34.2
hindi nakakataba maiihi mo lang yan eh
14:37.1
ang nakakataba yung ice tea soft drinks
14:41.0
kahit mga juices na ano maraming sugar
14:44.8
yun so sa prutas Pwede rin ng prutas
14:47.9
pero yung mga pipiliin mo lang Apple
14:50.4
Pear siguro suha pwede saging
14:53.9
pakonti-konti sa Diabetes Pwede isa
14:56.4
dalawa isa dalawang saging pwede ang
14:59.4
secret din sa prutas Huwag pong kakainin
15:03.1
ung over ripe ' ba gustong-gusto natin
15:05.4
ung over ripe na prutas yung malapit na
15:08.3
masira Malapit na ma mapanis mabulok '
15:12.6
ba ' ba ang tamis-tamis n So yung
15:14.9
overripe yun ang nakakataas ng blood
15:16.8
sugar yung tamang-tama lang huwag din
15:19.8
hilaw Baka sumakit ang tian niyo
15:22.0
pagdating sa dessert ang pwedeng Dessert
15:25.4
niyo popcorn ' ba tinuro ko sa inyo ah
15:28.1
popcorn na walang butter popcorn lang
15:31.2
konting Asin gelatin o gelatin
15:34.3
nakakapayat ha ah yogurt pwede yogurt
15:38.7
gelatin merong mga ah baked Chips pero
15:43.4
mahirap yung mga baked Chips eh ang
15:45.5
iiwasan Syempre ice cream cake ensemada
15:50.1
enz Ang tamis e ah konti lang siguro ah
15:54.4
mga prito chicharon naku Alam niyo na
15:58.2
yan chicharon ah potato Chips corn Chips
16:02.3
buttered popcorn yan ang yan ang deadly
16:07.2
tapos so ito na yung mga tips natin ha
16:10.0
Sinabi ko na yung mga pagkain
16:11.2
ulit-ulitin niyo na lang So yung pagkain
16:14.4
babawasan niyung matatamis at ito
16:16.3
problema sa Pilipinas kaya tayo nagkaka
16:19.0
Diabetes e Ang dami nating masasarap na
16:23.2
kakanin yan Naku Lugi tayo sa kakanin Eh
16:27.2
anong kakanin puto naku carbohydrates
16:30.5
lahat bibingka put bungbong ah ba
16:35.7
lalagyan mo pa ng Niog lahat iung
16:37.6
carbohydrates Talo tayo eh so puro
16:40.5
carbohydrates kaya tumataas ang blood
16:42.3
sugar konting iwas sapin sapin naku
16:46.4
carbohydrates na may asukal pa masarap
16:49.7
wala tayong So yun Yan ang kalaban natin
16:52.9
puro carbohydrates itong Kinakain natin
16:57.8
palitaw mga favorite ko lahat eh So yung
17:01.6
mga bawas po ha next exercise Kailangan
17:06.3
laging gumagalaw-galaw sinabi ko tubig
17:09.4
lang number three tubig ang pinakagusto
17:12.0
ko yung nagpapapayat Pwede siguro minsan
17:16.4
Yung low carbohydrates low carbohydrates
17:20.0
High protein ibig sabihin parang keto
17:23.3
diet siya pero hindi talaga keto na na
17:26.1
keto diet yung bawas nga carbohydrate ba
17:28.9
bawas kanin bawas tinapay damihan yung
17:31.2
gulay damihan na lang yung ulam High
17:34.2
fiber diet pwede oatmeal Okay
17:37.8
oatmeal tapos yung processed foods ito
17:41.4
ang problema natin sa Pilipinas hindi
17:43.2
niyo pa to alam ' ba mahilig tayo sa mga
17:47.0
bisk di ba bisk gustonggusto ko bisk eh
17:50.4
kung wala talagang makakain wala tayong
17:52.4
choice okay na ang bisk
17:54.9
pero hindi siya ganon ka-healthy ang
17:58.0
biscuit Oo kasi sa Nabasa ko may mga
18:01.4
transfat may vegetable oil Ah pwede na
18:05.8
rin laman tiyan ' ba kaya pero hindi po
18:09.6
ganon ka-healthy mas healthy Itong mga
18:12.3
siguro Baon ka na lang ng saging Mas
18:14.4
okay pa so processed foods ibig sabihin
18:17.5
yung nasa nabebenta sa supermarket yung
18:20.0
may vegetable oil refined grains may mga
18:23.3
additives and next ung
18:27.1
tulog okay isa pa palang healthy ah mani
18:31.5
pwede kumain ng mani
18:34.0
kasoy mani Ah mahal yyung mga almonds
18:37.8
walnuts mahal pero parang pinaka-healthy
18:40.6
walnuts e pero mahal mani nilagang mani
18:45.0
Pwede po High protein siya na vegetable
18:48.1
protein tofu tokwa beans tulad ng sinabi
18:51.2
ko very healthy iyan pamalit sa karne
18:54.0
pero yung mani dapat hindi prito at
18:57.4
hindi ma Al at hindi yung nabibili sa
19:00.6
kal ha yung nabibili sa kal nakikita ko
19:03.5
may bawang may mantika maalat tapos dami
19:10.3
ah air pollution ng tambutso hindi na
19:14.0
healthy o ang mani kasi mag-iingat din
19:19.4
napapanis may Napapanis na mani may
19:22.8
nasisira na mani which can cause cancer
19:27.7
nag-aamok d mag-ingat po kayo dapat yung
19:30.4
mani hindi expired at hindi luma kasi
19:34.4
mag-aamang yan at proven yan cancerous
19:37.5
Pag nagam kaya yung ano lang fresh lang
19:41.7
so bawas oil bawas Asin okay and the
19:46.4
last tip is para hindi magka-diabetes
19:49.6
ito nilista ko eh bawas stress Wala
19:53.2
tayong magagawa ibaw stress at matulog
19:56.5
lang ng mahaba okay
20:00.1
Okay Marami kasi ako nami-meet dami kong
20:03.5
nami-meet na mga tao talagang overweight
20:06.2
sila lampas sila ng 30 lbs 40 lbs tapos
20:09.3
pipilitin nila sa akin doc Wala naman
20:11.5
akong kinakain eh Hindi hindi ako makain
20:13.8
eh Oo Konti lang kinain ko hindi ako nag
20:17.1
konti lang kanin konting ulam ' ba pero
20:20.7
pag Tinignan mo naman iba yung iba yung
20:24.2
iniisip nila kinakain nila iba yung
20:27.0
tunay na kinakain nila so dapat talaga
20:58.7
plato kung ano ung laman ng plato mo yun
21:01.3
na ha Wala ung dukot ko ung iba alam ko
21:05.3
ganyan ang style e kukuha konti Mamaya
21:08.1
dudukot na naman konti kakad kot ng
21:10.4
dukot nakatatlong plato na siya So ako
21:12.9
ang ginagawa ko nilalagay ko na lahat sa
21:14.9
plato ko ito yung kakainin ko ngayon
21:17.8
dapat may self control at huwag din
21:20.7
kakain sa harap ng TV sa harap ng
21:23.5
computer kasi ah hindi mo namamalayan
21:26.5
Ang dami mo na naubos nakakapanood ' ba
21:28.8
o masarap yung kwentuhan sarap ng
21:31.5
kwentuhan naubos mo na yung pagkain
21:33.3
dapat control ka doun sa kinakain mo
21:36.1
iwas Diabetes malaking problema to sa
21:39.5
Pilipinas kung mataas ng blood sugar
21:41.9
niyo eh wala tayong choice inom tayo ng
21:44.9
gamot ha kung mataas na blood sugar niyo
21:48.7
lampas 140 ' ba o Inom na tayo ng gamot
21:53.1
diet and gamot ang kailangan
